Bài 7. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

BT1.Cho cấu hình electron các nguyên tử sau :
A : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 C : 1s2 2s2 2p7
B : 1s2 2s2 2p4 3s2 D : 1s2
Những nguyên tử có cấu hình không đúng là:
1. D và B
2. B và C
3. D và A
4. C và A
đáp án : 2
BT2.Cho cấu hình electron các nguyên tử sau : A. 1s22s22p63s2B. 1s22s22p4C. 1s22s22p6
Chọn đáp án đúng
1. A là kim loại , B là khí hiếm, C là phi kim
2. A là khí hiếm , B là kim loại , C là phi kim
3. A là kim loại , B là phi kim , C là khí hiếm
4. tất cả đều sai.


đáp án 3
Chương 2 :
BẢNG TUẦN HOÀN CÁC
NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN
Tiết 13 : BẢNG TUẦN HOÀN CÁC  NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn :
Cuèi thÕ kØ 18,ng­êi ta ®· biÕt 63 nguyªn tè ho¸ häc,cã nh÷ng nguyªn tè ®­îc t×m ra 1 c¸ch ngÉu nhiªn nh­ : Au,Cu,Fe… hay t×m ra 1 c¸ch mß mÉm nh­: P…Sù ph¸t triÓn cña ho¸ häc ®ßi hái ph¶i : ph©n lo¹i c¸c nguyªn tè vµ t×m ra qui luËt chung chi phèi tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè ho¸ häc.
NhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu ®· ®Ò ra nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i nguyªn tè hoÆc t×m ra 1 sè qui luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt cña chóng.Tuy vËy vÉn ch­a kh¸m ph¸ ®­îc thùc chÊt cña ®Þnh luËt tuÇn hoµn.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu s¾p xÕp c¸c nguyªn tè,nhµ ho¸ häc ng­êi nga Men®ªleep ®· ph©n tÝch 1 c¸ch s©u s¾c mèi liªn quan gi÷a khèi l­îng nguyªn tö víi c¸c tÝnh chÊt lý,ho¸ häc(®Æc biÖt lµ ho¸ trÞ)cña chóng.Vµ «ng nhËn thÊy cã sù biÕn ®æi tuÇn hoµn nh÷ng tÝnh chÊt ®ã theo chiÒu t¨ng cña khèi l­îng nguyªn tö
N¨m 1896 ,Men®ªleep c«ng bè ®Þnh luËt tuÇn hoµn vµ thÓ hiÖn ®Þnh luËt ®ã d­íi d¹ng 1 b¶ng:b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc
B¶ng tuÇn hoµn thÓ hiÖn 1 trong nh÷ng ®Þnh luËt c¬ b¶n cña tù nhiªn,v× vËy võa ra ®êi nã ®· tá ra lµ c«ng cô s¾c bÐn trong viÖc nghiªn cøu ho¸ häc vµ 1 sè ngµnh khoa häc kh¸c…


Bản thảo tay đầu tiên về bảng tuần hoàn
Nhà bác học người Nga Men-đê-lê-ép

1 sè d¹ng b¶ng tuÇn hoµn :



BTH dạng kim tự tháp



BTH dạng khối
BTH dạng xoắn ốc
Thiên hà nguyên tố
BTH dạng ngắn
BTH dạng dài

BTH phổ biến hiện nay
I – NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BTH

Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân
Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hàng
Các nguyên tố có số electron hóa trị như nhau được xếp thành một cột tiÕp
Có 3 nguyên tắc :

3
Li
4
Be
5
B
6
C
7
N
8
9
10
Na
11
K
39
Rb
37
Cs
55
Ne
Fr
87
Điện tích hạt nhân của các
nguyên tố trong 1 hàng ngang
và trong 1 cột dọc biến thiên ntn?
Vậy nguyên tắc 1 là gì ?
Cấu hình e của các nguyên tố trong cùng hàng ngang thứ 2
3Li : 1s2 2s1
4Be : 1s2 2s2
5B : 1s2 2s2 2p1
6C : 1s2 2s2 2p2
7N : 1s2 2s2 2p3
8O : 1s2 2s2 2p4
9F : 1s2 2s2 2p5
10Ne : 1s2 2s2 2p6

Cấu hình e của các nguyên tố trong cùng 1 hàng ngang có gì giống nhau?
Vậy nguyên tắc 2 là gì ?
C�u h�nh e cđa c�c nguy�n t� c�ng c�t d�c th� nh�t l� :
1H : 1s1
3Li : 1s2 2s1
11Na : 1s2 2s2 2p6 3s1
19K: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1
37Rb : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 ?.. 5s1
55Cs : 1s2 2s2 2p6 ?????????...... ? 6s1 87Fr : 1s2 2s2 2p6 ??????????????... .. 7s1

Vậy nguyên tắc 3 là gì ?
Cho c�c nguy�n t� c� k� hiƯu nguy�n tư sau :
D�a tr�n nguy�n t�c 1,c�c nguy�n t� ��ỵc s�p x�p:
1. He, H, Li, O, Be, B, N, C.
2. Li, H, He, Be, B, C, O,N
3. H, He, Li, Be, B, C, N, O
4. H, He, Be, Li, B, C, N, O
đáp án : 3
7
3
Li
1
1
H
4
2
He
12
6
C
8
Cho c�u h�nh e cđa c�c nguy�n t� sau :
A : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 D : 1s2 2s2 2p2
B : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 E : 1s2
C : 1s2 2s1 F: 1s2 2s2 2p6
D�a tr�n nguy�n t�c 2 ,c�c nguy�n t� n�m c�ng h�ng ngang l� :
1. C , A v� B
2. C , D v� F
3. B, D v� E
4. F, C v� A
đáp án 2
Cho cấu hình e của các nguyên tố sau :
A : 1s2 2s2 2p6 C : 1s2 2s2 2p4
B : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 D : 1s2
Dựa trên nguyên tắc 3 ,các nguyên tố nằm cùng 1 cột dọc là :
1. A và B.
2. D và C.
3. B và D.
4. C và B.
đáp án 4
II - CẤU TẠO CỦA BTH CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
1. Ô nguyên tố
- số thứ tự của ô nguyên tố bằng số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó
- vd: Nhôm chiếm ô 13 trong BTH,vậy số hiệu nguyên tử của nguyên tố Al = sè p = sè e = 13, điện tích hạt nhân là + 13
VD : Nhìn vào ô nguyên tố của Natri hãy cho biết : số hiệu ,đơn vị điện tích hạt nhân,số p,số e trong nguyên tử Natri ?
Đáp án:
số hiệu = số thứ tự của ô = 11
số hiệu = số p = số e = số đơn vị điện tích hạt nhân = 11

Dạng khác của ô nguyên tố
2. Chu kì
Chu k× lµ d·y c¸c nguyªn tè mµ nguyªn tö cña chóng cã cïng sè líp e,®­îc s¾p xÕp theo chiÒu ®iÖn tÝch h¹t nh©n t¨ng dÇn.
BTH cã 7 chu k×,chu k× 1,2,3 lµ chu k× nhá,chu k× 4,5,6,7 lµ chu k× lín.Trong ®ã chu k× 7 ch­a hoµn thµnh
Sè thø tù cña chu k× b»ng sè líp electron trong nguyªn tö
D­íi b¶ng cã 2 hä nguyªn tè : lantan vµ actini tiÕp
Bảng tóm tắt
3
2
n
2s1 đến 2s22p6


ns1 ?ến ns2np6
z=3 ??n z=10
8 nguyên t?
z=11 ??n z=18
8 nguyên t?
3s1 ?ến 3s23p6
? nguyên tố
Cấu hình e của các nguyên tố thuộc chu kì 2 :
3Li : 1s2 2s1
4 Be : 1s2 2s2
5B : 1s2 2s2 2p1
6C : 1s2 2s2 2p2
7N : 1s2 2s2 2p3
8O : 1s2 2s2 2p4
9F : 1s2 2s2 2p5
10Ne : 1s2 2s2 2p6

Hãy cho biết nguyên tố đầu chu kì (Li),cuối chu kì(F),kết thúc chu kì(Ne) là kim loại, phi kim hay khí hiêm?giải thich?
KIM LOẠI
PHI KIM
KHÍ HIẾM
Cấu hình e của các nguyên tố thuộc chu kì 3 :
11Na : (Ne) 3s1
12Mg : (Ne) 3s2
13Al : (Ne) 3s2 3p1
14Si : (Ne) 3s2 3p2
15P : (Ne) 3s2 3p3
16S : (Ne) 3s2 3p4
17Cl : (Ne) 3s2 3p5
18Ar : (Ne) 3s2 3p6

Hãy cho biết nguyên tố đầu chu kì (Na),cuối chu kì(Cl),kết thúc chu kè (Ar) là kim loại phi kim hay khí hiêm?giải thich?
KIM LOẠI
PHI KIM
KHÍ HIẾM
Bài tập củng cố
BT1. C¸c nguyªn tè thuéc chu k× 6 cã sè líp e lµ :
A. 3 B. 5 C. 6 D. 7

BT2. Trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè sè chu k× nhá vµ chu k× lín lµ :
A. 3 vµ 3 B. 3 vµ 4
C. 4 vµ 4 D.4 vµ 3
BT3 . Cho cấu hình e của các nguyên tố sau :
A : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 D : 1s2 2s2 2p5
B : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 E : 1s2
C : 1s2 2s2 F: 1s2 2s2 2p6
Các nguyên tố thuộc chu kì 2 là :
Đáp án: 2
1. C, A v� B. 2. C , D v� F.
3. B, D v� E. 4. F, C v� A.

Bài tập về nhà
Bài 4 , 5 SGK (trang 35)
Bài 2.1 đến 2.5 sách bài tập