Bài 60. Hệ sinh thái

Bài 60
HỆ SINH THÁI
I. KHÁI NIỆM
II. CÁC THÀNH PHẦN CẤU TRÚC CỦA HỆ SINH THÁI
III. CÁC KIỂU HỆ SINH THÁI
Chú ý
Kí hiệu (?) ở đầu dòng là câu hỏi mà các em phải trả lời
Kí hiệu bàn tay cầm bút () là nội dung
bắt buộc các em phải ghi vào vở.

I. KHÁI NIỆM.
? Trong rừng có những sinh vật nào?
RỪNG NHIỆT ĐỚI
Các quần thể thực vật (sinh vật sản xuất)
+ Lim, lát, gụ, tre, nứa, … + Các quần thể cây bụi, phong lan,…
Các quần thể động vật (sinh vật tiêu thụ ở các cấp).
+ Quần thể gấu, voi, bò rừng... + Quần thể sóc bay, cầy bay, khỉ, vượn. + Các quần thể chim, côn trùng... + Các quần thể ruồi, muỗi…
Các quần vi sinh vật (sinh vật phân huỷ).
+ Các quần thể vi sinh vật. + Các quần thể nấm.
Quần xã sinh vật
? Ngoài các quần thể sinh vật trên, ở trong rừng còn có những nhân tố vô sinh nào ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến các quần thể sinh vật đó?
Các yếu tố khí hậu: ánh sáng, nhiệt độ…
Hợp chất vô cơ : nước, ôxi, nitơ…
Hợp chất hữu cơ : prôtêin, lipit, gluxit…
Tất cả các nhân tố này tạo nên khu vực(môi trường sống) của quần xã gọi là sinh cảnh
? Hãy điền các mũi tên vào sơ đồ và giải thích chiều mũi tên sao cho thích hợp?
Sơ đồ về mối liên hệ giữa các yếu tố cấu trúc của hệ sinh thái
? Quần xã sinh vật và môi trường có quan hệ với nhau như thế nào?
Quần xã sinh vật và môi trường sống của chúng có mối quan hệ tương tác qua lại tạo nên các chu trình sinh địa hóa và sự biến đổi năng lượng
 Hệ sinh thái là một hệ thống sinh học hoàn
chỉnh như một cơ thể sống.
 Hệ sinh thái là một hệ mở và luôn tự diều
chỉnh, hoạt động tuân theo các quy luật động học.
 Hệ sinh thái là tập hợp của Quần xã sinh
vật với môi trường vật lí mà nó tồn tại. Trong
đó, các sinh vật tương tác với nhau và với môi
trường để tạo nên các chu trình sinh địa hoá
và sự biến đổi năng lượng.
? Thế nào là hệ sinh thái ?
? Hãy chứng minh Hệ sinh thái là một hệ thống sinh học hoàn chỉnh ?
Hệ sinh thái cũng có quá trình hình thành, sinh trưởng và suy vong. Có quá trình tổng hợp và phân huỷ các chất (đồng hoá, dị hoá)…
? Một cái hồ mà xung quanh nó được xây lại có còn là một hệ sinh thái không? Tại sao?
Một cái hồ mà xung quanh nó được xây lại là một hệ sinh thái. Bởi vì nó thường xuyên trao đổi vật chất và năng lượng với môi trường
? Mặt trăng có phải là một Hệ sinh thái không? Vì sao?
Mặt trăng không phải là 1 hệ sinh thái vì không có sinh vật sống trên đó.
? Một giọt nước lấy từ ao, hồ có phải là một Hệ sinh thái không? Vì sao?
Giọt nước lấy từ ao, hồ là một hệ sinh thái bởi vì nó chứa hầu hết các yếu tố của hệ sinh thái, trước hết là các loài tảo và vi sinh vật. Nó chỉ khác các hệ tự nhiên khác là kích thước nhỏ, tuổi thọ thấp, dễ bị tiêu biến.
Hệ sinh thái đồi cỏ
Hệ sinh thái rừng
II. CÁC THÀNH PHẦN CẤU TRÚC CỦA HỆ SINH THÁI.
? Một hệ sinh thái điển hình được cấu tạo bởi các yếu tố nào ?
Sinh vật sản xuất
Sinh vật tiêu thụ
Sinh vật phân huỷ
Các chất vô cơ
Các chất hữu cơ
Các yêú tố khí hậu
Hệ sinh thái
Quần xã sinh vật
Sinh cảnh
? Nêu đặc điểm của sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân hủy .
Sinh vật sản xuất: là những sinh vật có khả năng quang hợp và hóa tổng hợp, tạo nên nguồn thức ăn cho mình và cho các sinh vật dị dưỡng.
Sinh vật tiêu thụ: là những loại động vật sống dị dưỡng, thức ăn của chúng là thực vật hoặc các loài động vật.
Sinh vật phân hủy: gồm các vi sinh vật, một số loài nấm sống dựa vào sự phân hủy các chất hữu cơ có sẵn.
Các loài sinh vật sau đây là những sinh vật tham gia vào quá trình phân hủy vật chất, loại trừ:
d. Vi khuẩn lưu huỳnh xanh và đỏ.
d. Vi khuẩn lưu huỳnh xanh và đỏ.
d. Vi khuẩn lưu huỳnh xanh và đỏ.
05
04
03
02
01
00
? Theo nguồn gốc hình thành, các hệ sinh thái được chia làm mấy nhóm lớn?
 Theo nguồn gốc hình thành, các hệ sinh
thái được chia làm 2 nhóm lớn: các hệ sinh
thái tự nhiên và các hệ sinh thái nhân tạo.
III. CÁC KIỂU HỆ SINH THÁI.
1. Các hệ sinh thái tự nhiên.
? Hệ sinh thái tự nhiên được hình thành như thế nào?
 Hệ sinh thái tự nhiên được hình thành
bằng các quy luật tự nhiên.
? Hãy lấy ví dụ về Hệ sinh thái quanh nơi ở của mình và chỉ ra thành phần cấu trúc của nó?
VD: Vườn trường là 1 hệ sinh thái. Trong vườn trường có sinh vật sản xuất (cây cỏ), sinh vật tiêu thụ (côn trùng, ếch nhái, chim, chuột... ),và các vi sinh vật. Môi trường sống là đất và các chất chứa trong đất, không khí và các chất chứa trong không khí, cùng với các yếu tố khí hậu (mưa, nắng...)
2. Các hệ sinh thái nhân tạo
? Hệ sinh thái nhân tạo được hình thành như thế nào?
? Con người phải làm gì để duy trì sự ổn định của chúng?
 Hệ sinh thái nhân tạo được con người tạo
nên. Vì vậy con người phải thường xuyên
bổ sung năng lượng cho các hệ sinh thái này
để duy trì trạng thái ổn định của chúng.
? Nếu con người ngừng tác động (không cung cấp năng lượng…) cho các hệ sinh thái nhân tạo thì chúng sẽ như thế nào?
Nếu con người ngừng tác động (không cung cấp năng lượng…) cho các hệ sinh thái nhân tạo thì chúng sẽ biến đổi theo các quy luật tự nhiên, và trở thành hệ sinh thái tự nhiên.
? Hãy hoàn thành bảng so sánh sau?
Câu 1. Một hệ sinh thái bao gồm các yếu tố cấu thành căn bản nào?
a. Quần xã và sinh cảnh.
a. Quần xã và sinh cảnh.
a. Quần xã và sinh cảnh.
05
04
03
02
01
00
Câu 2. Một hệ thực nghiệm chỉ có tảo lục và vi sinh vật phân hủy sống trong môi trường xác định là:
c. Hệ sinh thái
c. Hệ sinh thái
c. Hệ sinh thái
05
04
03
02
01
00
Câu 3. Hệ sinh thái tự nhiên có cấu trúc ổn định và hoàn chỉnh vì:
c. Có chu trình tuần hoàn vật chất.
c. Có chu trình tuần hoàn vật chất.
c. Có chu trình tuần hoàn vật chất.
05
04
03
02
01
00
Câu 4. Một nhóm sinh vật khác loài khi tương tác với nhau và với các yếu tố môi trường vô sinh tạo nên:
e. Một hệ sinh thái.
e. Một hệ sinh thái.
e. Một hệ sinh thái.
05
04
03
02
01
00
Câu 5. Loài nào trong số những sinh vật sau đây không phải là sinh vật sản xuất.
d. Dây tơ hồng.
d. Dây tơ hồng.
d. Dây tơ hồng.
05
04
03
02
01
00