Bài 6. Ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống cây trồng nông, lâm nghiệp

BÀI SOẠN
Ứng dụng nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống cây trồng nông lâm nghiệp

I.Mục tiêu: Sau khi hoc xong bài này học sinh có khả năng:
1. Về kiến thức:
- Nêu được khái niệm, cơ sở khoa học của nuôi cấy mô tế bào
- Trình bày được quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào
- Nêu được ưu, nhược điểm của phương pháp nhân giống băng nuôi cấy mô tế bào.

2. Về kĩ năng :
- Phân tích và giải thích được cơ sở khoa học của nuôi cấy mô tế bào
- So sánh với các phương pháp nhân giống truyền thống.
3.Về thái độ:
- Có thái độ khoa học đúng đắn
- Hình thành ý thức ứng dụng tiến bộ công nghệ sinh học vào đời sống ,sản xuất
II.Phương tiện dạy học:
-Tranh ảnh trên power point
-Sách giáo khoa và sách giáo viên.
III.Phưong pháp dạy học:
Vấn đáp tìm tòi bộ phận là chủ yếu

IV.Tiến trình bài dạy
Hãy nêu những phương pháp nhân giống cây truyền thống mà em biết.Chúng có những ưu, nhược điểm gì?
Các phương pháp chọn và nhân giống cây truyền thống thường kéo dài và tốn nhiều vật liệu giống, tốn nhiều diện tích.Nhờ ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật ,ngày nay cacs nhà tạo giống đã đề ra phương pháp tạo và nhân giống mới vừa nhanh, tốn ít vật liệu ,diện tích. Bài hôm nay chúng ta tìm hiểu phương pháp đó.
Bài 6:
Ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống cây trồng nông, lâm nghiệp

I.Khái niệm về nuôi cấy mô tế bào
Hãy đọc SGK trang 19,mục I và cho biết thế nào là phưong pháp nuôi cấy mô tế bào?
Khái niệm:Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp tách rời tế bào ,mô đem nuôi cấy trong môi trường thích hợp để chúng tiếp tục phân bào rồi biệt hoá thành mô,cơ quan và phát triển thành cây hoàn chỉnh.

Theo em môi trường thích hợp cho nuôi cấy mô cần có những thành phần cơ bản như thế nào?
Thành phần cơ bản của môi trường nuôi cấy mô tế bào gồm:
-Glucose hoặc saccarose
-Các nguyên tố đa lượng và vi lượng
-Các chất kích thích, điều hoà sinh trưởng
-Thạch làm từ rong biển(với môi trường rắn)
-Các loại Vitamin:B6, B1, Inositol,...


Hãy nêu ví dụ về một số loài cây được nhân giống từ phương pháp nuôi cấy mô mà em biết.
- Ví dụ:phong lan,khoai tây,thông đỏ,thanh hao,rau cải…








Tại sao từ những mô, tế bào rời rạc lại có thể phát triển thành cây hoàn chỉnh? Ta xét phần II.

II. Cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào
Hãy đọc SGK mục II trang 20 (2 phút) và cho biết dựa vào khả năng nào của tế bào thực vật mà có thể nuôi cấy tế bào để tạo ra cơ thể mới?
Cơ sở:Tế bào thực vật có tính toàn năng, chứa hệ gen giống như tất cả các tế bào sinh dưỡng khác trong cơ thể, đều có khả năng sinh sản vô tính để tạo thành cây hoàn chỉnh.

Vậy quy trình nhân giống bằng nuôi cấy mô được thực hiện như thế nào?
Chúng ta cùng nhau tìm hiểu phần III
III.Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào
GV giới thiệu:Hiểu được cơ sở khoa học của nuôi cấy mô tế bào người ta đã tìm ra các biện pháp điều khiển quá trình phân hóa và phản hân hóa ,để từ một hợp tử hình thành các cơ quan của cơ thể hoàn chỉnh
Quá trình nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào được thực hiện qua 5 bước như sau:
Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy
Bước 2: Khử trùng vật liệu nuôi cấy
Bước 3: Tạo chồi trong môi trường nhân tạo
Bước 4: Tạo rễ
Bước 5: Cấy cây vào môi trường thích ứng
Bước 6: Trồng cây trong vườn ươm
Quan sát sơ đồ sau và cho biết trong hình thể hiện mấy bước của quá trình nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào? Đó là những bước nào?
Sơ đồ trên thể hiện 4 bước của quá trình: Từ bước 3 đến bước 6. (Tạo chồi trong môi trường nhân giống, tạo rễ, cấy cây vào môi trường thích ứng, trồng cây trong vườn ươm).
Nghiên cứu nội dung mục III trong SGK, hãy cho biết: Mục đích của mỗi bước là gì? Và làm như thế nào để thực hiện được mục đích ở mỗi bước?
Ta có quy trình nhân giống cây bằng công nghệ nuôi cấy mô tế bào như sau:
Bước 1:
Chọn vật liệu nuôi cấy:



Bước 2: Khử trùng :
Có mẫu tốt
Lấy mô phân sinh
Tẩy rửa và khử trùng mẫu
Bước 3:Tạo chồi :




Bước 4:Tạo rễ:
Phát triển thân, cành
Dùng chất kích thích sinh trưởng
Phát triển rễ
Dùng chất kích thích sinh trưởng
Bước 5: Cấy cây
vào môi trường
thích ứng :


Bước 6:
Trồng cây trong
vườn ươm
Luyện cây thích ứng dần với mt tự nhiên
Trồng ở môi trường mới
Luyện cây thích ứng với môi trường
Nhân cây giống
Theo em nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào có ý nghĩa như thế nào?
Nuôi cấy mô tế bào có ý nghĩa rất lớn trong nhân giống cây trồng:
-Nhân nhanh số lượng cây giống trong một thời gian ngắn
-Giảm diện tích nhân giống, do vậy giảm một phần chi phí
-Tạo được giống cây sạch bệnh
-Duy trì được những giống tốt
Câu hỏi củng cố:
1.Cơ sở khoa học nào giúp ta thực hiện nhân giống cây bằng nuôi cấy mô tế bào?
2. Hãy kể tên những thành tựu về nuôi cấy mô tế bào mà Việt Nam và thế giới đã đạt được.
Sau đây là một số hình ảnh trong quá trình nhân giống cây khôi tía bằng nuôi cấy mô tế bào. Em hãy xác định xem công việc đang ở bước nào?