Bài 6. Thạch Sanh

Văn bản: tiết 21,22:
Thạch Sanh
(truyện cổ tích)
Kiểm tra bài cũ:
Nhắc lại khái niệm truyền thuyết?
Kể lại cảnh cuối của truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm?

Văn bản.Tiết 21,22:
(Truyện cổ tích)
I, Tìm hiểu chung về truyện cổ tích
2. "Thạch Sanh" thuộc kiểu truyện về nhân vật dũng sĩ
Tác phẩm thuộc kiểu truyện về nhân vật dũng sĩ,
trong đó nổi bật hình tượng người dũng sĩ tài năng,
dũng cảm trên hành trình tìm kiếm hạnh phúc. Cốt
truyện của dạng này thường li kì, hấp dẫn, nhiều
chặng gắn với những chiến công của chàng dũng sĩ.
Nhiều truyện dũng sĩ kế thừa thể loại thần thoại, mô
tả chiến công kì vĩ của con người.
Việc tìm hiểu
phẩm chất, vẻ đẹp
nhân vật dũng sĩ
không thể tách rời
với việc phân tích
những chiến công
trong các chặng
đường phát triển
của câu chuyện.
1. Khái niệm truyện cổ tích: SGK
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
- Yêu cầu giọng đọc: Gợi không khí cổ tích, sâu lắng, phân biệt các giọng nhân vật, đặc biệt là Lí Thông.
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:

Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh
Chiến
công
Phẩm chất
Nguồn
gốc
Thạch Sanh
Dũng
sĩ
toàn
diện,
tiêu
biểu

Nguồn gốc:
- Chú thích (2),(7),(10),(12),(13)
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh

-
- Nguồn gốc: Là con Ngọc Hoàng đầu thai vào nhà nông dân
Bình thường:
+ Con một gia đình nông dân tốt bụng
+ Mồ côi, sống khổ cực
+ Làm nghề đốn củi

- Khác thường:
+ Thái tử con Ngọc Hoàng đầu thai
+ Bà mẹ mang thai mấy năm mới sinh
+ Được các thiên thần dạy võ nghệ và phép thần thông
=>Ý nghĩa: + Để Thạch Sanh gần gũi với nhân dân
+ Tô đậm tính chất thần kì của nhân vật
? Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh
có gì bình thường và khác thường ?
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh
- Thử thách và chiến công:
? Hãy liệt kê những thử thách mà Thạch Sanh phải trải qua?
Bị lừa đi canh miếu có chằn tinh ăn thịt người
Bị lừa xuống hang sâu, bị chặn cửa hang
Bị vu oan, bị bắt giam vào ngục tối
Bị quân 18 nước chư hầu sang đánh
? Câu hỏi thảo luận: Thạch Sanh đã vượt qua thử thách bằng cách nào? Qua đó bộc lộ phẩm chất gì của Thạch Sanh?(3’)
Văn bản.Tiết 21,22:
- Thử thách thứ nhất: Bị lừa đi canh miếu có chằn tinh ăn thịt người

- Kết quả: Lập được chiến công hiển hách, trừ hại cho dân, lấy được bộ cung tên vàng.
- Phẩm chất: Thật thà, sống có tình nghĩa, dũng cảm, mưu trí.
Văn bản.Tiết 21,22:
- Thử thách thứ hai: Bị lừa xuống hang sâu, bị chặn cửa hang

- Kết quả: Giết đại bàng, cứu công chúa, cứu con vua thủy tề,được chiếc đàn thần.
- Phẩm chất: Thật thà, can đảm, dũng mãnh, tốt bụng, luôn sẵn sàng xả thân cứu người.
Văn bản.Tiết 21,22:
- Thử thách thứ ba: Bị vu oan, bị bắt giam vào ngục tối

- Kết quả: Phải tự giải oan cho mình bằng tiếng đàn, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa, được lấy công chúa.
- Phẩm chất: mưu trí, vị tha, xứng đáng được hưởng hạnh phúc.
Văn bản.Tiết 21,22:
- Thử thách thứ tư: Bị quân 18 nước chư hầu sang đánh

- Kết quả: Đánh bại quân 18 nước chư hầu bằng tiếng đàn, thết đãi họ bằng niêu cơm thần, lên làm vua.
- Phẩm chất: Yêu hòa bình, nhân đạo, nhân nghĩa.
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh
- Thử thách và chiến công:
Các thử thách tăng dần về mức độ, nhưng Thạch Sanh đều có những chiến công hiển hách: diệt yêu quái, cứu người bị hại, giữ vững bờ cõi non sông.
=>Phẩm chất: dũng cảm, thật thà, trọng tình nghĩa, yêu hòa bình, nhân đạo.
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh

Ý nghĩa của nhân vật Thạch Sanh? (nguồn gốc, những chiến công, phẩm chất)
- Ý nghĩa:
- Đại diện cho người lao động xưa
-Tiêu biểu cho phẩm chất người dũng sĩ: tài ba, dũng cảm, có nhiều chiến công.
- Xây dựng nhân vật Thạch Sanh, nhân dân đề cao tài năng hay đạo đức?
- Tiêu biểu cho vẻ đẹp đạo đức của người Việt Nam: thật thà, nhân đạo, chuộng hòa bình.
- Nhân dân đề cao đạo đức, Thạch Sanh đã hội tụ đầy đủ những vẻ đẹp của đạo đức theo chuẩn mực của nhân dân thời xưa.
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh

b, Nhân vật Lí Thông
Văn bản.Tiết 21,22:
? Câu hỏi thảo luận:(4’)

- Nhóm 1: Đối chiếu những hành động của Lí Thông với hành động của Thạch Sanh .
- Nhóm 2: Tìm ra những nét tính cách của Lí Thông. Đối chiếu với tính cách của Thạch Sanh
- Nhóm 3: Kết thúc của Thạch Sanh và Lí Thông. Kết thúc này thể hiện ý nghĩa gì?
- Nhóm 4: Ý nghĩa của nhân vật Lí Thông?
Văn bản.Tiết 21,22:
Nhân vật Thạch Sanh
Nhân vật Lí Thông
+ Gạ Thạch Sanh kết nghĩa anh em để lợi dụng sức khỏe.
+ Lừa Thạch Sanh đi canh miếu thờ để chết thay mình .
+ Lừa Thạch Sanh trốn đi để cướp công diệt chằn tinh .
+ Lừa Thạch Sanh xuống hang sâu diệt đại bàng cứu công chúa, cướp công .
+ Không can thiệp khi Thạch Sanh bị hạ ngục.
+ Cảm động,vui vẻ nhận lời, đến ở cùng.
+ Thật thà, nhận lời đi ngay, giết được chằn tinh.
+ Thật thà, lại về gốc đa sống.
+ Xuống hang cứu công chúa.
+ Bị vu oan, bị hạ ngục.
=> Thật thà, trọng tình nghĩa, dũng cảm
=> Ích kỷ, nham hiểm, ác độc, quỷ quyệt, xảo trá
Phe ác
Phe thiện
Thạch Sanh lấy được
công chúa và lên ngôi vua
Mẹ con Lí Thông
bị Thiên Lôi đánh chết
và biến thành bọ hung
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh

b, Nhân vật Lí Thông
Là nhân vật đại diện cho cái ác, ích kỷ, tham lam, thủ đoạn thâm độc.
Là điển hình tiêu biểu cho loại người bóc lột, ác độc trong xã hội xưa.
Kết cục: Bị sét đánh chết, đời đời làm bọ hung
=> ước mơ công lí xã hội: ở hiền gặp lành, ở ác bị báo oán.
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh
b, Nhân vật Lí Thông



c, Chi tiết thần kì
- Tiếng đàn:
+ Giải oan
+ Giãi bày tình yêu
+ Đòi hỏi công lý
+ Nhân đạo, yêu hòa bình
- Niêu cơm thần
+ Tình thương, lòng nhân đạo
+ Ước nguyện đoàn kết, yêu chuộng hòa bình
Văn bản.Tiết 21,22:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu chú thích
2. Bố cục
3. Phân tích
a, Nhân vật Thạch Sanh
b, Nhân vật Lí Thông
c, Chi tiết thần kì

d, Ý nghĩa
Nội dung: + Có những chiến công hiển hách của người dũng sĩ giết yêu quái, chống quân xâm lược.
+ Thể hiện ước mơ về đạo đức, công bằng xã hội
+ Thể hiện được lí tưởng nhân đạo, yêu hòa bình

Là truyện cổ tích tiêu biểu

Nghệ thuật: + Xây dựng nhân vật đối lập, tương phản
+ Nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo giàu ý nghĩa

*. Ghi nhớ (SGK 67)
IV- LUYệN TậP
Trên lớp
Nhìn tranh thuyết minh nội dung
Đọc diễn cảm một đoạn trong Truyện thơ Nôm Thạch Sanh
Về nhà
Kể lại truyện Thạch Sanh bằng lời văn của em.
Soạn bài "Em bé thông minh"










2. Bố cục
a- Phần 1: Mở truyện
Từ " Ngày xưa ... mọi phép thần thông"
( Nguồn gốc xuất thân của Thạch Sanh )
b- Phần 2: Thân truyện
Từ " Một hôm ... rút quân về nước"
( Những chiến công của Thạch Sanh)
c- Phần 3: Kết truyện
Câu cuối
(Thạch Sanh lên ngôi vua)




1- Tiếng đàn được sử dụng trong truyện có những ý nghĩa gì?
2- Hình ảnh " Niêu cơm thần " có ý nghĩa gì?
Thảo luận nhóm (3`)
Giống nhau : - Đều là truyện dân gian
- Đều có yếu tố tưởng tượng kì ảo.
Khác nhau :
Truyền thuyết Cổ tích

Em hãy phân biệt giữa
truyền thuyết và cổ tích ?