Bài 6. Nước Mĩ

CHƯƠNG IV
MỸ, TÂY ÂU, NHẬT BẢN
(1945 - 2000)
Bài 6
NƯỚC MỸ
I. NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1945 ĐẾN 1973.
1. Kinh tế:
- Sau CTTG II, kinh tế Mỹ phát triển mạnh:
+ Công nghiệp chiếm 56,5% thế giới;
+ Nông nghiệp bằng hai lần 5 nước Anh, Pháp, CHLB Đức, Italia, Nhật cộng lại; .
+ Nắm 50% số lượng tàu bè đi lại trên biển, � dự trữ vàng thế giới,
+ Chiếm 40% tổng sản phẩm kinh tế thế giới.
- Khoảng 20 năm sau chiến tranh, Mỹ là trung tâm kinh tế - tài chính lớn nhất thế giới.
* Nguyên nhân:
- Lãnh thổ rộng lớn, tài nguyên phong phú, nhân lực dồi dào,
- Lợi dụng chiến tranh để làm giàu từ bán vũ khí.
- Áp dụng thành công những thành tựu của cuộc cách mạng KHKT để nâng cao năng suất, hạ giá thành sản phẩm, điều chỉnh hợp lý cơ cấu sản xuất.
- Trình độ tập trung tư bản và sản xuất cao, cạnh tranh có hiệu quả ở trong và ngoài nước.
- Các chính sách và hoạt động điều tiết của nhà nước có hiệu quả.
2. Khoa học kỹ thuật:
Myõ laø nöôùc khôûi ñaàu cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät hieän ñaïi vaø ñaõ ñaït nhieàu thaønh töïu:
Cheá taïo coâng cuï saûn xuaát môùi (maùy tính ñieän töû, maùy töï ñoäng);
Vaät lieäu môùi (polyme, vaät lieäu toång hôïp);
Naêng löôïng môùi (nguyeân töû, nhieät haïch);
Saûn xuaát vuõ khí, chinh phuïc vuõ truï,
“caùch maïng xanh” trong noâng nghieäp…
3. Veà chính trò – xaõ hoäi:
Duy trì vaø baûo veä cheá ñoä tö baûn.
Chính trò – xaõ hoäi khoâng hoaøn toaøn oån ñònh: maâu thuaãn giai caáp, xaõ hoäi vaø saéc toäc…
4. Veà ñoái ngoaïi:
Döïa vaøo söùc maïnh quaân söï, kinh teá ñeå trieån khai chieán löôïc toaøn caàu vôùi tham voïng laøm baù chuû theá giôùi.
Thaùng 3/1947, trong dieãn vaên ñoïc tröôùc Quoác hoäi Myõ, Toång thoáng Truman coâng khai tuyeân boá: “Söù meänh laõnh ñaïo theá giôùi töï do choáng laïi söï baønh tröôùng cuûa chuû nghóa coäng saûn”.
II. NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1973 - 1991.
1. Kinh tế và khoa học - kỹ thuật.
1973 - 1982: khủng hoảng và suy thoái kéo dài (1976, lạm phát 40%).
- Từ 1983, kinh tế Mỹ phục hồi và phát triển
- KHKT tiếp tục phát triển nhưng ngày càng bị cạnh tranh ráo riết bởi Tây Âu, Nhật Bản.
2. Chính trị - đôí ngoại
- Chính trị không ổn định, nhiều vụ bê bối chính trị xảy ra (Irangate - 1985), Watergate.
Tiếp tục triển khai "chiến lược toàn cầu" và theo đuổi chiến tranh lạnh.
Giữa thập niên 80, xu thế hòa hoãn ngày càng chiếm ưu thế trên thế giới. Tháng 12/1989, Mỹ - Xô chính thức tuyên bố kết thúc "chiến tranh lạnh"
III. NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1991 ĐẾN NĂM 2000.
1. Kinh tế, KHKT và văn hóa.
- Thời kỳ Tổng thống Clinton cầm quyền, kinh tế Mỹ phục hồi và phát triển trở lại, đứng đầu thế giới
KHKT: phát triển mạnh, nắm 1/3 lượng bản quyền phát minh sáng chế của toàn thế giới (đến năm 2003, Mỹ đạt 286/755 giải Nobel khoa học).
Đạt nhiều thành tựu văn hóa đáng chú ý: Giải Osca (điện ảnh), Grammy (âm nhạc), 11 giải Nobel văn chương (thứ hai thế giới sau Pháp)
2. Chính trị
- Thập niên 90, chính quyền B.Clinton thực hiện chiến lược "Cam kết và mở rộng":
+ - Vụ khủng bố ngày 11.09.2001 cho thấy bản thân nước Mỹ cũng rất dễ bị tổn thương và chủ nghĩa khủng bố sẽ là một trong những yếu tố dẫn đến những thay đổi trong chính sách đối nội và đối ngoại của Mỹ ở thế kỷ XXI.