Bài 6. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

Trung tâm GDTX-DN Lạng Giang
http://www.gdtxlg.stv.vn
[email protected]
Giáo viên: Nguyễn Ngọc Hoài
Đơn vị: Trung tâm GDTX-DN Lạng Giang
Website: http//www.ngochoaibg.stv.vn
Email: [email protected]
ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
BÀI 5
BÀI GiẢNG SINH HỌC 12
SỞ GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO BẮC GIANG
CÂU HỎI KIỂM TRA
CÂU HỎI KIỂM TRA
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
Đột biến số lượng nhiễm sắc thể là gì ?
Những đột biến làm thay đổi số lượng NST trong TB.
Có những loại đột biến số lượng NST nào ?
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
1. Khái niệm và phân loại
Đột biến lệch bội là những đột biến làm thay đổi số lượng NST ở một hoặc một số cặp NST tương đồng.
Ví dụ: 2n + 1: Thể ba
2n – 1: Thể một
Về lý thuyết các đột biến lệch bội có thể chia thành 2 dạng chính
2n + a ; 2n - a
với a << n
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
2. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
2. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
2. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh
* Ở giảm phân:
Sự phân ly, tổ hợp không bình thường của các cặp NST tương đồng tạo ra các GT bất thường.

- Sự tổ hợp của các GT bất thường sẽ tạo ra các thể lệch bội
Do sự rối loạn sinh lý, hóa sinh trong quá trình phân bào.
* Ở nguyên phân:
ĐB lệch bội ở tế bào xoma ( 2n ) sẽ tạo ra các dòng tế bào đột biến và có thể phát triển thành thể khảm.
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả
Các ĐB lệch bội thường làm mất cân bằng hệ gen của cơ thể.
* Ở thực vật các ĐB lệch bội khá phổ biến, ít gây hậu quả nghiêm trọng, góp phần tạo nên sự đa dạng trong loài.
Ví dụ:
- ĐB lệch bội ở cà độc dược
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả
Các ĐB lệch bội thường làm mất cân bằng hệ gen của cơ thể.
* Ở ĐV các ĐB lệch bội gây ra các hậu quả nghiêm trọng.
Ví dụ: Lệch bội NST thường ở người
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả
Các ĐB lệch bội thường làm mất cân bằng hệ gen của cơ thể.
* Ở ĐV các ĐB lệch bội gây ra các hậu quả nghiêm trọng.
Ví dụ: Lệch bội NST thường ở người
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả
Các ĐB lệch bội thường làm mất cân bằng hệ gen của cơ thể.
* Ở ĐV các ĐB lệch bội gây ra các hậu quả nghiêm trọng.
Ví dụ: Lệch bội NST thường ở người
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả
Các ĐB lệch bội thường làm mất cân bằng hệ gen của cơ thể.
* Ở ĐV các ĐB lệch bội gây ra các hậu quả nghiêm trọng.
Ví dụ: Lệch bội NST giới tính ở người:
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả
Các ĐB lệch bội thường làm mất cân bằng hệ gen của cơ thể.
* Ở ĐV các ĐB lệch bội gây ra các hậu quả nghiêm trọng.
Ví dụ: Lệch bội NST giới tính ở người
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả
Các ĐB lệch bội thường làm mất cân bằng hệ gen của cơ thể.
* Ở ĐV các ĐB lệch bội gây ra các hậu quả nghiêm trọng.
Ví dụ: Lệch bội NST giới tính ở người
I- ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
4. Ý nghĩa
Các ĐB lệch bội cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa

- Xác định vị trí các gen trong quá trình chọn giống
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
II- ĐỘT BIẾN ĐA BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
1. Khái niệm và cơ chế phát sinh tự đa bội
Dạng ĐB làm tăng một số nguyên lần bộ NST đơn bội của loài và lớn hơn 2n
- Đa bội lẻ: 3n ; 5n ; 7n
- Đa bội chẵn: 4n ; 6n
Ví dụ minh họa sự hình thành thể tam bội và tứ bội:
AAAA
II- ĐỘT BIẾN ĐA BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
2. Khái niệm và cơ chế phát sinh dị đa bội
Hiện tượng gia tăng số bộ NST đơn bội của 2 loài khác nhau trong một tế bào.
- Lai xa là nguyên nhân phát sinh dị đa bội. Lai xa kèm đa bội hóa có thể tạo ra loài hữu thụ mới.
II- ĐỘT BIẾN ĐA BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
2. Khái niệm và cơ chế phát sinh dị đa bội
Hiện tượng gia tăng số bộ NST đơn bội của 2 loài khác nhau trong một tế bào.
- Lai xa là nguyên nhân phát sinh dị đa bội. Lai xa kèm đa bội hóa có thể tạo ra loài hữu thụ mới.
- Thí nghiệm của Kapetrenco tạo giống lai song lưỡng bội hữu thụ
II- ĐỘT BIẾN ĐA BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả và vai trò của đột biến đa bội
- Động vật bậc cao: ĐB đa bội gây ra những hậu quả nghiêm trong thường gây chết trước khi sinh.
- Thực vật: ĐB đa bội xảy ra khá phổ biến:
+ Thể đa bội thường có cơ quan sinh dưỡng phát triển mạnh, kích thước lớn, sức chống chịu tốt.
+ Thể đa bội lẻ thường không có khả năng sinh sản hữu thính bình thường.
* Hậu quả
II- ĐỘT BIẾN ĐA BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả và vai trò của đột biến đa bội
* Vai trò
Đối với chọn giống:
+ Đa bội là nguyên liệu tạo ra các giống có năng suất cao, chất lượng tốt.
+ Tạo ra các giống cây trồng không hạt.
Đối với tiến hóa: Góp phần hình thành các loài mới, chủ yếu là các loài thực vật có hoa
II- ĐỘT BIẾN ĐA BỘI
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
3. Hậu quả và vai trò của đột biến đa bội
Chuối là cây tam bội (3n) tự nhiên
Nho (2n) tự nhiên và nho ( 3n )
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
VẤN ĐỀ XÃ HỘI
VỚI CÁC BỆNH DI TRUYỀN NHIỄM SẮC THỂ
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
VẤN ĐỀ XÃ HỘI
VỚI CÁC BỆNH DI TRUYỀN NHIỄM SẮC THỂ
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
TỔNG KẾT
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
- Sự thay đổi số lượng NST chỉ liên quan tới 1 hay 1 số cặp NST được gọi là hiện tượng lệch bội; còn sự thay đổi dẫn đến làm tăng một số nguyên lần bộ NST đơn bội, nhiều hơn 2n là hiện tượng đa bội.

- Nguyên nhân dẫn đến lệch bội và đa bội là do sự rối loạn quá trình phân li của các NST trong quá trình phân bào.

- Đột biến đa bội đóng một vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa cũng như trong việc tạo giống mới.

- Hiện tượng đa bội phổ biến ở thực vật hơn là ở động vật
BÀI 5 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
Thank you !
The End