Bài 6. Dinh dưỡng nitơ ở thực vật (tiếp theo)

SINH HỌC 11
CƠ BẢN
NĂM HỌC 2013- 2014
Giáo viên: Thân Thị Diệp Nga
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Thế nào là nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu trong cơ thể thực vật?
Vì sao phải bón phân hợp lý cho cây trồng?
- Làm thế nào giúp cho quá trình chuyển hoá các chất khoáng ở trong đất từ dạng không tan thành dạng ion dễ hấp thụ đối với cây?
Cây cà chua trên đang thiếu nguyên tố dd khoáng nào? Vì sao?

BÀI 5,6
DINH DƯỠNG NITO Ở THỰC VẬT
I. VAI TRÒ SINH LÍ CỦA NGUYÊN TỐ NITƠ
III. NGUỒN CUNG CẤP NITƠ TỰ NHIÊN CHO CÂY
NỘI DUNG BÀI HỌC
IV. QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA NITO TRONG ĐẤT
V. PHÂN BÓN VỚI NĂNG SuẤT CÂY TRỒNG VÀ MÔI TRƯỜNG
THẢO LUẬN NHÓM
Các dạng nitơ nào cây hấp thụ được?
Nguồn cung cấp các dạng nitơ đó cho cây?
Vai trò của nitơ trong đời sống thực vật?
Dấu hiệu thiếu nitơ trong cây?
Dạng nitơ được hấp thụ
I. VAI TRÒ SINH LÍ CỦA NGUYÊN TỐ NITƠ
Là 1 nguyên tố khoáng thiết yếu
Cây hấp thụ dạng NH4+ và NO3-
2. Vai trò chung
 Hãy quan sát hình 5.1 và rút ra nhận xét về biểu hiện của cây khi thiếu nitơ? Vì sao cây có những biểu hiện đó?
 Lá xuất hiện màu vàng nhạt, cây sinh trưởng phát triển không bình thường (rất kém). Vì nitơ là nguyên tố dd khoáng thiết yếu, là thành phần không thể thiếu được để tạo ra prôtêin, axit nuclêic, diệp lục cho cây.
I. VAI TRÒ SINH LÍ CỦA NGUYÊN TỐ NITƠ
Dấu hiệu thiếu nitơ ở cây bắp.
Dấu hiệu thiếu nitơ ở lá cà chua.
Thiếu nitơ Giảm quá trình tổng hợp prôtêin  sinh trưởng của các cơ quan giảm (chồi mảnh không phát triển, cây phân nhánh nhiều, ra các cành con)  xuất hiện màu vàng nhạt trên lá (do phân giải clorophyl, huy động N cho các phần đang tăng trưởng.
Lá ở cây mía thiếu nitơ.
Lá ở cây mía đầy đủ dinh dưỡng khoáng.
Hãy khái quát vai trò chung của nguyên tố nitơ?
- Cấu trúc: Cấu tạo các phân tử hữu cơ (prôtêin, enzim, a.nuclêic, diệp lục, ATP, …).
- Điều tiết: Điều tiết quá trình trao đổi chất thông qua các hoạt động xúc tác, cung cấp năng lượng, điều tiết trạng thái ngậm nước của tế bào, …
Cây có thể lấy được nitơ từ đâu trong tự nhiên?
III. NGUỒN CUNG CẤP NITƠ TỰ NHIÊN CHO CÂY
Nguồn cung cấp nitơ tự nhiên cho cây
Nitơ trong không khí
Nitơ trong đất
III. NGUỒN CUNG CẤP NITƠ TỰ NHIÊN CHO CÂY
1. Nitơ trong không khí
N2 (80% khí quyển), cây không hấp thụ
Vsv cố định nitơ
NH3 (cây hấp thụ)
Độc hại cho thực vật
III. NGUỒN CUNG CẤP NITƠ TỰ NHIÊN CHO CÂY
2. Nitơ trong đất
Nitơ trong đất
Nitơ khoáng (nitơ vô cơ)
Nitơ hữu cơ (xác sinh vật: tv, đv, vsv).
Cây không hấp thụ
Vsv đất khoáng hóa
Nitơ khoáng (nitơ vô cơ)
Nitơ hữu cơ (xác sinh vật: tv, đv, vsv).
Vì sao khi bón phân hóa học nên bón làm nhiều lần?
NO2 ,
NO ,
N2
N vô cơ
N hữu cơ
Hoàn thành bảng sau
Gồm 2 giai đoạn:
Chuyển hóa nitơ.
Cố định nitơ phân tử.
IV. QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA NITƠ TRONG ĐẤT VÀ CỐ ĐỊNH NITƠ
Hãy chỉ ra trên sơ đồ 6.1 con đường chuyển hóa Nitơ hữu cơ ở đất thành dạng Nitơ vô cơ.
1. Chuyển hóa nitơ trong đất
N hữu cơ NH4

NH4 NO3

NO3 N2

** Biện pháp ngăn chặn ?
+
VK amôn hóa
_
VK nitrat hóa
VK phản nitrat hóa
Làm thế nào để ngăn chặn sự mất nito ?
Để ngăn chặn sự mất nitơ cần đảm bảo độ thoáng cho đất
H�y ch? ra tr�n so d? 6.1 con du?ng c? d?nh Nito t? do x?y ra trong d?t v� s?n ph?m c?a qu� trình dĩ ?
2. Quá trình cố định nitơ phân tử

+ Con đường sinh học: Điều kện bình thường
Nhờ một số loại Vi khuẩn có enzym nitrogenaza
- VK sống tự do ( Azotobacter, Cyanobacteria… )
- VK sống cộng sinh ( Rhizobium, Anabaena azolleae … )
 Liên kết N2 với H2 hình thành NH3
2H
2H
N ≡ N
NH = NH
NH2 – NH2
2NH3
N ≡ N
2H
Vi khuẩn Rhizobium
(VK nốt sần rễ đậu)
+ Con đường hóa học
N2 + 3H2  2NH3
Điều kiện: - to : 200oC
- Áp suất: 200 atm
( tia chớp, tia lửa điện)
2. Quá trình cố định nitơ phân tử

** Tại sao phải bón phân hợp lý?
** Các phương pháp bón phân?

THẢO
LUẬN
NHÓM
Bón phân hợp lý ảnh hưởng đến năng suất cây trồng:
Đúng loại phân theo nhu cầu của cây.
Đúng liều lượng.
Tùy thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây.
Điều kiện đất đai.
Thời vụ.
V. PHÂN BÓN VỚI NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG
VÀ MÔI TRƯỜNG
2. Các phương pháp bón phân
Bón phân qua rễ (bón vào đất):
** Cơ sở sinh học: dựa vào khả năng hấp thụ muối khoáng từ đất của rễ.
** Thời gian bón: bón lót, bón thúc.
Bón phân qua lá (phun lên lá):
** Cơ sở sinh học: dựa vào khả năng hấp thụ muối khoáng (với nồng độ thấp) qua khí khổng.
** Thời gian bón: không mưa.
V. PHÂN BÓN VỚI NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG
VÀ MÔI TRƯỜNG
3. Phân bón và môi trường
Bón phân hợp lý  đảm bảo năng suất và phẩm chất của cây trồng.
Bón nhiều quá nhu cầu, dư lượng phân bón sẽ :
** tích lũy trong mô thực vật  giảm chất
lượng nông sản phẩm.
** làm xấu tính chất của đất.
** gây ô nhiễm môi trường nước
 Ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.
V. PHÂN BÓN VỚI NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG
VÀ MÔI TRƯỜNG
Câu 1. Dựa vào kiến thức đã học, em hãy giải thích câu ca dao:
“ Lúa chiêm lấp ló đầu bờ
Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên ”
Cho biết hiện tượng đó có gì khác với quá trình cố định nitơ sinh học?
Câu 2: vì sao trong thực tế người ta thường trồng xen cây họ đậu với cây ngủ cốc và kết hợp thả bèo hoa dâu với trồng lúa
CỦNG CỐ
Giải thích hiện tượng: Cây mọc ở môi trường đất nghèo chất dinh dưỡng
Hướng dẫn học bài ở nhà
Học bài 5 – 6
Trả lời các câu hỏi cuối bài trang 27,31.
Chuẩn bị bài 7 thực hành: Chuẩn bị :
- Hệ thống chậu trồng cây
như hình 7.2
- Hạt đã nảy mầm 3 – 4 ngày.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT