Bài 6. Chữa lỗi dùng từ

Chào tất cả các em!
Kiểm tra bài cũ:

1. Thế nào là hiện tượng chuyển nghĩa của từ?
2. Từ "xuân" trong hai câu thơ sau có mấy nghĩa? Đó là những nghĩa nào?
Mùa xuân là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân.
( Hồ Chí Minh)
I.Lặp từ.
1.Ví dụ :SGK- trang 68
Tìm những từ ngữ giống nhau trong các câu dưới đây:
a. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!
b. Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.
2. Tìm hiểu:
Ví dụ a: Tre: 7 lần.
Giữ: 4 lần.
Anh hùng: 2 lần.
Lặp từ nhằm mục đích nhấn mạnh ý, tạo nhịp điệu hài hoà cho bài văn xuôi giàu chất thơ.
Ví dụ b: Truyện dân gian: 2 lần
Lỗi lặp do việc sử dụng từ vụng về của người viết.
* Cách chữa
Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian
Chữa lại :
- Truyện dân gian có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc.
- Em rất thích đọc truyện dân gian vì truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo.
TRả LờI NHANH?
Trường hợp nào mắc lỗi dùng từ lặp?

A. Lặp từ để nhấn mạnh điều định nói.
B. Lặp từ để tạo nhịp điệu hài hoà cho câu văn.
C. Lặp từ do thiếu chủ động khi chọn từ.
D. Lặp từ để bộc lộ cảm xúc.

Thảo luận nhóm:
Phát hiện và chữa lỗi dùng từ trong các câu sau đây:
1. Những thiệt hại do đợt mưa lũ vừa qua gây ra không thể thống kê bằng số liệu hay con số cụ thể.
2. Truyện "Thạch Sanh" là truyện cổ tích hay nên em rất thích đọc truyện Thạch Sanh.
3. Bạn Hoa chăm ngoan, học giỏi nên ai cũng yêu mến bạn Hoa.
4. Hùng có dáng người cao ráo.

Đáp án:
Những thiệt hại do đợt mưa lũ vừa qua gây ra không thể thống kê bằng con số cụ thể.
2." Thạch Sanh" là truyện cổ tích hay nên em rất thích đọc.
3. Bạn Hoa chăm ngoan, học giỏi nên ai cũng yêu mến.
4. Hùng có dáng người cao to.


II.Lẫn lộn các từ gần âm.
1. Ví dụ: SGK trang 68
a. Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh.
b. Ông hoạ sĩ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc.
2. Tìm hiểu:
* Nguyên nhân mắc lỗi:
Không nhớ chính xác hình thức ngữ âm của từ
-> hiểu sai nghĩa của từ.
* Cách chữa:
a. Ngày mai, chúng em sẽ đi tham quan Viện bảo tàng của tỉnh.
b. Ông hoạ sĩ già mấp máy bộ ria mép quen thuộc.
Bài tập ứng dụng:
G¹ch ch©n nh÷ng tõ dïng kh«ng ®óng trong nh÷ng c©u d­íi ®©y. H·y thay tõ dïng sai b»ng nh÷ng tõ kh¸c?
1. T«i vßng tay lªn bµn ch¨m chØ nh×n thÇy viÕt vµ lÈm nhÈm ®äc.
2. Th¹ch Sanh tõ bá gèc ®a, vÒ sèng chung víi mÑ con LÝ Th«ng.
Đáp án:
1. Tôi vòng tay lên bàn chăm chú nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đọc.
2. Thạch Sanh từ giã gốc đa, về sống chung với mẹ con Lí Thông.
III. Luyện tập.
Bài tập1: Thảo luận nhóm.
Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:
a) Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan.
b) Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện này vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
c) Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên.
BT1: Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:
a. Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm qúy mến bạn Lan.
Chữa câu:
- Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp đều rất qúy mến.

BT1: Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:
b. Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện này vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
Chữa lỗi:
- Sau khi nghe cô giáo kể, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện ấy vì họ đều là những người có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
BT1: Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:
c) Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên.
Chữa lỗi:
- Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành .
BT2: Hãy thay từ dùng sai trong các câu dưới đây bằng những từ khác. Theo em, nguyên nhân chủ yếu của việc dùng sai đó là gì?
a. Tiếng Việt có khả năng diễn tả linh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
b. Có một số bạn còn bàng quang với lớp.
c. Vùng này còn khá nhiều thủ tục như: ma chay, cưới xin, cỗ bàn linh đình, ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái.
Đáp án:
a.Tiếng Việt có khả năng diễn tả sinh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
b. Có một số bạn còn bàng quan với lớp.
c. Vùng này còn khá nhiều hủ tục như: ma chay, cưới xin, cỗ bàn linh đình, ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái.
* Nguyên nhân: Nhớ không chính xác hình thức ngữ âm.
Bài tập củng cố:
Cho các từ: bừng bừng, tưng bừng, sôi nổi, sôi động. Em hãy chọn một từ thích hợp để điền vào cả hai chỗ trống trong câu văn sau:
Nhà vua gả công chúa cho Thạch Sanh. Lễ cưới của họ....... nhất kinh kì, chưa bao giờ và chưa ở đâu có một lễ cưới .......... như thế.
tưng bừng
tưng bừng
*Củng cố:
Trong bài học hôm nay, cần ghi nhớ những nội dung gì?
Những nội dung cần ghi nhớ
1/ Lỗi lặp từ
2/ Lỗi lẫn lộn các từ gần âm.
3/ Cách sửa hai lỗi trên.
Về nhà
1. Hoàn thiện hai bài tập Sách giáo khoa
2. Làm bài tập Sách bài tập Ngữ văn 6
3. Chuẩn bị lại dàn ý bài viết Tập làm văn số 1.