Bài 6. Chữa lỗi dùng từ

KIấ?M TRA BA`I CU~
? Hiện tượng chuyển nghĩa là gì? Thế nào gọi là nghĩa gốc? Nghĩa chuyển? Cho ví dụ minh họa?
Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ

1/ Những từ ngữ giống nhau:
a) Tre: 7 lần
Giữ: 4 lÇn

→ Phép lặp: Nhấn mạnh ý, tạo nhịp điệu hài hòa cho đoạn văn xuôi.

Gạch dưới những từ ngữ giống nhau trong các câu sau:
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!
( Thép Mới)
b) Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.
Ví dụ sgk, T68
Anh hùng: 2 lần
b) Truyện dân gian: 2 lần
→ Lỗi lặp từ, do người viết chưa biết cách diễn đạt.
I. LẶP TỪ
Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
1/ Những từ ngữ giống nhau:
2/ Cách chữa:
Bỏ cụm từ thừa “ truyện dân gian” thứ 2:
Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo nên em rất thích đọc.
Đảo cấu trúc:
Em rất thích đọc truyện dân gian vì truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo.
Thay thế bằng từ đồng nghĩa:
Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo nên em rất thích đọc nó.
Gạch dưới những từ ngữ giống nhau trong các câu sau:
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre anh hùng chiến đấu!
( Thép Mới)
b)Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.
Ví dụ sgk, T68
Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM.


Ví dụ sgk, T68
Trong các câu sau, những từ nào dùng không đúng?
Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh.
Ông họa sĩ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc.
1/ Những từ dùng không đúng:
Từ “thăm quan”
Từ “nhấp nháy”
2/ Nguyên nhân:
Không nhớ chính xác hình thức ngữ âm của từ.
Thăm quan: không có trong từ điển Tiếng Việt chỉ có thăm hỏi, thăm viếng.
Tham quan: Xem tận mắt để mở rộng tầm hiểu biết hoặc học tập kinh nghiệm.
Nhấp nháy: Mở ra đóng lại liên tục hoặc có ánh sáng khi lóe ra, khi tắt liên tiếp.
Mấp máy: Cử động khẽ và liên tiếp.

Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM.


Ví dụ sgk, T68
Trong các câu sau, những từ nào dùng không đúng?
Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh.
Ông họa sĩ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc.
1/ Những từ dùng không đúng:
2/ Nguyên nhân:
3/ Cách chữa :
a)Thay từ “thăm quan” bằng từ “tham quan”
Ngày mai, chúng em sẽ đi tham quan Viện bảo tàng của tỉnh.
b) Thay từ “ nhấp nháy” bằng từ “mấp máy”
Ông họa sĩ già mấp máy bộ ria mép quen thuộc.



Thăm quan: không có trong từ điển Tiếng Việt chỉ có thăm hỏi, thăm viếng.
Tham quan: Xem tận mắt để mở rộng tầm hiểu biết hoặc học tập kinh nghiệm.
Nhấp nháy: Mở ra đóng lại liên tục hoặc có ánh sáng khi lóe ra, khi tắt liên tiếp.
Mấp máy: Cử động khẽ và liên tiếp.

Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM
III. LUYỆN TẬP
Bài 1/ Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:
a. Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan.

Bỏ các từ: ai, bạn, cũng đều, lấy làm, bạn, Lan

→ Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp rất quý mến.
Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM
III. LUYỆN TẬP
b) Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện này vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.

Bỏ các từ: “Câu chuyện ấy”
Thay : “Câu chuyện này” bằng “chuyện ấy”
“những nhân vật ấy” bằng “họ”
“những nhân vật” bằng “những người”.

→ Sau khi nghe cô giáo kể, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện ấy vì họ đều là những người có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.


Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM.
III. LUYỆN TẬP
c) Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên.

Bỏ từ “lớn lên” vì trùng nghĩa với “trưởng thành”

→ Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành.


Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM.
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 2: Thay từ dùng sai trong câu sau bằng từ khác. Nguyên nhân chủ yếu của việc dùng sai là gì?
a Tiếng Việt có khả năng diễn tả linh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
b. Có một số bạn còn bàng quang với lớp.
c. Vùng này còn khá nhiều thủ tục như:ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái…
Sửa:
a.Thay: “linh động” bằng “sinh động”
+ Linh động : không quá phụ thuộc vào nguyên tắc.
+ Sinh động : có khả năng gợi hình ảnh, dáng vẻ khác nhau phù hợp với hiện thực đời sống.

Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM
III. LUYỆN TẬP
b.Thay: “bàng quang” bằng “bàng quan”
+ Bàng quang: Bọng chứa nước tiểu
+ Bàng quan: Đứng ngoài cuộc mà nhìn, coi là không có quan hệ với mình.
c.Thay : “thủ tục” bằng “hủ tục”
+ Thủ tục : Những việc phải làm theo quy định.
+ Hủ tục: Phong tục đã lỗi thời


Bài tập củng cố
Những nội dung cần ghi nhớ
1/ Lçi lÆp tõ
2/ Lçi lÉn lén c¸c tõ gÇn ©m.
3/ C¸ch söa hai lçi trªn.
1/ Chỉ ra những từ dùng sai trong các câu sau và sửa lại:
Thầy giáo đã truyền tụng cho tôi rất nhiều kiến thức.
Cảnh ngày mùa đẹp như một bức tranh quê.
Nó rất ngang tàn.
Bài toán này hắc búa thật.
Sửa:
Thay: truyền tụng = truyền thụ
Bỏ từ “ quê”
Thay: ngang tàn = ngang tàng
Thay: hắc búa = hóc búa
Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM.
III. LUYỆN TẬP
Tiết 23: Tiếng Việt: CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. LẶP TỪ
II. LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM.
III. LUYỆN TẬP
Sửa :
Vua Hùng thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương. Vua cha yêu thương nàng hết mực. Nay cô đã đến tuổi lấy chồng nên vua muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
?Từ những lỗi dùng từ trong bài viết nêu trên, em rút ra được điều gì khi viết bài tập làm văn?

Về nhà
1. Hoa`n thiờ?n hai ba`i tõ?p trong sa?ch gia?o khoa.
2/ Soa?n ba`i mo?i: Lo`i van, doa?n van tu? su?.