Bài 6. Các quốc gia Ấn Độ và văn hoá truyền thống Ấn Độ

SỰ XUẤT HIỆN GIAI CẤP
Công cụ kim khí
Tăng năng suất
Dư thừa
Tư hữu
Phân hóa giàu nghèo, bất bình đẳng
Khả năng lao động của mỗi gia đình
Gia đình mẫu hệ
Gia đình phụ hệ
“Ai Cập là tặng phẩm của sông Nin”
(Nhà sử học Hê-rô-đốt)
Bản đồ Ai Cập cổ đại, cho thấy các thành phố chính và các vị trí của thời kỳ triều đại (khoảng năm 3150 TCN tới năm 30 TCN)
Một trong số những câu chuyện bí ẩn nổi tiếng ở sông Nile là truyền thuyết kể về cái chết của thần Osiris. Tương truyền, Ngài bị xé tan thành 14 mảnh dưới bàn tay của em trai mình trong cuộc chiến tranh giữa các vị thần lúc bấy giờ. Người vợ xót thương lặng đi tìm lại những mãnh vụn thi thể của chồng quấn trong lớp vải giấu dưới lòng sông Nile. Osiris bất ngờ phục sinh sau 70 ngày, cũng nhờ dòng nước sông Nile chảy len khắp lớp vải thấm vào từng mảnh thịt vỡ.
Osiris được vinh danh trở thành vị vua cai quản cõi chết bởi khả năng tái sinh và cũng là người có khả năng điều khiển cả dòng sông Nile rộng lớn. Cũng chính nhờ Osiris đưa nước sông Nile dâng cao qua hai bên bờ sông chảy đến tưới ướt khắp vùng đất Ai Cập khô cằn đang dần bị sa mạc hóa, những nơi có nước sông tràn qua đều bỗng rộ hé mầm non, hiện vô số những cây lương thực. Và từ đó đến nay, mỗi khi nước sông Nile dâng tràn là người dân Ai Cập lại mừng vui ca hát và tổ chức lễ hội Sông Nile như bày tỏ sự biết ơn, kính trọng vị thần Osiris. Osiris thường được miêu tả đặc trưng với làn da màu xanh cùng màu với con sông Nile như tượng trưng cho sự tái sinh.
Các hoạt động kinh tế chủ yếu ở cư dân cổ đại phương Đông
VUA
QUÝ TỘC
NÔNG DÂN CÔNG XÃ
NƠ L?
XÃ HỘI CÓ GIAI CẤP ĐẦU TIÊN CỦA LOÀI NGƯỜI
Quách vàng tạc vua Ai Cập Tu-tan-kha-môn
(1361-1352 TCN)
trong thời gian cai trị, vua Tutankhamun dường như không để xảy ra những biến cố lớn. Tuy nhiên, vị vua trẻ đã tiến hành một cải cách mang ý nghĩa to lớn. Cha của ông là vua Akhenaten được coi là thần Aten - vị thần quan trọng nhất của Ai Cập. Ông cũng là người được dân chúng tôn thờ hơn so với các vị thần khác. Thêm vào đó, vua Akhenaten cũng chuyển thủ đô Ai Cập từ Thebes đến một vùng đất mới ở Aten. Nhưng kể từ khi lên ngai vàng, vua Tutankhamun được cho là người đã làm đảo ngược những trật tự tôn giáo trong dân chúng. Cụ thể, vua trẻ cho khôi phục lại việc thờ thần Amun chứ không thờ vua cha như trước đây. Ông cũng ra lệnh chuyển thủ đô trở lại vùng đất kinh kỳ xưa là Thebes. Ngoài ra, ông cũng thay đổi tên của mình từ Tutankhaten (cái tên gắn liền với vị thần Aten) sang Tutankhamun (ý nghĩa của tên mới gắn với vị thần Amun).
Vua Ramesses II 1279-1213 TCN
bảng chữ cái Ai Cập cổ
C�y papyrus
Gi?y papyrus
KIM TỰ THÁP Ở GIZA
Vạn lí trừờng thành
1.Điều kiện tự nhiên và sự phát triển kinh tế :
-Sự xuất hiện của công cụ kim loại, con người bước vào thời đại văn minh .
-Những quốc gia cổ đại phương Đông đầu tiên hình thành ở lưu vực các dòng sông lớn vì có đất đai màu mỡ, mưa đều đặn ,dễ trồng trọt , thuận lợi cho nghề nông như:
-Ai Cập /sông Nin;Lưỡng Hà / s. Ti gơ rơ và s. Ơ ph rát ;Ấn Độ /S. Ấn và s Hằng ;Trung Quốc / Hòang Hà và Trường Giang.
-Khoảng 3500-2000 năm TCN,cư dân cổ Tây Á, Ai Cập biết sử dụng đồng thau, công cụ bằng đá , tre và gỗ.
-Cư dân Châu Á và Châu Phi sống bằng nghề nông , mỗi năm hai vụ .
-Họ xây dựng hệ thống thủy lợi , công việc trị thủy khiến mọi người gắn bó với nhau trong tổ chức công xã , ngoài ra còn chăn nuôi , làm đồ gốm, dệt vải.
2. Sự hình thành các quốc gia cổ đại phương Đông ( khoảng thiên niên kỷ VI-III TCN) , ra đời sớm nhất thế giới .

- Sản xuất phát triển  dẫn đến sự phân hóa xã hội , xuất hiện kẻ giàu,người nghèo  nên  giai cấp và nhà nước ra đời :
-Thiên niên kỷ thứ IV TCN , trên lưu vực sông Nin , cư dân Ai Cập cổ đại sống tập trung theo từng công xã . khoảng 3200 TCN nhà nước Ai cập thống nhất được thành lập .
- Các công xã kết hợp thành liên minh công xã , gọi là các “Nôm”, khoảng 3200 TCN , một quý tộc có thế lực đã chinh phục được tất cả các “Nôm” thành lập nhà nước Ai cập thống nhất.
-Ở lưu vực Lưỡng Hà (thiên niên Kỷ IV TCN), hàng chục nước nhỏ người Su me đã hình thành .
-Trên lưu vực sông Ấn , các quốc gia cổ đại ra đời giữa thiên niên kỷ III TCN .
-Vương triều nhà Hạ hình thành vào thế kỷ XXI TCN mở đầu cho xã hội có giai cấp và nhà nước Trung Quốc .
3. Xã hội cổ đại phương Đông :

-Do nhu cầu thủy lợi , nông dân gắn bó và ràng buộc với nhau trong công xã nông thôn , thành viên trong công xã gọi là nông dân công xã .
-Nông dân công xã đông đảo nhất, là lao động chính trong sản xuất .
-Đứng đầu giai cấp thống trị là vua chuyên chế , quý tộc , quan lại, chủ ruộng , tăng lữ có nhiều quyền thế , giữ chức vụ tôn giáo , quản lý bộ máy và địa phương , rất giàu sang bằng sự bóc lột .
-Nô lệ , thấp nhất trong xã hội , làm việc nặng nhọc , hầu hạ quý tộc .
4. Chế độ chuyên chế cổ đại :

-Từ thiên niên kỷ IV đến thiên niên kỷ III TCN , xã hội có giai cấp và nhà nước đã được hình thành ở lưu vực sông Nin, Ti gơ rơ và Ơ phơ rát , sôngẤn , Hằng , Hoàng Hà .

-Xã hội có giai cấp hình thành từ liên minh bộ lạc,do nhu cầu thủy lợi .

-Nhà nước chuyên chế trung ương tập quyền , đứng đầu là vua .

-Vua dựa vào quý tộc và tôn giáo , bắt mọi người phải phục tùng. Vua chuyên chế – người Ai Cập gọi là Pha ra ôn (cái nhà lớn) , người Lưỡng hà gọi là En xi(người đứng đầu ),Trung Quốc gọi là Thiên Tử (con trời ) .

-Giúp việc cho vua là một bộ máy hành chính quan liêu gồm quý tộc , đứng đầu là Vidia (Ai cập), Thừa tướng ( Trung quốc) , họ thu thuế , xây dựng các công trình như đền tháp, cung điện , đường sá, chỉ huy quân đội .
5. Văn hóa cổ đại phương Đông :

a. Sự ra đời của Lịch pháp và Thiên văn học .

-Lịch pháp và Thiên văn học ra đời sớm nhất , gắn liền với nhu cầu sản xuất nông nghiệp .

-Họ biết sự chuyển động của của Mặt trời, Mặt trăng -->Thiên văn--> nông lịch.

-Một năm có 365 ngày , chia thành tháng, tuần, ngày, mỗi ngày có 24 giờ.

b. Chữ viết :

-Người ta cần ghi chép và lưu giữ nên chữ viết ra đời , đây là phát minh lớn của loài người .

-Ban đầu là chữ tượng hình , sau được cách điệu hóa thành nét để diễn tả ý nghĩa của con người gọi là chữ tượng ý .

-Người Ai Cập viết trên giấy Pa pi rút.

-Người Su me ở Lưỡng Hà dùng cây sậy vót nhọn là bút viết trên những tấm đất sét còn ướt , rồi đem phơi nắng hay nung khô .

-Người Trung Quốc khắc chữ trên xương thú, mai rùa , thẻ tre, dải lụa…
c. Toán học :

-Ra đời sớm do nhu cầu cuộc sống :

-Ban đầu chữ số là những vạch đơn giản : người Ai Cập cổ đại giỏi về hình học , biết tính số Pi= 3,16

-Tính được diện tích hình tròn , hình tam giác, thể tích hình cầu, người -Lưỡng Hà giỏi về số học; chữ số ngày nay ta dùng kể cà số 0 là cô ng của người Ấn Độ .

-Đã để lại nhiếu kinh nghiệm cho đời sau .