Bài 50. Vi khuẩn

TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH.
Vi Khuẩn SARS
H50.1. CÁC DẠNG VI KHUẨN
1. Hình dạng, kích thước và cấu tạo của vi khuẩn
THẢO LUẬN
Câu 1. Quan sát H50.1, hãy cho biết vi khuẩn có những hình dạng nào ?
Câu 2. Vì sao ta phải quan sát vi khuẩn dưới kính hiển vi có độ phóng đại lớn ?
-Em hãy nêu đặc điểm về kích thước của vi khuẩn ?
Câu 3. Vi khuẩn có cấu tạo như thế nào ?
H50.1. CÁC DẠNG VI KHUẨN
Vi khuẩn Helicobacter Pylori đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh suyễn cuống phổi.
Vi khuẩn đường ruột – E. coli
TẾ BÀO THỰC VẬT
TẾ BÀO VI KHUẨN
Vách tế bào
Chất tế bào
Nhân chưa hoàn chỉnh
Vách tế bào
Chất tế bào
Nhân
Lục lạp
2. Cách dinh dưỡng của vi khuẩn
Hoại sinh
Kí sinh
Kí sinh
Hoại sinh
1
2
3
4
Xác động vật đang phân huỷ
Vết thương bị nhiễm khuẩn
Người bị viêm da
Dưa cải muối nhờ vi khuẩn lên men
Vi khuẩn lam sống cộng sinh với bèo hoa dâu
Vi khuẩn cố định đạm sống cộng sinh trong rễ cây họ đậu
A
B
Câu 1 -Tại sao uống nước lã hoặc nước không được đun sôi lại có thể bị mắc bệnh tả ?
Câu 2 -Tại sao phân hữu cơ bón vào đất lâu ngày lại hoá mùn rồi thành muối khoáng ?
Câu 3 -Tại sao nói chuyện thường xuyên với người bị bệnh lao phổi lại có thể bị lây ?
Đọc thông tin trong mục 3, liên hệ thực tế và cho biết :
Câu 1 -Tại sao uống nước lã hoặc nước không được đun sôi lại có thể bị mắc bệnh tả ?
Vì trong nước lã có thể có vi khuẩn gây bệnh tả.
Câu 2 -Tại sao phân hữu cơ bón vào đất lâu ngày lại hoá mùn rồi thành muối khoáng ?
-Vì trong đất có loại vi khuẩn biến chất hữu cơ thành muối khoáng.
Câu 3 -Tại sao nói chuyện thường xuyên với người bị bệnh lao phổi lại có thể bị lây ?
-Vì trong hơi thở của người bệnh có chứa vi khuẩn gây bệnh sẽ truyền sang người tiếp xúc...
Câu 1, Vì trong nước lã có thể có vi khuẩn gây bệnh tả.
Câu 2, Vì trong đất có loại vi khuẩn biến chất hữu cơ thành muối khoáng.
Câu 3, Vì trong hơi thở của người bệnh có chứa vi khuẩn gây bệnh sẽ truyền sang người tiếp xúc...
Em có nhận xét gì về sự phân bố của vi khuẩn trong tự nhiên ?
Trực khuẩn lao
Phẩy khuẩn tả
Vi khuẩn gây viêm phổi
Vi khuẩn uốn ván
Vi khuẩn sốt thương hàn
-Trong 1 gam đất ở cánh đồng có tới hàng trăm triệu vi khuẩn, đặc biệt đất tốt có tới 6-8 tỉ vi khuẩn. Ngược lại, 1 gam đất ở sa mạc chỉ có vài vạn vi khuẩn. Ở các lớp đất sâu 5m cũng có vi khuẩn nhưng càng xuống sâu số lượng càng ít.
-Trong nước, nhất là nước bẩn, có nhiều vi khuẩn 1cm3 nước này có hàng vạn đến hàng chục vạn vi khuẩn.
- 1cm3 không khí ở thành phố cũng có hàng vạn tới hàng chục vạn vi khuẩn, nhưng không khí trong lành ở biển hoặc trong rừng thì số lượng vi khuẩn có rất ít.
Em có nhận xét gì về số lượng vi khuẩn ?

Vì sao vi khuẩn lại có số lượng lớn như vậy?
- Nhờ khả năng sinh sản rất nhanh bằng cách phân dôi tế bào nên vi khuẩn có thể có số lượng nhiều như vậy trong các môi trường phân bố. Người ta tính ra rằng trong điều kiện thuận lợi chỉ sau 12 tiếng đồng hồ, từ một vi khuẩn ban đầu có thể sinh ra tới 10 triệu vi khuẩn mới. Nhưng trong thực tế, có nhiều điều kiện bất lợi đối với vi khuẩn nên chúng cũng bị chết nhiều
4. VAI TRÒ CỦA VI KHUẨN:
a) Vi khuẩn có ích:
Điền vào chỗ trống trong đoạn câu sau đây bằng các từ thích hợp cho trước: vi khuẩn, muối khoáng,
chất hữu cơ.
Xác động vật, thực vật chết rơi xuống đất được …………….. ở trong đất biến đổi thành các …………………. Các chất này được cây sử dụng để chế tạo thành ………………… nuôi sống cơ thể.
Vi khuẩn
muối khoáng
chất hữu cơ
* Trong tự nhiên:
- Xác động vật và lá, cành cây rụng xuống đất được vi khuẩn ở trong đất phân hủy thành mùn rồi thành muối khoáng cung cấp cho cây sử dụng để chế tạo thành chất hữu cơ nuôi sống cơ thể.
- Một số vi khuẩn phân hủy không hoàn toàn các chất hữu cơ thành các hợp chất đơn giản hơn chứa cacbon. Những chất này bị vùi lấp hoặc lắng sâu xuống đất trong thời gian dài, không bị phân hủy tiếp tục nữa, tạo thành than đá hoặc dầu lửa.
GIÀN KHOAN
MỎ DẦU Ở IRAN
THÙNG CHỨA DẦU
* Trong đời sống:
- Một số vi khuẩn khác ( ví dụ vi khuẩn cộng sinh với rễ cây họ Đậu tạo thành các nốt sần) có khả năng cố định đạm. Do đó trồng các cây họ Đậu có nốt sần sẽ bổ sung được nguồn chất đạm cho đất.
NỐT SẦN CÁC RỄ CÂY HỌ ĐẬU
- Nhiều vi khuẩn gây hiện tượng lên men và được con người sử dụng để chế biến một số thực phẩm như muối dưa, muối cà, làm dấm, làm sữa chua…
- Vi khuẩn còn có vai trò trong công nghệ sinh học: tổng hợp Prôtêin, vitamin B12 , axít glutamic để làm mì chính ( bột ngọt), làm sạch nguồn nước thải và môi trường nước nói chung, sản xuất các sợi thực vật, …
PRÔTÊIN TỔNG HỢP
BỘT NGỌT (MÌ CHÍNH)
VI KHUẨN CÓ ÍCH CHO ĐƯỜNG RUỘT
4. VAI TRÒ CỦA VI KHUẨN
a) Vi khuẩn có ích
* Trong tự nhiên:
Phân hủy hoàn toàn xác động , thực vật thành chất mùn rồi thành muối khoáng cung cấp cho cây.
Phân hủy không hoàn toàn chất hữu cơ tạo thành than đá hoặc dầu lửa.
*Trong đời sống:
- Nông nghiệp:Vi khuẩn cố định đạm cho rễ cây họ đậu
- Lên men thực phẩm: muối dưa cà, làm sữa chua…
- Có vai trò trong công nghệ sinh học: tổng hợp prôtêin, vitamin, sản xuất bột ngọt ….
4. VAI TRÒ CỦA VI KHUẨN
b) Vi khuẩn có hại:
?
Các thức ăn, rau, quả, thịt, cá,…. Để lâu ( mà không qua ướp lạnh, phơi khô hoặc ướp muối) thì sẽ như thế nào?. Có sử dụng được không?.
Có những vi khuẩn kí sinh trong cơ thể người và gây bệnh. Hãy kể tên một vài bệnh do vi khuẩn gây ra.
Các vi khuẩn kí sinh gây bệnh cho người ( cả thực vật, động vật), nhiều vi khuẩn hoại sinh làm hỏng thức ăn vì chúng gây ôi thiu hoặc thối rữa. Các rác rưởi có nguồn gốc hữu cơ, các xác động vật, thực vật chết để lâu ngày bị các vi khuẩn phân hủy gây mùi hôi thối làm ô nhiễm môi trường.
RÁC THẢI VÀ XÁC CHẾT CỦA ĐỘNG VẬT BỊ PHÂN HỦY GÂY Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
BS TÌM RA VI KHUẨN LAO
TRỰC KHUẨN LAO
ĐƯỜNG LÂY
PHẨY KHUẨN TẢ
ECOLI TRONG TOILET
GIỮ VỆ SINH ĂN UỐNG
MÔI TRƯỜNG BẨN DỄ LÂY BỆNH TẢ
BS TÌM RA VK BỆNH PHONG( CÙI)
TRỰC KHUẨN HANSEN
HẬU QUẢ CỦA BỆNH PHONG
4. VAI TRÒ CỦA VI KHUẨN
b) Vi khuẩn có hại
Kí sinh trong cơ thể người và động vât gây bệnh.
- Vi khuẩn hoại sinh gây ôi thiu làm hỏng thức ăn
Phân hủy rác rưởi, xác động, thực vật gây mùi
hôi thối, làm ô nhiễm môi trường.
Vi khuẩn đã nhỏ và cấu tạo đơn giản, nhưng virút còn nhỏ và đơn giản hơn nhiều.
Những thông tin sau đây cho biết khái quát các đặc điểm của virút:
Kích thước : rất nhỏ, chỉ khoảng 12 – 50 phần triệu mm.
Hình dạng: dạng cầu, dạng khối nhiều mặt, dạng que, dạng nòng nọc với 1 phần đầu hình khối và phần đuôi hình trụ.
Cấu tạo: rất đơn giản, chưa có cấu tạo tế bào. Chúng chưa phải là dạng cơ thể sống điển hình.
Đời sống: kí sinh bắt buộc trên các cơ thể sống khác.
Vai trò: khi kí sinh vi rút thường gây bệnh cho vật chủ.
5. SƠ LƯỢC VỀ VIRÚT
- Kích thước : rất nhỏ
- Hình dạng: dạng cầu, dạng khối nhiều mặt, dạng que, dạng nòng nọc
- Cấu tạo: rất đơn giản, chưa có cấu tạo tế bào
- Đời sống: kí sinh bắt buộc
- Vai trò: khi kí sinh vi rút thường gây bệnh cho vật chủ
1. Vi khuẩn có hình dạng nào ?
a. Hình cầu.
b. Hình que.
c. Hình dấu phẩy.
d. Hình cầu, hình que, hình dấu phẩy….
BÀI TẬP
2. Vi khuẩn dinh dưỡng bằng cách nào ?
a. Tự dưỡng.
b. Dị dưỡng.
c. Dị dưỡng, một số ít tự dưỡng.
d. Tự dưỡng và dị dưỡng.
Chọn phương án trả lời đúng nhất trong các câu sau:
3. Vi khuẩn có ở đâu?
a. Ở trong đất.
b. Ở trong nước.
c. Trong không khí.
d. Trong đất, nước, không khí, cơ thể sinh vật.
4. Hãy tìm những cụm từ thích hợp điền vào chổ trống trong những câu sau:
Vi khuẩn sinh sản…...…………bằng cách …………tế bào. Sự phân chia này xảy ra rất mạnh: trong điều kiện thuận lợi, chỉ sau 12 giờ, từ một ……....vi khuẩn ban đầu có thể sinh ra tới 10 triệu vi khuẩn mới.
sinh dưỡng
tế bào
phân đôi
DẶN DÒ
Học bài
Xem bài 51: NẤM
Phần A MỐC TRẮNG VÀ NẤM RƠM
- Gây mốc trắng theo hướng dẫn như SGK-165
Tìm hiểu đặc điểm hình dạng và cấu tạo của mốc trắng và Nấm rơm.
Đặc điểm hình thức dinh dưỡng và sinh sản của mốc trắng, nấm rơm.