Bài 5. Vũ Trụ. Hệ Mặt Trời và Trái Đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất

Bài 5: Vũ trụ.Hệ mặt trời và trái đất
.Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của trái đất
I.Khái quát về vũ trụ-hệ mặt trời-trái đất trong hệ mặt trời.
1.Vũ trụ
2.hệ mặt trời
3.Trái đất trong hệ mặt trời
II.hệ quả chuyện động tự quay quanh trục của trái đất
1.sự luân phiên ngày đêm
2.giờ trên trái đất và đường chuyển ngày quốc tế
3.sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
I.KHÁI QUÁT VỀ VŨ TRỤ ,HỆ MẶT TRỜI ,TRÁI ĐẤT TRONG HỆ MẶT TRỜI.
1.VŨ TRỤ
a.Khái niệm vũ trụ
Dựa vào hình 5.1,kênh chữ trong sgk,vốn hiểu biết hãy
thảo luận các câu hỏi sau:
-vũ trụ là gì?
-thiên hà là gì ?
-ngân hà là gì?
-phân biệt thiên hà với dải ngân hà ?
Thiên hà andromeda
Dải ngân hà
vệ tinh titan_vệ tinh lớn nhất của sao thổ
Thiên thạch
Các ngôi sao
-vũ trụ là khoảng không gian vô tận chứa các thiên hà.
-mỗi thiên hà là một tập hợp của rất nhiều thiên thể (như các ngôi sao ,hành tinh ,vệ tinh,sao chổi ...)cùng với khí ,bụi và các bức xạ điện từ.
-thiên hà chứa mặt trời và các hành tinhcủa nó trong đó có trái đất được gọi là dải ngân hà
2.hệ mặt trời
Dựa vào hình: hãy kể tên các hành tinh trong hệ mặt trời theo theo thứ tự xa dần mặt trời?và từ đó hãy cho biết thế nào là hệ mặt trời?
Hệ mặt trời :là một tập hợp các thiên thể nằm trong
dải ngân hà.hệ mặt trời gồm có mặt trời ở trung tâm
cùng với các thiên thể chuyển động xung quanh(đó là các
hành tinh,tiểu hành tinh ,vệ tinh ,sao chổi thiên thạch ) và
Các đám bụi khí .o
Mặt trời chỉ là một bộ phận rất nhỏ và nằm xa trung tâm của hệ ngân hà.ngoài mặt trời ,trong dải ngân hà còn có vô số các thiên thể .
Quan sát hình 5.1 sgk và cho biết vị trí của mặt trời trong dải ngân hà
Sao chổi halley
Sao chổi comet
Thiên thạch
Các hành tinh có quỹ đạo chuyển động
hình elip
,mặt phẳng quỹ đạo gần trùng khớp
với nhau ;tất cả các
hành tinh này đều chuyển động theo
chiều ngược chiều kim đồng hồ
(tức từ tây sang đông ).
Quan sát hình bên hãy:nhận xét hình dạng quỹ đạo và hướng chuyển độngcủa các hành tinh ?

3.Trái đất trong hệ mặt trời
Quan sát hình và cho biết trái đất
Là hành tinh thứ mấy tính từ mặt trời
trở ra?vị trí đó có ý nghĩa gì
với sự sống?
Trái đất là một trong 8 hành tinh trong hệ mặt trời .tính từ mặt trời trở ra trái đất nằm vị trí trứ 3.khoảng cách trung bình từ trái đất đến mặt trời là 149,5 triệu km.khoảng cách này cùng với sự tự quay giúp trái đất nhận được lượng nhiệt và ánh sáng phù hợp với sự sống
từ những kiến thức đã học hãy cho biết trái đất
có mấy chuyển động chính?
Đó là những chuyển động nào ?
Trái đất đồng thời thực hiện 2 chuyển động đó là:chuyển động tự quay quanh trục và chuyển động tịnh tiến xung quanh mặt trời.cả hai chuyển động đều có hướng từ tây sang đông .
II.Các hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của trái đất
1.sự luân phiên ngày đêm
dựa vào hình bên hãy cho biết:- vì sao trên trái đất có ngày và đêm ?
-vì sao ngày đêm kế tiếp không ngừng?
-do trái đất hình cầu nên mặt trời chỉ chiếu sáng được một nửa,còn một nửa không được chiếu sáng nên sinh ra hiện tượng ngày đêm.
-tuy nhiên do trái đất tự quay quanh trục,nên mọi nơi lần lượt được chiếu sáng ,gây hiện tượng nagỳ đêm luân phiên.
2.Giờ trên trái đất và đường chuyển ngày quốc tế.
quan sát quả địa cầu:Cho biết tại các điểm A, B, C sẽ quan sát thấy mặt trời như thế nào?
-tai một thời điểm
-khi trái đất quay
-Tại một thời điểm: Tại A thấy mặt trời ngả về phía tây,
tại B thấy mặt trời tròn bóng (hay đứng bóng), tại C thấy
mặt trời bắt đầu mọc.
-Khi trái đất quay: Tại A không thấy mặt trời nữa,
tại B thấy mặt trời ngả về phía tây , tại C thấy mặt trời tròn bóng
Như vậy tại vị trí khác nhau trên trái đất được chiếu sáng khác nhau ,như vậy sẽ có giờ khác nhau gọi là giờ địa phương.vậy giờ trên trái đất được quy ước như thế nào?
Người ta chia bề mặt trái đất thành 24 múi giờ,mỗi múi giờ rộng 15
độ kinh tuyến.các địa phương nằm trong cùng 1
múi giờ sẽ thống nhất 1 giờ , đó là giờ múi.
giờ ở múi số 0 được lấy làm giờ GMT(Greenwich Mean Time)
các múi giờ trên trái đất
3.sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
Quan sát hình bên và cho biết
ở bán cầu bắc các vật chuyển động
bị lệch sang phía nào , ở bán cầu nam
bị lệch sang phía nào .
Tại sao ? Lực làm lệch hương chuyển động
có tên là gì
Lực làm lệch hương là lực Côriôlis
Nửa cầu bắc bị lệch về bên phải
,nửa cầu nam lệch về bên trái
Nguyên nhân :Trái đất tự quay theo hương
ngược chiều kim đồng hồ
Với vận tốc dài khác nhau ở các vĩ độ
câu1:dựa vào những kiến thức vừa học em hãy điền Đ hoặc S vào câu trả lời cho thích hợp
vũ trụ,thiên hà ,các thiên thể được sắp xếp theo thứ tự lớn nhỏ như sau:
a,vũ trụ gồm nhiều thiên hà họp lại.
b,vũ trụ gồm nhiều hành tinh ,vệ tinh ,sao chổi họp lại
c,mỗi thiên hà là một tập hợp của rất nhiều thiên thể
d,mỗi thiên hà gồm nhiều ngôi sao họp lại
đ,mỗi ngôi sao tập hợp nên một hệ gồm nhiều các ngôi sao và các hành tinh ,vệ tinh ,sao chổi
e,dải ngân hà tập hợp xung quanh một hệ hành tinh ,vệ tinh ,sao chổi
câu 2: bài tập 3 sgk
bài tập củng cố
bài tập củng cố

câu1: dựa vào những kiến thức vừa học em hãy điền Đ hoặc S vào câu trả lời cho thích hợp
vũ trụ,thiên hà ,các thiên thể được sắp xếp theo thứ tự lớn nhỏ như sau:
a,vũ trụ gồm nhiều thiên hà họp lại.
b,vũ trụ gồm nhiều hành tinh ,vệ tinh ,sao chổi họp lại
c,mỗi thiên hà là một tập hợp của rất nhiều thiên thể
d,mỗi thiên hà gồm nhiều ngôi sao họp lại
đ,mỗi ngôi sao tập hợp nên một hệ gồm nhiều các ngôi sao và các hành tinh ,vệ tinh ,sao chổi
e,dải ngân hà tập hợp xung quanh một hệ hành tinh ,vệ tinh ,sao chổi
câu 2: bài tập 3 sgk