Bài 5. Vũ Trụ. Hệ Mặt Trời và Trái Đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất

Bài thuyết trình
Bài thuyết trình
HỆ MẶT TRỜI VÀ TRÁI ĐẤT
I. Trái Đất trong Hệ Mặt Trời
1. Vị trí của Trái Đất trong Hệ Mặt Trời
Trái Đất là hành tinh thứ 3 trong Hệ Mặt Trời tính từ Mặt Trời
Khoảng cách trung bình từ Trái Đất đến Mặt Trời là 149,6 triệu km.
Cũng như các hành tinh khác trong Hệ Mặt Trời, Trái Đất cùng một lúc thực hiện hai chuyển động chính: chuyển động tự quay quanh trục và chuyển động xung quanh Mặt Trời
2. Các chuyển động chính của Trái Đất
a, Chuyển động tự quay quanh trục
Trái Đất tự quay quanh một trục (tưởng tượng) nghiêng một góc 66033’ với mặt phẳng quỹ đạo chuyển động của Trái Đất xung quanh Mặt Trời
Thời gian Trái Đất tự quay một vòng quanh trục là 23h56’ tương đương một ngày đêm (24h)

Trái Đất tự quay quanh trục theo hướng từ Tây sang Đông, ngược chiều kim đồng hồ (nhìn từ cực Bắc xuống) cho nên ta thấy Mặt Trời mọc ở hướng Đông và lặn ở hướng Tây

Hệ quả tự quay quanh trục của Trái Đất
☺ Sự luân phiên ngày và đêm
Do Trái Đất có hình khối cầu nên luôn được Mặt Trời chiếu sáng một nửa, còn một nửa không được chiếu sáng, vì thế đã sinh ra ngày và đêm
Tuy nhiên, do Trái Đất quay quanh trục (tưởng tượng) cho nên có hiện tượng luân phiên ngày và đêm
☺ Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày Quốc Tế
Giờ địa phương (giờ Mặt Trời): Trái Đất có hình khối cầu và tự quay quanh trục từ Tây sang Đông nên trong cùng một thời điểm, người đứng ở các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau
Giờ Quốc Tế (Giờ GMT): Giờ ở múi giờ số 0 được lấy làm giờ Quốc Tế
♦ Bề mặt Trái Đất được chia làm 24 múi giờ, mỗi múi giờ rộng 150 kinh tuyến
♦ Các múi giờ được đánh số từ 0 đến 24. Múi giờ số 0 là múi giờ mà kinh tuyến giữa của nó đi qua Đài thiên văn GreenWich (London-Anh), các múi tiếp theo được đánh dấu theo chiều quay của Trái Đất
♦ Việt Nam thuộc múi giờ số 7
Hệ quả tự quay quanh trục của Trái Đất
Đường chuyển ngày Quốc Tế:
♦ Trên Trái Đất lúc nào cũng có một múi giờ mà ở đó có hai ngày lịch khác nhau, vì vậy phải chọn một đường kinh tuyến làm mốc để đổi ngày
♦ Người ta quy định lấy kinh tuyến 1800 làm đường chuyển ngày Quốc Tế
Hệ quả tự quay quanh trục của Trái Đất
☺Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
Các vật thể chuyển động trên Trái Đất đều chịu lực tác động của lực Côriôlít
Các vật thể chuyển động trên Bán cầu Bắc bị lệch sang bên phải, ở Bán cầu Nam thì lệch sang bên trái
Do Trái Đất tự quay theo ngược chiều kim đồng hồ với vận tốc dài ngắn khác nhau ở các vĩ độ nên gây ra sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
Hệ quả tự quay quanh trục của Trái Đất
b, Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời
Trái đất chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt trời theo một quỹ đạo có hình E-líp gần tròn, theo chiều từ Tây sang Đông
Thời gian Trái đất chuyển động quanh Mặt trời một vòng là 365 ngày 6 giờ
Tốc độ chuyển động trung bình của Trái đất quanh Mặt trời là 29,8 km/s.
Khi chuyển động trên quỹ đạo, trục Trái đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một
góc là 66o33’ và không đổi phương
☺ Chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời

Là chuyển động nhìn thấy bằng mắt nhưng không có thật
Mặt Trời lên thiên đỉnh là hiện tượng Mặt Trời ở đúng đỉnh đầu lúc 12h trưa
Hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất
Ở Trái Đất, ta thấy hiện tượng này chỉ lần lượt xảy ra tại các địa điểm từ vĩ tuyến 23027’N (ngày 22/12) cho tới 23027’B (ngày 22/6) rồi lại xuống vĩ tuyến 23027’N
=> Điều đó làm ta có ảo giác là Mặt Trời di chuyển nhưng thực tế là Trái Đất chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời
Chuyển động không có thực đó gọi là chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời
♦ Do Trái Đất chuyển động xung quanh Mặt Trời đồng thời tự quay quanh trục (tưởng tượng)
♦ Trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, trục (tưởng tượng) của Trái Đất luôn nghiêng với mặt phẳng quỹ đạo một góc bằng 66033’
Nguyên nhân của sự chuyển động biểu kiến xung quanh Mặt Trời
Hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất
☺ Hiện tượng mùa
Mùa là một phần thời gian của năm nhưng có những đặc điểm riêng về thời tiết và khí hậu
Nguyên nhân sinh ra mùa :
♦ Do trục Trái Đất nghiêng 66033’ so với mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất và trong suốt một năm, trục Trái Đất không đổi phương trong không gian nên có thời kì bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, có lúc lại là bán cầu Nam
♦ Điều đó làm cho thời gian chiếu sáng và sự thu nhận bức xạ Mặt Trời ở mỗi bán cầu đều thay đổi trong năm nên có hiện tượng sinh ra các mùa
Ở bán cầu Bắc lấy bốn ngày :
♦ Xuân phân (21-3)
♦ Hạ chí (22-6)
♦ Thu phân (23-9)
♦ Đông chí (22-12)
Ở bán cầu Nam, bốn mùa diễn ra
ngược với bán cầu Bắc

Hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất
Nước ta và một số nước Châu Á quen dùng lịch âm-dương, thời gian bắt đầu của các mùa được tính sớm hơn khoảng 45 ngày
♦ Mùa xuân từ 4 hoặc 5-2 (lập xuân) đến 5 hoặc 6-5 (lập hạ)
♦ Mùa hạ từ 5 hoặc 6-5 (lập hạ) đến 7 hoặc 8-8 (lập thu)
♦ Mùa thu từ 7 hoặc 8-8 (lập thu) đến 7 hoặc 8-11 (lập đông)
♦ Mùa đông từ 7 hoặc 8-11 (lập đông) đến 4 hoặc 5-2 (lập xuân
Hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất
☺ Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau theo mùa và theo vĩ độ
Theo mùa
♦ Ngày 22/6, bán cầu Bắc có ngày dài, đêm ngắn; bán cầu Nam thì ngược lại
♦ Ngày 22/12, bán cầu Nam có ngày dài, đêm ngắn; bán cầu Bắc thì ngược lại
♦ Ngày 21/3 và 23/9, mọi nơi trên Trái Đất đều độ dài ngày bằng đêm (12h)
Theo vĩ độ
♦ Tại Xích đạo luôn có độ dài ngày và đêm bằng nhau
♦ Càng xa Xích đạo, độ dài ngày và đêm càng chênh lệch nhiều
♦ Từ vòng cực đến cực, độ lệch ngày đêm từ 24h đến 6 tháng
Nguyên nhân
♦ Trong khi quay quanh Mặt Trời, Trái Đất có lúc chúc nửa cầu Bắc, có lúc ngả nửa cầu Nam về phía Mặt Trời
♦ Do đường phân chia sáng không tốt, không trùng với trục Trái Đất
Hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất
Hệ quả địa lí chuyển động
của Trái Đất
Chuyển động của Trái Đất
Quanh trục
Quanh Mặt Trời
Sự luân phiên ngày đêm
Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày Quốc tế
Chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời
Hiện tượng mùa
Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa, vĩ độ
Một số hình ảnh về vũ trụ
Đọc thêm
1. Vũ trụ
Vũ trụ là khoảng không gian vô tận chứa các thiên hà
Thiên hà là một tập hợp của rất nhiều thiên thể (các ngôi sao, vệ tinh, hành tinh, sao chổi…) cùng với khí, bụi và bức xạ điện từ
Dải ngân hà: là Thiên hà chứa Hệ mặt trời
I. Vũ trụ. Học thuyết về sự hình thành vũ trụ
Đọc thêm
Hình dạng quỹ đạo: Hình ê-líp gần tròn
• Hướng chuyển động quanh Mặt Trời của các hành tinh (ngược chiều kim đồng hồ): từ Tây sang Đông
Quỹ đạo chuyển động của các hành tinh
Đọc thêm
Mặt Trời
Đọc thêm
Hệ Mặt Trời



Thủy Tinh
Kim Tinh
Đọc thêm
Trái Đất
Thổ Tinh
Đọc thêm
Hỏa Tinh
Mộc Tinh
Thiên Vương Tinh
Hải VươngTinh
II. Hệ Mặt Trời
Hệ Mặt Trời được hình thành cách đây khoảng 4,5 đến 5 tỷ năm, từ một đám mây khí và bụi khổng lồ
Hệ Mặt Trời gồm có Mặt Trời ở trung tâm cùng với các thiên thể quay xung quanh và 9 hành tinh: Thủy Tinh, Kim Tinh, Trái Đất, Hỏa Tinh, Mộc Tinh, Thổ Tinh, Thiên Vương Tinh, Hải Vương Tinh, Diêm Vương Tinh
Ngoài chuyển động xung quanh Mặt Trời, các hành tinh còn tự quay quanh trục với hướng ngược chiều kim đồng hồ
Đọc thêm