Bài 5. Nhiễm sắc thể và đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

NHIỄM SẮC THỂ
I. TÍNH ĐẶC TRƯNG CỦA BỘ NST
I. Đại cương về NST
Trong tế bào sinh dưỡng NST tồn tại thành từng cặp tương đồng, giống nhau về hình thái kích thước.
Bộ NST lưỡng bội (2n) là bộ NST chứa các cặp NST tương đồng.
Bộ NST đơn bội là bộ NST chứa một NST của mỗi cặp tương đồng
Trong một cặp NST tương đồng 1 có nguồn gốc từ bố và 1 có nguồn gốc từ mẹ.
Nghiên cứu thông tin trên và cho biết : Số lượng NST trong bộ lưỡng bội có phản ánh trình độ tiến hoá của các loài không?
Số lượng NST không phản ánh trình độ tiến hoá của loài.
Quan sát hình và cho biết Ruồi giấm có mấy cặp NST? Mô tả hình dạng các NST ?
Có 4 cặp NST gồm:
+ 1 đôi hình hạt.
+ 2 đôi hình chữ V
+ Con cái : 1 đôi hình que.
+ Con đực : 1 chiếc hình que một chiếc hình móc
Ở những loài đơn tính có sự khác nhau giữa cá thể đực và cái ở cặp NST giới tính (XX: con cái; XY: con đực), ở một số loài chim, cá (XX: con đực; XY: con cái)
Ở một số loài chỉ có 1 NST giới tính: châu châu đực, rệp cái, ong đực,… (XO)
Nêu đặc điểm đặc trưng của bộ NST ở mỗi loài sinh vật?
Mỗi loài sinh vật có bộ NST đặc trưng về hình dạng, số lượng
II. CẤU TRÚC CỦA NHIỄM SẮC THỂ NHÂN THỰC
Cấu trúc điển hình của NST được biểu hiện rõ nhất ở kì giữa.
+ Hình dạng: hình chữ V, hình que, dạng hạt, dạng móc....
+ Dài: 0,5-50µm.
+ Đường kính: 0,2-2µm.
+ Cấu trúc: Ở kì giữa NST gồm 2 crômatit gắn với nhau ở tâm động. Mỗi Crômatit gồm 1 phân tử ADN và Prôtêin loại Histon.
- Mô tả hình dạng, kích thước của NST ?
- NST có cấu trúc như thế nào?
Cấu trúc NST
NST được cấu tạo từ chất nhiễm sắc, chứa phân tử ADN
Chuỗi nuclêôxôm tạo thành sợi cơ bản đường kính 11nm
Sợi cơ bản xoắn bậc 2 tạo thành sợi nhiễm sắc, ĐK 30nm
Sợi cơ bản xoắn cuộn một lần nữa tạo nên sợi có ĐK 300nm
Cuối cùng là một lần xoắn nữa của sợi 300nm tạo thành crômatit có ĐK 700nm.
NST tại kì giữa ở trạng thái kép gồm 2 crômatit. Vì vậy chiều ngang của một NST có thể đạt 1400nm.
Cấu trúc NST của SV nhân thực có các mức xoắn khác nhau
Phân tử ADN
Đơn vị cơ bản nuclêôxôm
Sợi cơ bản
Sợi nhiễm sắc
Crômatit
Nhiễm sắc thể
Kết hợp cột bên phải và bên trái sao cho phù hợp với đường kính của các cấp độ cấu trúc
Phân tử ADN
Đơn vị cơ bản nuclêôxôm
Sợi cơ bản
Sợi nhiễm sắc
Crômatit
Nhiễm sắc thể
2nm
11nm
30nm
11nm
700nm
1400nm
- Như vậy chiều ngang của NST có thể đạt 1400nm
- Rút ngắn khoảng 15000- 20000 lần so với chiều dài của ADN
- Sự nhân đôi của ADN dẫn tới sự nhân đôi của NST
III. CHỨC NĂNG CỦA NHIỄM SẮC THỂ
1. Lưu giữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền là cơ sở vật chất di truyền ở cấp độ tế bào
NST là cấu trúc mang gen: các gen trên một NST được sắp xếp theo trình tự nhất định và di truyền cùng nhau
Các gen trên NST được bảo quản bằng cách liên kết với pr ô tê in histon nhờ các trình tự nu đạc hiệu và các mức xoắn khác nhau
Từng gen trên NST không thể nhân đôi riêng rẽ mà chúng nhân đôi theo đơn vị nhân đôi gồm một số gen
Mỗi NST sau khi nhân đôi và co ngắn tạo nên 2 crômatit nhưng vẫn gắn nhau ở tâm động (NST kép)
Bộ NSTđặc trưng cho loài sinh sản hữu tính được duy trì ổn định qua 3 cơ chế: nguyên phân- giảm phân- thụ tinh
2. Điều hòa hoạt động của các gen thông qua các mức độ cuộn xoắn của NST
3. Giúp tế bào phân chia đều vật chất di truyền vào các tế bào con ở giai đoạn phân bào
A
B
Nối câu ở cột A với cột B để được câu hoàn chỉnh
Bộ phận nào của NST là nơi tích tụ nhiều rARN (ARN ribôxôm):
A. Tâm động;
B. Eo sơ cấp;
C. Eo thứ cấp;
D. Thể kèm;
Kí hiệu “bộ NST 2n” nói lên:
A. NST luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng trong tế bào sôma;
B. Cặp NST tương đồng trong tế bào có 1 NST từ bố, 1 NST từ mẹ;
C. NST có khả năng nhân đôi;
D. NST tồn tại ở dạng kép trong tế bào;
Đơn vị cấu trúc cơ bản của NST theo chiều dọc là:
A. Sợi nhiễm sắc;
B. Crômatit.
C. Ôctame;
D. Nuclêôxôm;
Trên NST tâm động có vai trò điểu khiển quá trình:
A. Tự nhân đôi của NST;
B. Vận động của NST trong phân bào;
C. Bắt cặp của các NST tương đồng;
D. Hình thành trung tử;