Bài 5. Lời văn, đoạn văn tự sự

Trường THCS Đại Nài
Môn NGỮ VĂN 6



TIẾT 20
LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Th? n�o l� l?p ý khi l�m b�i van t? s? ?
2.Trỡnh b�y cỏch l?p d�n ý khi l�m b�i van t? s? ?

Tiết 20 Tập làm văn
LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
I. L?i van,do?n van t? s? :
1. Lời văn giới thiệu nhân vật :
Đọc từng câu trong các đoạn văn sau :
Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )

(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.


(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, Người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.
(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, Người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.


1/ Lời văn giới thiệu nhân vật là giới thiệu tên, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật.
Đọc đoạn văn sau :
( 3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
2. Lời văn kể sự việc :

(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
? Cỏc h�nh d?ng dú du?c k? theo th? t? : t? tru?c d?n sau, nguyờn nhõn d?n k?t qu?.

(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
Lời kể trùng điệp cho thấy sự liên tiếp của hành động gây ấn tượng mạnh về cơn giận dữ và sự phá hoại khủng khiếp của Thủy Tinh.
(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.
Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
2/ Lời văn kể sự việc là kể các hành động, việc làm, kết quả và sự thay đổi do các hành động ấy đem lại.
3.Đoạn văn

(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.


(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.

(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng

2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng

(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
?Vua Hựng kộn r?
?Son Tinh, Th?y Tinh d?n c?u hụn
? S? gi?n d? v� t?n cụng quy?t li?t c?a Th?y Tinh
(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng

2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng

(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
?Vua Hựng kộn r?
?Son Tinh, Th?y Tinh d?n c?u hụn
? S? gi?n d? v� t?n cụng quy?t li?t c?a Th?y Tinh
3/ Đoạn văn :
Đoạn văn tự sự được đánh dấu bằng chữ cái mở đầu viết hoa lùi vào đầu dòng và hết đoạn có dấu chấm xuống dòng.
Mỗi đoạn văn tự sự thường có một ý chính, diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề. Các câu khác diễn đạt những ý phụ dẫn đến ý chính đó, hoặc giải thích cho ý chính, làm cho ý chính nổi lên.
b)Ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm cả, phú ông có ba cô con gái thay phiên nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị ác nghiệt, kiêu kì, thường hắt hủi Sọ Dừa ; còn cô em út hiền lành, tính hay thương người, đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế.
c)Cô không đẹp, chỉ xinh thôi. Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm. Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng người ta chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái mình. Khách trông thấy chỉ cười. Nhưng cô cũng không giận ai lâu, chỉ một lát cô lại vui tính ngay !
? Mỗi đoạn văn trên kể về điều gì ? Hãy gạch dưới câu chủ đề có ý quan trọng nhất của mỗi đoạn văn. Các câu triển khai chủ đề ấy theo thứ tự nào?
a)Thế là Sọ Dừa đến ở nhà phú ông.Cậu chăn bò rất giỏi. Hằng ngày, Sọ Dừa lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn sau đàn bò về chuồng.Ngày nắng cũng như ngày mưa, bò con nào con nấy bụng no căng. Phú ông mừng lắm.
Bài tập 1:Đọc các đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi:
THẢO LUẬN NHÓM ( 2 phút )
Nhóm 1,2 : đoạn a
Nhóm 3,4 : đoạn b
Nhóm 5,6 : đoạn c
a)Thế là Sọ Dừa đến ở nhà phú ông.(1)Cậu chăn bò rất giỏi.(2) Hằng ngày, Sọ Dừa lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn sau đàn bò về chuồng.(3)Ngày nắng cũng như ngày mưa, bò con nào con nấy bụng no căng(4). Phú ông mừng lắm.(5)
-> Sọ Dừa chăn bò rất giỏi.
+ Câu 1 : Hành động bắt đầu.
+ Câu 2 : Nhận xét chung về hành động.
+ Câu 3,4,5 : Hành động cụ thể.
b)Ng�y mựa, tụi t? ra d?ng l�m c?, phỳ ụng cú ba cụ con gỏi thay phiờn nhau dua com cho S? D?a.(1) Hai cụ ch? ỏc nghi?t, kiờu kỡ, thu?ng h?t h?i S? D?a ; cũn cụ em ỳt hi?n l�nh, tớnh hay thuong ngu?i, d?i dói v?i S? D?a r?t t? t?.(2)
-> Hai cụ ch? ỏc, hay h?t h?i S? D?a, cụ ỳt hi?n l�nh, d?i x? t? t? v?i S? D?a
+ Câu 1 : Dẫn dắt, giải thích.
+ Câu 2 : Nhận xét chung về hành động.

-> Tớnh cụ cũn tr? con l?m.
c)Cô không đẹp, chỉ xinh thôi.(1) Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm. (2)Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng người ta chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái mình.(3) Khách trông thấy chỉ cười.(4) Nhưng cô cũng không giận ai lâu, chỉ một lát cô lại vui tính ngay !(5)
+ Câu 1 : Giải thích.
+ Câu 2 : Nhận xét chung về tính tình.
+ Câu 3,4,5 : Biểu hiện tính trẻ con của cô Dần.
Bài tập 2 : Đọc hai câu văn sau, theo em câu nào đúng, câu nào sai, vì sao?
a) Người gác rừng cưỡi ngựa, lao vào bóng chiều, nhảy lên lưng ngựa, đóng chắc chiếc yên ngựa.
b) Người gác rừng đóng chắc chiếc yên ngựa, nhảy lên lưng ngựa, rồi lao vào bóng chiều.
Câu b đúng vì kể có thứ tự : đóng chắc yên ngựa – nhảy lên lưng ngựa – lao vào bóng chiều.
Bài tập 3 : Hãy viết câu giới thiệu các nhân vật : Thánh Gióng, Lạc Long Quân, Âu Cơ, Tuệ Tĩnh.

- Thánh Gióng là người anh hùng có công đánh giặc Ân, bảo vệ đất nước.

- Ngày xưa, có một vị thần thuộc nòi Rồng, con trai thần Long Nữ tên là Lạc Long Quân.

- Âu Cơ là bà mẹ chung của người Việt, xinh đẹp tuyệt trần thuộc dòng họ Thần Nông.

- Thầy Tuệ Tĩnh xưa kia nổi tiếng là một thầy thuốc tài năng và giàu y đức.

- Khi kể người em có thể làm gì ?

- Khi kể việc em kể như thế nào ?

- Em biết gì về đoạn văn tự sự ?



HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC Ở NHÀ :
- Học thuộc Ghi nhớ SGK/59
- Làm tiếp bài tập 4
( Gợi ý : mỗi đoạn văn viết ngắn khoảng 5 câu )
- Chuẩn bị bài :Trả bài Tập làm văn số 1
Xem và chuẩn bị theo SGK/69

BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY
KẾT THÚC!
XIN CẢM ƠN VÀ CHÚC SỨC
KHỎE THẦY CÔ