Bài 5. Lời văn, đoạn văn tự sự

Kính chào quý thầy cô đến dự giờ thăm lớp.
KIỂM TRA MIỆNG:
Em hãy nêu các bước làm bài văn tự sự ?(4Đ)
Thế nào là lập ý khi làm bài văn tự sự ?(4 Đ)
Kiểm tra việc chuẩn bị bài (2đ)

KIỂM TRA MIỆNG

Các bước làm bài văn tự sự :
- Tìm hiểu đề:
- Lập ý:
- Lập dàn ý:
- Viết thành văn:

Bài 6 Tiết 20 - Tập làm văn
Tuần: 5

LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
I/ Lời văn, đoạn văn tự sự.
? Đoạn văn giới thiệu về nhân vật nào ?
? Hãy tìm các chi tiết giới thiệu về tên, lai lịch, quan hệ, tính tình, tình cảm, nguyện vọng, tài năng của nhân vật ?
NHÓM 1,2: ĐOẠN VĂN 1
- NHÓM 3, 4: ĐOẠN VĂN 2
Đọc 2 đoạn văn Sách giáo khoa trang 58
Thảo luận nhóm (5 phút)
1. Lời văn giới thiệu nhân vật.
I. L?i van,do?n van t? s? :
1. Lời văn giới thiệu nhân vật :
Đọc từng câu trong các đoạn văn sau :
Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )

* Đoạn văn 1:
- Giới thiệu nhân vật: Hùng Vương, Mị Nương
+Lai lịch: Hùng Vương thứ mười tám
+ Quan hệ: cha - con
+ Tính tình: Mị Nương tính nết hiền dịu
+ Tình cảm: vua cha yêu thương con hết mực
+ Nguyện vọng: nhà vua muốn kén chồng xứng đáng cho con.

(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, Người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
* Đoạn văn 2:
- Giới thiệu nhân vật: Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
- Lai lịch:
+ Sơn Tinh đến từ vùng núi Tản Viên.
+ Thuỷ Tinh đến từ miền biển.
+ Tài năng: Cả hai đều có tài lạ, đều xứng đáng làm rể vua Hùng.


(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.
(1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, Người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2)Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.


? Khi kể về nhân vật, ta
giới thiệu điều gì?
- Giới thiệu tên, họ, lai lịch, tính tình, tài năng, quan hệ… của nhân vật.
? Những câu văn giới thiệu nhân vật thường dùng những từ gì ?
- Từ: “là, có”
? Em hãy đặt một câu văn tự giới thiệu về mình.
? Hãy đặt câu văn giới thiệu nhân vật Âu Cơ ?
Ví dụ: Nàng Âu Cơ // là con gái của Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần.
1/ Lời văn giới thiệu nhân vật là giới thiệu tên, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật.
? Vậy, theo em thế nào là lời văn giới thiệu nhân vật ?
Đọc đoạn văn sau :
( 3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
2. Lời văn kể sự việc :

(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
?Đoạn văn trên kể về
hành động của nhân vật nào?
?Em hãy gạch dưới những từ
chỉ hành động đó ?
? Các hành động đó được kể
theo thứ tự nào ?
? Cỏc h�nh d?ng dú du?c k? theo th? t? : t? tru?c d?n sau, nguyờn nhõn d?n k?t qu?.
? Các hành động đó đem lại kết quả gì?

(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
Lời kể trùng điệp
“Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa”
gây ấn tượng gì cho người đọc ?
Lời kể trùng điệp cho thấy sự liên tiếp của hành động gây ấn tượng mạnh về cơn giận dữ và sự phá hoại khủng khiếp của Thủy Tinh.
(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần
hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.
Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
2/ Lời văn kể sự việc là kể các hành động, việc làm, kết quả và sự thay đổi do các hành động ấy đem lại.
? Lời văn kể sự việc có đặc điểm gì ?
3.Đoạn văn

(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.


(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.

(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.

2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.

(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
?Vua Hựng kộn r?
?Son Tinh, Th?y Tinh d?n c?u hụn
? S? gi?n d? v� t?n cụng quy?t li?t c?a Th?y Tinh
? Em hãy cho biết nội dung chính của từng đoạn văn ?
? Hãy gạch dưới câu biểu đạt ý chính của từng đoạn ?
? Vậy theo em thế nào là câu chủ đề?
(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng

2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng

(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
?Vua Hựng kộn r?
?Son Tinh, Th?y Tinh d?n c?u hụn
? S? gi?n d? v� t?n cụng quy?t li?t c?a Th?y Tinh
? Các câu còn lại quan hệ với câu chủ đề thế nào?
? Hãy xác định những câu diễn đạt ý phụ trong các đoạn văn ?
?Vậy theo em những ý phụ đó có tác dụng gì với ý chính?
3/ Đoạn văn :
Đoạn văn tự sự được đánh dấu bằng chữ cái mở đầu viết hoa lùi vào đầu dòng và hết đoạn có dấu kết thúc câu xuống dòng.
Mỗi đoạn văn tự sự thường có một ý chính, diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề. Các câu khác diễn đạt những ý phụ dẫn đến ý chính đó, hoặc giải thích cho ý chính, làm cho ý chính nổi lên.
? Em hiểu thế nào về đoạn văn ?
c)Cô không đẹp, chỉ xinh thôi. Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm. Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng người ta chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái mình. Khách trông thấy chỉ cười. Nhưng cô cũng không giận ai lâu, chỉ một lát cô lại vui tính ngay !
? Đoạn văn trên kể về điều gì ? Hãy gạch dưới câu chủ đề có ý quan trọng nhất của đoạn văn. Các câu triển khai chủ đề ấy theo thứ tự nào?

II. Luyện tập:
Bài tập 1:Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi:

-> Tớnh cụ cũn tr? con l?m.
c)Cô không đẹp, chỉ xinh thôi.(1) Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm. (2)Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng người ta chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái mình.(3) Khách trông thấy chỉ cười.(4) Nhưng cô cũng không giận ai lâu, chỉ một lát cô lại vui tính ngay !(5)
+ Câu 1 : Giải thích.
+ Câu 2 : Nhận xét chung về tính tình.
+ Câu 3,4,5 : Biểu hiện tính trẻ con của cô Dần.
Bài tập 2 : Đọc hai câu văn sau, theo em câu nào đúng, câu nào sai, vì sao?
a) Người gác rừng cưỡi ngựa, lao vào bóng chiều, nhảy lên lưng ngựa, đóng chắc chiếc yên ngựa.
b) Người gác rừng đóng chắc chiếc yên ngựa, nhảy lên lưng ngựa, rồi lao vào bóng chiều.
Câu b đúng vì kể có thứ tự : đóng chắc yên ngựa – nhảy lên lưng ngựa – lao vào bóng chiều.
Bài tập 2 SGK/60 :
? Đọc hai câu văn sau, theo em, câu nào đúng câu nào sai , vì sao ?
Người gác rừng đóng chắc chiếc yên ngựa, nhảy lên yên ngựa, rồi lao vào bóng chiều.
Người gác rừng cưỡi ngựa, lao vào bóng chiều, nhảy lên lưng ngựa, đóng chắc chiếc yên ngựa.
- Câu b đúng vì đúng mạch lạc, lô gích, kể có thứ tự : đóng chắc yên ngựa – nhảy lên lưng ngựa – lao vào bóng chiều.
- Câu a sai vì các ý lộn xộn.
Bài tập 3 : Hãy viết câu giới thiệu các nhân vật : Thánh Gióng, Lạc Long Quân, Âu Cơ, Tuệ Tĩnh.

- Thánh Gióng là người anh hùng có công đánh giặc Ân, bảo vệ đất nước.

- Ngày xưa, có một vị thần thuộc nòi Rồng, con trai thần Long Nữ tên là Lạc Long Quân.

- Âu Cơ là bà mẹ chung của người Việt, xinh đẹp tuyệt trần thuộc dòng họ Thần Nông.

- Thầy Tuệ Tĩnh xưa kia nổi tiếng là một thầy thuốc tài năng và giàu y đức.

*TỔNG KẾT:

Thế nào là lời văn giới thiệu nhân vật ?

Lời văn giới thiệu nhân vật là giới thiệu tên, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật.

Lời văn kể sự việc là kể các hành động, việc làm, kết quả và sự thay đổi do các hành động ấy đem lại.
? Lời văn kể sự việc có đặc điểm gì ?

Đoạn văn tự sự được đánh dấu bằng chữ cái mở đầu viết hoa lùi vào đầu dòng và hết đoạn có dấu kết thúc câu xuống dòng.
Mỗi đoạn văn tự sự thường có một ý chính, diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề. Các câu khác diễn đạt những ý phụ dẫn đến ý chính đó, hoặc giải thích cho ý chính, làm cho ý chính nổi lên.
- Em biết gì về đoạn văn tự sự ?
Viết đoạn văn kể chuyện Thánh Gióng khi roi sắt
gãy, đã nhổ tre đằng ngà tiếp tục đánh đuổi quân giặc.
*HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:
- Làm tiếp bài tập 4:

*HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:

- Học thuộc nội dung bài học.
- Chuẩn bị bài :Trả bài Tập làm văn số 1
Xem và chuẩn bị theo SGK/69

BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY
KẾT THÚC!
XIN CẢM ƠN VÀ CHÚC SỨC
KHỎE THẦY CÔ