Bài 5. Lời văn, đoạn văn tự sự

CHÀO MỪNG THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
NGỮ VĂN
TRƯỜNG THCS TÂY SƠN – TÂN BIÊN – TÂY NINH
GV: TRẦN LƯƠNG KIM ĐỨC
Kiểm tra miệng
Trả lời: 1. Cách làm bài văn tự sự: 5 bước:
Bước 1: Tìm hiểu đề.
Bước 2: Tìm ý
Bước 3: Lập dàn ý
Bước 4: Viết thành đoạn văn, bài văn
Bước 5: Đọc lại, sửa chữa
1.Em hãy trình bày các bước làm bài văn tự sự (8đ) ?
2-Dùng để kể người và kể việc

2.Theo em , trong bài văn tự sự, lời văn tự sự dùng để làm gì?(2đ)
1.Thế nào là lập ý khi làm bài văn tự sự ? (5đ)
2.Trình bày cách lập dàn ý khi làm bài văn tự sự ? (5đ)
Kiểm tra miệng
1.Lập ý là xác định nội dung sẽ viết theo yêu cầu của đề, cụ thể là xác định : nhân vật, sự việc, diễn biến, kết quả và ý nghĩa của câu chuyện.
2.Lập dàn ý là sắp xếp việc gì kể trước, việc gì kể sau để người đọc dễ theo dõi được câu chuyện và hiểu được ý nghĩa của câu chuyện.
3.Theo em , trong bài văn tự sự, lời văn tự sự dùng để làm gì?(2đ)
3-Dùng để kể người và kể việc
Tuần 5- Tiết 20
LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
I. Lời văn, đoạn văn tự sự:
a. Lời văn giới thiệu nhân vật:
-Theo em , trong bài văn tự sự, lời văn tự sự dùng để làm gì?
Dùng để kể người và kể việc
Đọc các đoạn văn sau :
( 1)Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
( 2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng. ( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Nhóm 1,2 : Đoạn văn (1) giới thiệu về những nhân vật nào ? Giới thiệu gì về lai lịch,quan hệ,tính tình, tình cảm,nguyện vọng, mục đích của nhân vật? Chỉ ra những câu văn giới thiệu những nhân vật đó?
Nhóm 3,4 : Đoạn văn (2) giới thiệu về những nhân vật nào ? Giới thiệu gì về lai lịch,tài năng, mục đích của nhân vật? Chỉ ra những câu văn giới thiệu những nhân vật đó?
THỜI GIAN : 5 PHÚT
Tuần 5- Tiết 20 LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
I/ Lời văn, đoạn văn tự sự:
1. Lời văn giới thiệu nhân vật:
* Đoạn văn 1:
+Giới thiệu nhân vật:
Hùng Vương, Mị Nương
+ Lai lịch:
Hùng Vương thứ mười tám
+ Quan hệ:
Cha - con
+ Tính tình:
Mị Nương tính nết hiền dịu
+ Tình cảm:
Vua cha yêu thương con hết mực
+ Nguyện vọng:
Nhà vua muốn kén chồng xứng đáng cho con.
+ Mục đích:
Đề cao, khẳng định Mị Nương đẹp người, đẹp nết và ý muốn kén chồng cho con của nhà vua.
Tuần 5- Tiết 20 LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
I/ Lời văn, đoạn văn tự sự:
1. Lời văn giới thiệu nhân vật:

* Đoạn văn 2:
-Giới thiệu nhân vật:
Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
- Lai lịch:
+ Sơn Tinh đến từ vùng núi Tản Viên.
+ Thuỷ Tinh đến từ miền biển.
- Tài năng:
Cả hai đều có tài lạ, đều xứng đáng làm rể vua Hùng.
Cung cấp thông tin về tên, lai lịch, tài năng của hai nhân vật ngang tài, ngang sức.
- Mục đích:
Qua các ví dụ trên, em hãy cho biết: Khi giới thiệu
nhân vật thì chúng ta thường giới thiệu những mặt nào
của nhân vật?
- Giới thiệu tên họ,nguồn gốc, lai lịch, tính tình, quan hệ ,tài năng,tình cảm, của nhân vật.
(?) Thứ tự các câu trong đoạn sắp xếp như thế nào? Có đảo lộn thứ tự được không?
Không thể. Vì nếu đảo lộn thì ý nghĩa đoạn văn sẽ thay đổi hoặc khó hiểu.
(?) Câu văn gi?i thi?u tr�n d�y thu?ng d�ng nh?ng t?, c?m t? gì? C�ch d�ng c�u van v?i t? l�, t? cĩ c�u van k? theo ngơi th? ba: Ngu?i ta g?i ch�ng l� ..
-Kiểu câu giới thiệu nhân vật thường có từ, cụm từ: có ,là, người ta gọi chàng( nàng) là.
Dùng câu văn giới thiệu để giới thiệu về bản thân hoặc người bạn của mình.?
VD: Tơi //l� HS l?p 6...
Nàng Âu Cơ // là con gái của Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần.
I. Lời văn, đoạn văn tự sự:
Tuần 5- Tiết 20 LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
1.Lời văn giới thiệu nhân vật:
2. Lời văn kể việc:
(?) Trong văn tự sự, ai làm nên sự việc?
Nhân vật

(3)Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
(?) Doạn văn d� d�ng những t? gì k? nh?ng hành động c?a nh�n v?t?


.
- Đoạn văn kể hành động của nhân vật Thuỷ Tinh: Đến sau, không lấy được vợ, nổi giận, đem quân đuoåi theo, đòi cướp,hoâ möa goïi gioù ,làm thành giông bão, daâng nöôùc ñaùnh Sơn Tinh.
- Các hành động được kể theo thứ tự trước - sau . Theo mối, quan h? nhân - quả).
(?) Hành động đó được kể theo trình tự như thế nào? Theo mối quan hệ gì?
(?) Hành động ấy đem lại kết quả gì?
Kết quả: Nước ngập ruộng đồng, nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.
Lời kể trùng điệp“Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa”gây ấn tượng gì cho người đọc ?
-Lời kể trùng điệp cho thấy sự liên tiếp của hành động gây ấn tượng mạnh về cơn giận dữ và sự phá hoại khủng khiếp của Thủy Tinh
I. Lời văn, đoạn văn tự sự:
Tuần 5- Tiết 20 LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
1.Lời văn giới thiệu nhân vật:
2. Lời văn kể việc:
3.Đoạn văn
3.Đoạn văn


(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ […].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém […].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[…],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.


(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.


Đoạn văn 1: Vua Hùng kén rể
Đoạn văn 3: Sự nổi giận và tấn công quyết liệt của Thủy Tinh
Đoạn văn 2: Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn
- Câu biểu đạt ý chính: Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Câu biểu đạt ý chính: Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.
Câu biểu đạt ý chính: Thuỷ Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương.
? Em hãy cho biết nội dung chính của từng đoạn văn .? Hãy tìm câu biểu đạt ý chính của từng đoạn ?
Tuần 5- Tiết 20 LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
3. Đoạn văn:

-Câu biểu đạt ý chính gọi là câu gì? Tại sao
người ta gọi đó câu chủ đề ?
-Câu biểu đạt ý chính được gọi là câu chủ đề của đoạn văn.
-Để dẫn đến ý chính ấy người kể đã dẫn dắt từng bước bằng cách kể các ý phụ như thế nào?
Các câu phụ có vai trò dẫn dắt, giải thích, làm
rõ ý chính trong câu chủ đề.
Các ý phụ có mối quan hệ chặt chẽ, không tách rời làm nổi bật ý chính.
Vậy theo em những ý phụ đó có mối quan hệ gì với ý chính?
Em hiểu thế nào về đoạn văn ?
-Đoạn văn t? s? bao g?m m?t s? c�u,di?n d?t m?t � tr?n v?n , cĩ li�n k?t m?ch l?c,thu?ng du?c x�c d?nh l�i d?u dịng k?t th�c d?u ch?m xuống dịng.
Viết đoạn văn nêu ý chính: Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt phun lửa giết chết hết giặc Ân.
Thánh Gióng đã trở thành một tráng sĩ oai phong lẫm liệt. Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi, nhảy lên mình ngựa. Ngựa phun lửa, phi thẳng đến nơi có giặc, giặc chết như rạ. Roi sắt gãy, tráng sĩ nhổ những bụi tre cạnh đường quật vào giặc. Cuối cùng, giặc tan vỡ, đám tàn quân dẫm đạp lên nhau chạy trốn...
Tuần 5- Tiết 20 LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
I/ Lời văn, đoạn văn tự sự:
3. Đoạn văn:
Viết hoặc kể đoạn văn nêu ý chính: Tuệ Tĩnh là người thầy thuốc luôn hết lòng thương yêu cứu giúp người bệnh, không kể người bệnh đó có địa vị như thế nào, giàu hay nghèo.
Tuệ Tĩnh là người thầy thuốc luôn hết lòng thương yêu cứu giúp người bệnh, không kể người bệnh đó có địa vị như thế nào, giàu hay nghèo.Một hôm, ông chuẩn bị theo con nhà quý tộc vào tư dinh để xem bệnh cho nhà quý tộc thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị gãy đùi đến xin ông chạy chữa. Ông liền xem mạch cho cậu bé rồi bảo con nhà quý tộc là ông phải chữa gấp cho chú bé, để chậm tất có hại. Nói rồi, ông bắt tay ngay vào việc chữa trị cho chú bé.
.



-.Theo em , trong bài văn tự sự, lời văn tự sự dùng để làm gì?
-Thế nào là lôøi vaên keå nhaân vaät?
Thế nào là lôøi vaên keå vieäc?
Thế nào là c�u ch? d??
-Văn tự sự chủ yếu là văn kể người và kể việc.
-Khi kể người thì có thể giới thiệu tên, họ, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật
-. Khi kể việc thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự đổi thay do các hành động ấy đem lại.
-Mỗi đoạn văn thường có một ý chính, diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề.
-Các câu khác trong đoạn văn dùng để làm gì?
Các câu khác diễn đạt các ý phụ dẫn đến ý chính đó, hoặc giải thích cho ý chính, làm cho ý chính nổi lên.
Ghi nhớ: (SGK/59)
-Văn tự sự chủ yếu là văn kể người và kể việc. Khi kể người thì có thể giới thiệu tên, họ, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật. Khi kể việc thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự đổi thay do các hành động ấy đem lại.
-Mỗi đoạn văn thường có một ý chính, diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề. Các câu khác diễn đạt các ý phụ dẫn đến ý chính đó, hoặc giải thích cho ý chính, làm cho ý chính nổi lên.
Tuần 5- Tiết 20 LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
I..Lời văn, đoạn văn tự sự:
II/ Luyện tập:
BT3: Hãy viết câu giới thiệu các nhân vật Thánh Gióng, Lạc Long Quân, Âu Cơ, Tuệ Tĩnh.
- Lạc Long Quân: Ngày xưa ở miền đất Lạc Việt có một vị thần thuộc nòi rồng, tên là Lạc Long Quân, là con trai của thần Long Nữ. Vì nòi rồng nên thần thường sống dưới nước. Thần có sức khỏe rất phi thường và lắm phép lạ. Thần không chỉ giúp dân trừ yêu quái mà còn dạy dân cách chăn nuôi trồng trọt.
- Âu Cơ: Ở vùng núi phía Bắc có một nàng tên là Âu Cơ, xinh đẹp tuyệt trần, nàng dòng họ Thần Nông.
- Thánh Gióng: "Đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai ông bà sinh được một cậu bé mặt mũi khôi ngô. Nhưng đứa bé cho đến khi lên ba vẫn không biết nói, biết cười.
- Tuệ Tĩnh: Tuệ Tĩnh Thiền Sư quê ở Cẩm Giàng, Hải Dương, từ nhỏ mồ côi, được nuôi dạy ở chùa, sau tu ở chùa Hộ Xá, Nam Định. Ông là một danh y lỗi lạc đời Trần.

5.1. Tổng kết:
Nhaéc laïi lôøi vaên keå nhaân vaät, keå vieäc.
-
Thế nào là đoạn văn? Th? n�o l� c�u ch? d??
-Đoạn văn tự sự bao gồm m?t số câu, diễn đạt m?t ý trọn vẹn( chủ đề), có liên kết mạch lạc, thuờng được xác định l�i v�o d?u dịng v� dấu chấm xuống dòng-
Văn tự sự chủ yếu là văn kể người và kể việc:
+ Khi kể người thì có thể giới thiệu tên, họ, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật.
+Khi kể việc thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự đổi thay do các hành động ấy đem lại.
- Mỗi đoạn văn thường có một ý chính, diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề. Các câu khác diễn đạt các ý phụ dẫn đến ý chính đó, hoặc giải thích cho ý chính, làm cho ý chính nổi lên.
LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
Lời
văn
tự
sự
Đoạn
văn
tự
sự
Giới
thiệu
nhân
vật
Kể
sự
việc
Ý
phụ
Ý
chính
( Câu
chủ
đề)
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
* Đối với bài học ở tiết học này:
- Học ghi nhớ.
- Làm hoàn chỉnh bài tập.
Đối với bài học tiết tiếp theo:
-Chuẩn bị bài “Trả bài viết số 1”
- Xem lại đề bài.
- Xem lại các yêu cầu của bài văn tự sự