Bài 5. Dinh dưỡng nitơ ở thực vật

Cây cà chua trên đang thiếu nguyên tố dd khoáng nào? Vì sao?
 Hãy quan sát hình 5.1 và rút ra nhận xét về biểu hiện của cây khi thiếu nitơ? Vì sao cây có những biểu hiện đó?
 Lá xuất hiện màu vàng nhạt, cây sinh trưởng phát triển không bình thường (rất kém). Vì nitơ là nguyên tố dd khoáng thiết yếu, là thành phần không thể thiếu được để tạo ra prôtêin, axit nuclêic, diệp lục cho cây.
I. VAI TRÒ SINH LÍ CỦA NGUYÊN TỐ NITƠ
Dấu hiệu thiếu nitơ ở cây bắp.
Dấu hiệu thiếu nitơ ở lá cà chua.
Lá ở cây mía thiếu nitơ.
Lá ở cây mía đầy đủ dinh dưỡng khoáng.
Cây có thể lấy được nitơ từ đâu trong tự nhiên?
II. NGUỒN CUNG CẤP NITƠ TỰ NHIÊN CHO CÂY
Nguồn cung cấp nitơ tự nhiên cho cây
Nitơ trong không khí
Nitơ trong đất
III. NGUỒN CUNG CẤP NITƠ TỰ NHIÊN CHO CÂY
1. Nitơ trong không khí
N2 (80% khí quyển), cây không hấp thụ
Vsv cố định nitơ
NH3 (cây hấp thụ)
Độc hại cho thực vật
III. NGUỒN CUNG CẤP NITƠ TỰ NHIÊN CHO CÂY
2. Nitơ trong đất
Nitơ trong đất
Nitơ khoáng (nitơ vô cơ)
Nitơ hữu cơ (xác sinh vật: tv, đv, vsv).
Cây không hấp thụ
Vsv đất khoáng hóa
Nitơ khoáng (nitơ vô cơ)
Nitơ hữu cơ (xác sinh vật: tv, đv, vsv).
III/ Quá trình chuyển hoá nitơ trong đất và cố định nitơ
Quá trình chuyển hoá nitơ trong đất





Mời cả lớp cùng quan sát hình sau:





Hình 6.1: sự phụ thuộc về mặt dinh dưỡng của cây vào hoạt động của vi sinh vật đất
Chất hữu cơ
VK amôn hoá
VK nitrat hoá
NH4+
NO3-
- Quá trình chuyển hoá nitơ trong đất nhờ các vi khuẩn:
NO3- N2
Làm thế nào để ngăn chặn sự mất nitơ?
Vi sinh khuẩn phản nitrat hoá
2. Quá trình cố định nitơ phân tử
? Quan sát hình và cho chỉ ra con đường cố định nitơ và sản phẩm của nó?
- Quá trình liên kết N2 với H2 hình thành NH3 gọi là quá trình cố định nitơ.
Con đường sinh học cố định nitơ do các vi sinh vật thực hiện

? Các nốt sần trên rễ cây họ đậu có vai trò gì?
? Vì sao vi khuẩn cố định nitơ lại có khả năng như vậy?
- Quá trình chuyển hoá nitơ trong khí quyển:
+ Nhờ vi khuẩn (do có enzim Nitrogenaza)
Vi khuẩn tự do như vi khuẩn lam có nhiều ở đồng lúa.
Vi khuẩn sống cộng sinh như Rhizobium tạo nốt sần ở rễ cây họ đậu.
+ Nhờ điều kiện áp suất và nhiệt độ: sấm sét, nhà máy công nghiệp…
Cây mọc trong môi trường đất nghèo chất dinh dưỡng
? Cần bón phân như thế nào để cây trồng đạt năng suất cao?
Thiếu nitơ
Đủ nitơ
IV/ Phân bón với năng suất cây trồng và môi trường
Bón phân hợp lí và năng suất cây trồng
Đúng lượng.
 Đúng loại.
 Đúng lúc.
 Đúng cách.
2. Các phương pháp bón phân
? Quan sát các hình dưới đây và cho biết tên các phương pháp bón phân?
Bón lót
Bón thúc
Bón qua lá
Bón phân qua rễ:
 Bón lót trước khi trồng cây.
 Bón thúc sau khi trồng cây.
- Bón phân qua lá: chỉ bón khi trời không mưa và không nắng gay gắt.
Quan sát hình và cho biết việc bón phân quá mức ảnh hưởng như thế nào đới với môi trường?
3. Phân bón và môi trường

- Bón phân quá mức sẽ làm xấu tính chất lí hoá của đất, gây ô nhiễm môi trường.
Câu hỏi: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy giải thích câu ca dao:
“ Lúa chiêm lấp ló đầu bờ
Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên ”

Sấm sét tạo ra điều kiện về nhiệt độ và áp suất rất cao có khả năng bẻ gãy liên kết cao năng lượng của phân tử H2 để tạo thành NH3, NH3 theo nước mưa rơi xuống biến đổi thành NH4+ cung cấp lượng đạm dồi dào cho cây cối.