Bài 5. Châu Phi và khu vực Mĩ Latinh (Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX)

10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
1
Nhiệt liệt

chào mừng

quý thầy giáo,

cô giáo

và các em

học sinh

dự tiết học

Lịch sử

lớp 11
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
2
moõn lũch sửỷ lụựp 11
Giáo viên: Phan Thanh Hòa
Kính chúc quý thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh tràn đầy niềm vui và hạnh phúc !
Bài học
TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG
lịch sử
NĂM HỌC 2018 - 2019
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
3
Bài 5:
CHÂU PHI VÀ KHU VỰC MĨ LATINH
(Thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX)
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
4
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
5
1. Châu Phi
Hỏi : Trình bày những hiểu biết của em về châu Phi ?
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
6
1. Châu Phi
Châu Phi là châu lục lớn thứ 3 thế giới, diện tích hơn 30 triệu km2, trải dài 2 bên đường xích đạo. Từ Bắc đến Nam dài 8.000 km, từ Đông sang Tây rộng 7.600 km. Châu Phi có nhiều đảo và các nhóm quần đảo ở Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương, (đảo lớn nhất là Ma-đa-ga-xca). Đây là châu lục giàu tài nguyên thiên nhiên nhiều gỗ quý, cà phê, ca cao ..., có các mỏ măng gan, crôm, đồng, vàng, kim cương; đây cũng là một trong những cái nôi của nền văn minh nhân loại. Dân số lúc đó khoảng 232 triệu người.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
7
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
8
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
9
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
10
Châu phi là một trong những cái nôi của nền văn minh nhân loại
Sông Nin
Ai Cập
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
11
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
12
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
13
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
14
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
15
1. Châu Phi
Hỏi : Tại sao các nước đế quốc tiến hành xâm lược thuộc địa ?
Các nước đế quốc tiến hành xâm lược thuộc địa để khai thác, vơ vét tài nguyên, bóc lột nhân công, độc chiếm thị trường, … làm giàu cho các nước đế quốc.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
16
1. Châu Phi
Hỏi : Quá trình xâm lược thuộc địa của các nước đế quốc ở châu Phi từ giữa thế kỉ XIX - đầu XX như thế nào ?
a) Các nước đế quốc xâm chiếm châu Phi
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
17
KÊNH ĐÀO XUY-E
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
18
10.000 km
16.000 km
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
19
Lược đồ thuộc địa các nước đế quốc ở châu Phi đầu thế kỉ XX

Anh

Đức

Bỉ

BĐ Nha

Pháp
Ai cập,
Tây Namphi,
Công gô
Mô-dăm-bích,
Ai cập
Đông
Xu đăng
Kênia
Nam phi
Nigiêria
Angiêri
Mađagaxca
Tây phi
Angiêri,
Tây Phi,
Ma-đa-ga-xca...
Camơrun,
Tan-da-ni-a
Tandania
Camơrun
Tây Namphi,
Công gô
Ăng-gô-la
Mô Dăm bích
Ăng gôla
Nigiêria....
Đông xuđăng.
Kênia,
Nam Phi,
32%
28%
7.5%
6.5%
7.5%
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
20
Anh 32%
Pháp: 28%
Đức 7,5%
Bỉ 7,5%
Bồ ĐN 6,5%
Đầu thế kỷ XX, diện tích đất mà thực dân chiếm được ở Châu Phi:
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
21
Hình ảnh biếm họa thuộc địa Anh ở C.phi
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
22
Ai cập
Nam phi
Hình ảnh biếm họa thuộc địa Anh ở C.phi
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
23
1. Châu Phi
Hỏi : Nguyên nhân dẫn đến phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phi ? Trình bày cuộc đấu tranh của nhân dân châu Phi chống thực dân xâm lược ?
b) Phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phi
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
24
1. Châu Phi
- Nguyên nhân : Ách thống trị hà khắc của chủ nghĩa thực dân đối với các dân tộc châu Phi đã làm bùng nổ các phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc.
b) Phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phi
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
25
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
26
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
27
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
28
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
29
Sự thống trị hà khắc, tàn bạo của chủ nghĩa thực dân =>Mâu thuẫn xã hội gay gắt.

Phong trào đấu tranh diễn ra
Sự thống trị TDPT: nhân dân đói khổ bệnh tật, đứng trước nguy cơ diệt vong:
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
30
1. Châu Phi
- Diễn biến :
+ Ở An-giê-ri : năm 1830 -1847, nhân dân đã nổi dậy khởi nghĩa chống Pháp dưới sự lãnh đạo của Áp-đen Ca-đe.
+ Ở Ai Cập : trí thức và sĩ quan yêu nước đấu tranh đề ra những cải cách mang tính chất tư sản do đại tá Át-mét A-ra-bi lãnh đạo.
+ Ở Ê-ti-ô-pi-a : năm 1889, nhân dân kháng chiến chống thực dân l-ta-li-a bảo vệ được nền độc lập dân tộc.
+ Li-bê-ri-a đấu tranh giữ được độc lập trước sự xâm chiếm của thực dân phương Tây.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
31
Xu đăng
Angiêri
1830-1847
Áp-đen Ca- đe
Aicập
Êtiôpia
1879-1882
1882-1898
1889
1830-1847
1879-1882
1882-1898
1889
Áp-đen Ca- đe
Átmét- Arabi
Muhamét -
Átmét
Cuộc đấu tranh của nhân dân Angiêri
Cuộc đấu tranh của Trí thức và Sĩ quan yêu nước ở Aicập
Cuộc đấu tranh của nhân dân
Xu đăng
Cuộc đấu tranh của nhân dân
Êtiôpia
Átmét- Arabi
Muhamét-Átmét
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
32
1. Châu Phi

Hỏi : Kết quả và ý nghĩa phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phi chống chủ nghĩa thực dân xâm lược ?
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
33
1. Châu Phi
- Kết quả, ý nghĩa :
+ Phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phi diễn ra sôi nổi nhưng do trình độ tổ chức thấp, sự chênh lệch lực lượng nên bị thực dân phương Tây đàn áp. Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở châu Phi vẫn tiếp tục phát triển trong thế kỉ XX.
+ Phong trào đấu tranh của nhân dân châu Phi thể hiện tinh thần yêu nước, khát vọng tự do, độc lập dân tộc.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
34
2. Khu vực Mĩ Latinh
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
35
2. Khu vực Mĩ Latinh
Hỏi : Trình bày những hiểu biết của em về khu vực Mĩ Latinh ?
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
36
2. Khu vực Mĩ Latinh
- Mĩ Latinh là một bộ phận lãnh thổ rộng lớn của châu Mĩ, dài hơn 12.000 km suốt từ Mê-hi-cô đến cực nam của châu Mĩ với diện tích 21 triệu km2. Đất phì nhiêu, tài nguyên phong phú. Rừng rậm có tới hơn 1000 loại cây khác nhau, có nhiều loại gỗ qúy: gụ, trắc,... nông phẩm : cà phê, ca cao, lúa mì, ngô; nhiều kim loại quí vàng, bạc, kim cương, bạch kim, dầu lửa.
- Cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX có 207 triệu người gồm 3 chủng tộc chính : da đỏ (người bản xứ), da đen (người nô lệ từ châu Phi sang) và da trắng (từ châu Âu tới).
- Hầu hết cư dân ở đây nói tiếng Latinh nên người ta gọi là khu vực Mĩ Latinh.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
37
Tây Ban
Nha
Bồ Đào
Nha
Thuộc địa
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
38
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
39
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
40
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
41
2. Khu vực Mĩ Latinh
a) Nguyên nhân:
- Từ thế kỉ XVI, XVII, hầu hết các nước Mĩ Latinh đã trở thành thuộc địa của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
- Sự thống trị tàn khốc, dã man của chủ nghĩa thực dân đã dẫn đến cuộc đấu tranh giành độc lập của các dân tộc Mĩ Latinh.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
42
+ Tàn sát dồn đuổi cư dân bản địa, chiếm đất đai lập đồn điền, khai thác hầm mỏ, đàn áp người da đỏ bắt làm nô lệ: Hơn nữa thế kỷ sau cư dân da đỏ giảm hơn 90%. Ở Mexico từ 25tr -> 1,5tr. Ở Pê ru giảm 95%. Từ năm (1495-1503) hơn 3tr người biến mất khỏi các đảo …
+ Đưa người châu Phi sang khai thác thiên nhiên, …
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
43
2. Khu vực Mĩ Latinh
Hoạt động nhóm. Thời gian 5 phút :
- Nhóm 1,2,3 : Trình bày phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của khu vực Mĩ Latinh cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX ?
- Nhóm 4,5,6 : Chính sách bành trướng của Mĩ đối với khu vực Mĩ Latinh như thế nào ?
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
44
1816
1821
1821
1804
1822
1818
1828
1811
1819
1811
1825
Tut-xanh
Lu-vec-tuy-a
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
45
Tut-xanh
Lu-vec-tuy-a
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
46
2. Khu vực Mĩ Latinh
b) Diễn biến:
Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Mĩ Latinh diễn ra quyết liệt, nhiều nước đã giành được độc lập ngay từ đầu thế kỉ XIX.
+ Ở Ha-i-ti : 1791 cuộc khởi nghĩa bùng nổ dưới sự lãnh đạo của Tútxanh Luvéctuya, dẫn đến sự ra đời của nước Cộng hòa da đen đầu tiên ở Mĩ Latinh (1804).
+ Tiếp đó, là cuộc đấu tranh giành độc lập ở Ác-hen-ti-na (1816), Mê-hi-cô và Pêru (1821)…
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
47

Hỏi : Kết quả phong trào đấu tranh của nhân dân Mĩ Latinh chống chủ nghĩa thực dân xâm lược ?
2. Khu vực Mĩ Latinh
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
48
c) Kết quả :
- Chỉ 2 thập niên đầu TK XIX, các quốc gia độc lập ở Mĩ Latinh lần lượt hình thành, đây là thắng lợi to lớn của nhân dân Mĩ Latinh trong cuộc đấu tranh chống CNTD châu Âu.
- Sau khi giành được độc lập, nhân dân Mĩ Latinh lại phải tiếp tục đấu tranh chống lại chính sách bành trướng của Mĩ đối với khu vực này.
2. Khu vực Mĩ Latinh
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
49
+ Năm 1823 Mĩ đưa ra học thuyết Mơn-rô “Châu Mĩ của người châu Mĩ”.
+ Năm 1889 Thành lập “Liên minh dân tộc các nước cộng hoà châu Mĩ” do Mĩ đứng đầu.
+ Đầu thế kỉ XX Thực hiện chính sách “Cái gậy lớn” và “Ngoại giao đồng đôla”. Biến Mĩ Latinh thành “sân sau” của mình.
+ Năm 1898 Mĩ gây chiến với Tây Ban Nha để chiếm thuộc địa.
- Chính sách bành trướng của Mĩ
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
50
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
51
TRẮC NGHIỆM
Câu 1. Hãy cho biết tình hình châu Phi trước khi thực dân châu Âu xâm lược.

A. Nhân dân biết dùng đồ sắt.     
B. Nghề dệt và gốm phát triển.
C. Nghề trồng trọt và chăn nuôi phổ biến.      
D. Cả a, b, c.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
52
TRẮC NGHIỆM
Câu 2. Các nước châu Phi bị thực dân phương Tây xâm lược mạnh nhất vào khoảng thời gian nào?
A. Những năm 70, 80 của thế kỷ XIX.
B. Thế kỉ XVI.
C. Thế kỉ XVII.
D. Thế kỉ XVIII.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
53
TRẮC NGHIỆM
Câu 3. Nước thực dân phương Tây nào độc chiếm Ai Cập, kiểm soát kênh đào Xuy-ê ?
A. Anh
B. Pháp
C. Đức
D. Mĩ
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
54
TRẮC NGHIỆM
Câu 4. Khu vực Mĩ Latinh bao gồm
A. Toàn bộ khu vực phía Tây của châu Mĩ.
B. Toàn bộ lãnh thổ rộng lớn của châu Mĩ.
C. Trung Mĩ, Nam Mĩ, một phần Bắc Mĩ và những quần đảo thuộc vùng biển Caribê.
D. Bắc Mĩ, Trung Mĩ, một phần Nam Mĩ.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
55
TRẮC NGHIỆM
Câu 5. Cư dân ở Mĩ La tinh trong quá trình bị thực dân phương Tây xâm lược họ nói tiếng của nước nào ?
A. Nói tiếng Anh và Pháp.
B. Nói tiếng Pháp và Bồ Đào Nha.
C. Nói tiếng Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
D. Nói tiếng Anh và Tây Ban Nha.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
56
TRẮC NGHIỆM
Câu 6. Thực dân phương Tây đã thống trị các nước Mĩ Latinh từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVII là
Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha.       
Anh, Tây Ban Nha.
C. Pháp, Bồ Đào Nha.       
D. Đức, Hà Lan.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
57
TRẮC NGHIỆM
Câu 7. Chính sách thống trị nổi bật của thực dân phương Tây ở Mĩ Latinh là :
A. Thiết lập chế độ thống trị phản động, gây ra nhiều tội ác dã man, tàn khốc.
B. Thi hành chính sách thực dân mới, trao quyền cho người bản xứ.
C. Lôi kéo lực lượng tay sai, đàn áp phong trào giải phóng dân tộc.
D. Thành lập các tổ chức chính trị, chia rẽ khối đoàn kết dân tộc
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
58
TRẮC NGHIỆM
Câu 8. Nước cộng hòa da đen đầu tiên ở Mĩ Latinh được thành lập năm 1804 là
A. Pê-ru.       
B. Ha-i-ti.
C. Mê-hi-cô.       
D. Pu-éc-tô Ri-cô.
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
59
Bài tập về nhà
Câu 1: Lập niên biểu về phong trào đấu tranh của nhân dân Châu Phi theo mẫu:
Cuộc đấu tranh của nhân dân Angiêri diễn ra
Ápđen- Cađe
1847 Pháp chinh phục
1830-1847
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
60
Khu vực Mĩ Latinh
Ha-i-ti
1804
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
61
Chuẩn bị bài mới
Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh thế giới thứ nhất (1914- 1918)
Sâu xa
Trực tiếp (duyên cớ)
1.
2. Lập niên biểu về diễn biến 2 giai đoạn của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất (1914- 1918)
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
62
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
63
Tuy nhiên, không phải hoàn toàn vì lý do dùng ngôn ngữ gốc La Tinh mà vùng này được gọi là Châu Mỹ La Tinh.

Từ "Châu Mỹ La Tinh" ( Latin America) phát xuất từ vua Napoleon đệ Tam của Pháp khi ông dùng danh hiệu "Maximilian- Hoàng Đế của Mexico" (1863-1867). Vị vua này muốn mở rộng ảnh hưởng và vùng kiểm soát của Pháp trên Mexico, toàn bộ Trung Mỹ, Nam Mỹ, các đảo và quốc gia trong vùng biển Caribê.

Lúc đó vùng Trung Mỹ và Nam Mỹ thường được gọi chung là Iberian America (Iberian có nghĩa là tiếng + văn hóa Tây Ban Nha và tiếng + văn hóa Bồ Đào Nha). Như vậy là bỏ sót văn hóa và tiếng Pháp.

Nhà vua ra lệnh tạo ra 1 từ mới để bao gồm văn hóa và tiếng nói của cả Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Pháp. Từ mới đó chính là từ "Latin America"
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
64
10
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
65
1804
1822
1828
1811
1819
1811
1825
Tut-xanh
Lu-vec-tuy-a
Ác hen ti na1816
Pêru 1821
Chi lê 1818
Mê xi cô 1821
Braxin 1822
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
66
1816
1821
1821
1811
1822
1818
1819
1828
1825
1830
Mĩ La Tinh
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
67
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
68
Monrô
10/1/2018
copyright www.brainybetty.com 2006 All Rights Reserved
69
* Tình hình Mĩ La Tinh sau khi giành độc lập:
Chính sách bành trướng của Mĩ được thể hiện như thế nào? Mục đích của các chính sách đó?
- 1823, Mĩ đưa ra học thuyết Mơnrô: “Châu Mĩ của người Mĩ”
- 1889, tổ chức “Liên Mĩ được thành lập
- 1898, Mĩ gây chiến hất cẳng Tây Ban Nha ra khỏi Mĩ La Tinh
- Đầu TK XX Mĩ thực hiện chính sách “Cái gậy lớn” và “Ngoại giao đồng đô la”
 Biến khu vực Mĩ La Tinh thành “sân sau” để thiết lập nền thống trị độc quyền của Mĩ