Bài 47. Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người

Môn học: THỰC HÀNH GIẢNG DẠY BỘ MÔN
Giáo viên hướng dẫn:
Cô DƯƠNG THỊ BẠCH TUYẾT

Sinh viên: NGUYỄN THỊ KHẢ TÚ
Lớp: SƯ PHẠM SINH HỌC K28
Mã số sinh viên: 0410562
Bài soạn:(Bài 47 – Chương trình 11 nâng cao)
“ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT VÀ
SINH ĐẺ CÓ KẾ HOẠCH Ở NGƯỜI”
Chương IV: Sinh Sản
Bài 47: Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người
Mục đích, yêu cầu: Sau khi học xong bài này học sinh có thể:
1. Kiến thức:
- Giải thích được vì sao phải điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người.
- Trình bày được các biện pháp điều khiển sinh sản ở động vật.
- Kể tên được một số biện pháp tránh thai chủ yếu và trình bày được cơ chế tác dụng của chúng.


2. Kĩ năng:
- Phân tích tranh, hình, sơ đồ để phát hiện kiến thức.
- Thảo luận nhóm, thuyết trình trước đám đông.
- Khái quát, tổng hợp kiến thức.
3. Thái độ:
- Nhận thức được tầm quan trọng của việc điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người.
- Biết được một số biện pháp tránh thai chủ yếu và ý thức rõ vai trò của nó.





III. Phương pháp:


- Giải thích được vì sao phải điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người.
- Các biện pháp điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người.


- Nêu và giải quyết vấn đề.
- Vấn đáp, đặt câu hỏi gợi mở.
- Thuyết trình.
- Thảo luận nhóm.

II. Trọng tâm bài học:
IV. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Giáo án điện tử.
- Sách giáo khoa.
- Phiếu bài học.
- Phiếu học tập.
- Một số dụng cụ tránh thai : Bao cao su, thuốc uống tránh thai, thuốc tiêm tránh thai…
2. Học sinh:
- Tham khảo sách giáo khoa.
- Phiếu học tập.
- Sưu tầm các tài liệu về vấn đề dân số, ô nhiễm môi trường, các biện pháp tránh thai theo phân công.
Bài 46: Cơ chế điều hòa sinh sản
Câu 1: Chọn đáp án đúng nhất
Hoocmon nào sau đây có khả năng gây ức chế trực tiếp lên vùng dưới đồi
Inhibin – ức chế tiết FSH
Testosteron - ức chế tiết FSH
GnRH - ức chế tiết LH
Testosteron - ức chế tiết LH
V. Tiến trình bài giảng:
A. Ổn định lớp: số học sinh vắng
B. Kiểm tra bài cũ:
Câu 2: Điền vào sơ đồ cơ chế điều hòa sinh trứng với nội dung tương ứng
Vùng dưới đồi
1
2
3
4
A
B
C
D
Buồng trứng
Tuyến yên
Thể vàng
Noãn bào
Ơtrogen và progesteron
FSH
LH
GnRH
Câu 3: Giải thích cơ chế tác động của thuốc uống tránh thai có chứa ơstrôgen và progesteron?

Tác dụng ức chế sự rụng trứng
Một số biện pháp tránh thai:
+ Dùng bao cao su

+ Xuất tinh ngoài âm đạo

+ Dụng cụ tránh thai ở
phụ nữ…
Kể tên một số biện pháp tránh thai mà em biết?
Tại sao con người cần sử dụng các biện pháp tránh thai?
Giảm tỉ lệ sinh đẻ.
Giảm sự gia tăng dân số.
Hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường do sinh hoạt của con người.
Mục đích của việc điều khiển sinh sản ở vật nuôi?
Tăng sinh ở động vật
Đáp ứng nhu cầu của con người: thu nhập, ăn , mặc…
Như vậy cả người và động vật đều cần có các biện pháp điều khiển sinh sản,thế nhưng mục đích và cách thức tiến hành từng phương pháp như thế nào? Chúng ta sẽ cùng tìm lời đáp thông qua bài học hôm nay
Bài 47:
Bài 47: Điều khiển sinh sản ở động vật
và sinh đẻ có kế hoạch ở nguời
I. Điều khiển sinh sản:
1. Điều khiển số con
2. Điều khiển giới tính đàn con
3. Thụ tinh nhân tạo
4. Nuôi cấy phôi
II. Sinh đẻ có kế hoạch:
1. Vai trò của sinh đẻ có kế hoạch ở người
2. Hậu quả của việc đẻ nhiều, đẻ dày, phá thai tự nhiên
3. Các biện pháp tránh thai
Quy ước
Màu đen: bài ghi
Màu tím: mở rộng
Màu đỏ: câu hỏi
Màu xanh dương: đáp án câu hỏi

I. Điều khiển sinh sản:
Hoàn thành BT1, phiếu học tập trong 1 phút
Sinh con
Phiếu học tập
Đặc điểm
Nhóm
Đẻ 1 con/lứa
Đẻ nhiều con/lứa

Chỉ có 1 trứng chín, rụng và được thụ tinh

Nhiều trứng cùng chín, cùng rụng, cùng được thụ tinh trong cùng thời điểm

Trâu, Bò, Ngựa,…
Thỏ, Chuột,…
Nghiên cứu sgk/182, phần I1.
Muốn bò đẻ được nhiều con/lứa cần làm gì?

Gây “đa thai nhân tạo”
Phương pháp gây “đa thai nhân tạo” ?
Tiêm hoocmon thùy trước tuyến yên
nhiều trứng chín, rụng, và thụ tinh cùng lúc
nhiều thai

Nuôi trong môi trường chứa enzim tripsin
Hợp tử
Tơ buộc thắt phôi non
Tách riêng từng tế bào
Tách thành 2 hay nhiều tế bào độc lập
Cấy trở lại dạ con
Nhiều cá thể con
I. Điều khiển sinh sản:
1. Điều khiển số con:
Mục đích: Nhân giống nhanh đàn vật nuôi, động vật quý hiếm.
Phương pháp: Gây”đa thai nhân tạo”.

Nuôi trong môi trường chứa enzim tripsin
Hợp tử
Tách riêng từng tế bào

Tơ buộc thắt phôi non
cấy trở lại dạ con
nhiều cá thể con
Tách ra 2 hay nhiều khối độc lập
Tiêm hoocmon thùy trước tuyến yên
nhiều trứng chín, rụng, và thụ tinh cùng lúc
nhiều thai
Quan sát, so sánh sự khác nhau giữa 2 hình sau (về tỉ lệ đực, cái; về mục đích nuôi)
Số lượng gà mái hơn số gà trống rất nhiều.
Nhiều gà mái thu được nhiều trứng.
Gà trống chiếm đa số về số lượng.
Gà trống khỏe mạnh, đá tốt.
Cơ sở khoa học việc điều khiển giới tính của đàn con là gì?
Tinh
trùng
thụ tinh nhân tạo,nuôi hợp tử trong môi trường dinh dưỡng
Tinh trùng mang NST X

Tinh trùng mang NST Y
Phôi cái

Phôi đực
Tùy mục đích sử dụng có thể hủy hay cấy phôi vào dạ con của con cái.

điện di

Li tâm
I. Điều khiển sinh sản:
2. Điều khiển giới tính của đàn con:
Mục đích: tạo sự chênh lệch số lượng giữa 2 giới tính để đáp ứng mục đích chăn nuôi.
Phương pháp:

Tinh trùng mang NST X
Tinh trùng mang NST Y
Phôi cái
Phôi đực
thụ tinh nhân tạo,nuôi hợp tử trong môi trường dinh dưỡng
Tùy mục đích sử dụng có thể hủy hay cấy phôi vào dạ con của con cái.
Tinh
trùng
Li tâm
điện di
c. Ví dụ:
Tăng nhanh đàn gia súc, thu hoạch trứng sữa,tăng
Tăng nhiều con cái
Thu được nhiều thịt và các sản phẩm khác như len của cừu, tơ tằm,…

Tăng nhiều con đực.


Ưu thế của việc thụ tinh theo cách dưới đây với cách thụ tinh thông thường?
Hiệu suất thụ tinh tăng
- Số lượng cá thể tăng
Thụ tinh ngoài cơ thể
Mục đích của thụ tinh nhân tạo đối với động vật và với con người ?
- Tăng sinh ở động vật.
- Tạo cơ hội làm bố mẹ cho những cặp vợ chồng hiếm muộn.
- Duy trì nòi giống.
I. Điều khiển sinh sản:
3. Thụ tinh nhân tạo:
Mục đích: tăng sinh ở động vật.
Phương pháp:
- Thụ tinh ngoài cơ thể
Ví dụ:”thụ tinh khô” ở cá đã thành thục
- Thụ tinh trong cơ thể cái
Ví dụ: thụ tinh nhân tạo ở trâu, bò, lợn…
I.Điều khiển sinh sản:
4. Nuôi cấy phôi:
Nuôi tế bào trứng non trong đĩa petri
Nuôi cấy tế bào gốc
Nghiên cứu sgk/183, hoàn thành bài tập 2, phiếu học tập trong 1 phút
Mục đích: tăng sinh ở động vật
Phương pháp: gây đa thai nhân tạo
(Tiêm hoocmon, tách hợp tử)

Các hợp tử sẽ được cấy vào dạ con của cùng 1 cơ thể cái

Các hợp tử sẽ được cấy vào dạ con của những con cái “mang thai giúp”
Điều khiển sinh sản:
4. Nuôi cấy phôi:

a. Mục đích: Tăng sinh ở động vật.
b. Phương pháp: Gây “đa thai nhân tạo”.
- Tiêm hoocmon
- Tách hợp tử

Sgk / 183
Để đáp ứng mục đích chăn nuôi , việc điều khiển sinh sản ở động vật theo hướng tăng sinh. Ngược lại, ở người thì lại chủ yếu theo hướng giảm sinh. Vậy, phương pháp điều khiển sinh sản ở người có gì khác biệt?
Theo em, kế hoạch hóa dân số có vai trò như thế nào?
- Giảm sự gia tăng dân số.
- Tạo điều kiện cho nâng cao chất lượng dân số.
- Tạo động lực cho sự phát triển kinh tế-xã hội bền vững.

II. Sinh đẻ có kế hoạch:
1. Vai trò của sinh đẻ có
kế hoạch ở người :
- Giảm sự gia tăng dân số.
- Tạo điều kiện cho nâng cao chất lượng dân số.
- Tạo động lực cho sự phát triển kinh tế-xã hội bền vững.
Việc không thực hiện kế hoạch hóa dân số có thể dẫn đến những hậu quả gì đối với phụ nữ?
Có thể gây :
Thủng tử cung
Xuất huyết (nếu phá thai muộn)
Nhiễm trùng vùng chậu
Thai ngoài tử cung
Sa dạ con
Vô sinh
Tử vong


II. Sinh đẻ có kế hoạch:
2. Hậu quả của việc đẻ nhiều, đẻ dày,
phá thai tự nhiên:
Có thể gây :
Thủng tử cung
Xuất huyết (nếu phá thai muộn)
Nhiễm trùng vùng chậu
Thai ngoài tử cung
Sa dạ con
Vô sinh
Tử vong


Ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe, nòi giống
Tính cấp thiết của việc giáo dục dân số,giáo dục sức khỏe sinh sản cho vị thành niên
Mỗi học sinh về nhà tự hoàn thành vào phiếu học tập, sẽ kiểm tra vào buổi học sau.
Gợi ý: Dựa vào đặc điểm lứa tuổi, vai trò của sinh đẻ có kế hoạch, hậu quả của sinh nhiều,phá thai.
Hãy kể tên và trình bày hiểu biết của em về tác dụng, hiệu quả của các biện pháp tránh thai?
Bao cao su




Dụng cụ tránh thai





Thuốc uống tránh thai

Xuất tinh ngoài âm đạo
Đình sản (thắt ống dẫn tinh và ống dẫn trứng)




II. Sinh đẻ có kế hoạch:
4.Các biện pháp tránh thai:
Bao cao su
Dụng cụ tránh thai
Thuốc tránh thai
Xuất tinh ngoài âm đạo
Dùng biện pháp đình sản(Thắt ống dẫn tinh và ống dẫn trứng)
Ngoài ra còn biện pháp tính ngày trứng rụng, tuy nhiên hiệu quả tránh thai không cao.
Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản TpHCM :”Dấu hỏi xanh”
Điện thoại 08.8550050
957 đường 3/2 P7, Q11, TpHCM
Củng Cố:
Câu 1: Hoàn thành sơ đồ về : phương pháp tiến hành nuôi cấy phôi



Lấy ra ngoài
Tinh trùng


Kích thích
Tinh trùng
NST X
Thụ tinh nhân tạo,nuôi trong môi trường dinh dưỡng
Phôi đực
Hoocmon kích thích
Tuyến yên
Nhiều trứng chín, rụng.
Hợp tử
Thụ tinh nhân tạo
Cấy vào dạ con của những con cái mang thai giúp
Tách bằng li tâm, điện di
NST Y
Phôi cái
Câu 2: Điền vào bảng sau với nội dung tương ứng
Tránh giao hợp vào những ngày trứng rụng để tránh tinh trùng gặp trứng

Ngăn không cho tinh trùng vào được âm đạo,tránh thụ tinh

Thuốc uống tránh thai

Ngăn trứng gặp tinh trùng
Ngăn sự vận chuyển của trứng vào tử cung, không tiếp xúc được với tinh trùng
Tinh trùng không vào được âm đạo

Xuất tinh ngoài âm đạo

Tinh trùng được tạo ra không thể đưa ra khỏi cơ thể, không thể thụ tinh cho trứng

Dặn dò
Họàn thành phiếu học tập.
Học bài.
Trả lời câu hỏi cuối bài.
Làm bài tập ôn chương II, III, IV theo phiếu ôn tập.