Bài 47. Châu Nam Cực - Châu lục lạnh nhất thế giới

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH
Giáo viên : Nguyễn Thị Mỹ Ngọc
CH : Xác định vị trí các châu lục trên Thế giới ?
CH : Cho biết châu lục nào có lớp băng tuyết bao phủ quanh năm ? Xác định vị trí châu lục đó trên lược đồ ?
Chương VIII
CHÂU NAM CỰC
Tiết 54 - Bài 47 :
CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
CH : Quan sát lược đồ tự nhiên châu Nam Cực, hãy xác định trên lược đồ:
- Giới hạn và diện tích của châu Nam Cực?
- Châu Nam Cực được bao bọc bởi những đại dương nào?
THÁI BÌNH DƯƠNG
ĐẠI TÂY DƯƠNG
ẤN ĐỘ DƯƠNG
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
CH : Dựa vào lược đồ tự nhiên, hãy xác định các hướng đi từ Cực nam về các điểm A, B, C
A
B
C
Chí tuyến Bắc
Chí tuyến nam
Xích đạo
Vòng cực Bắc
Vòng cực Nam
CH : Hãy nêu điểm khác biệt cơ bản vị trí của châu Nam cực với các châu lục khác ? Vị trí đó ảnh hưởng như thế nào đến khí hậu của châu lục ?
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
+ Vị trí : từ vòng cực Nam đến cực Nam
Thảo luận nhóm : (2 phút)
Nhóm 1,2 : Phân tích biểu đồ nhiệt độ của trạm Lit-tơn A-mê-ri-can ? Em có nhận xét gì về chế độ nhiệt ?
Nhóm 3,4 : Phân tích biểu đồ nhiệt độ trạm Vô-xtốc ? Em có nhận xét gì về chế độ nhiệt ?
CH : Rút ra đặc điểm chung về chế độ nhiệt ở châu Nam Cực?
-100C
-420C
-350C
-730C
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
+ Vị trí : từ vòng cực Nam đến cực Nam
+ Lạnh khắc nghiệt : nhiệt độ quanh năm dưới 00C
CH : Tại sao nhiệt độ trong năm ở trạm Vô-xtốc luôn thấp hơn so với trạm Lit-tơn A-mê-ri-can ?
Do :
- Vị trí Lit-tơn A-mê-ri-can gần biển hơn, ở độ cao dưới 500m
- Trạm Vô-xtốc nằm xa biển, ở độ cao trên 3000m
Do vị trí nằm ở cực Nam của Trái Đất, mùa đông đêm địa cực kéo dài, mùa hạ tuy có ngày kéo dài, song cường độ bức xạ rất yếu, tia sáng bị băng tuyết khuyếch tán mạnh, lượng nhiệt sưởi ấm không khí không đáng kể
CH : Vì sao khí hậu Nam Cực lại vô cùng lạnh giá như vậy?
So sánh nhiệt độ ở Bắc Cực (Ca-na-đa) và Nam Cực?
Nhiệt độ lạnh nhất đo được là -94,5 độ C tại Vostok (trạm Phương Đông), trạm cao nhất có con người làm việc. Nhiệt độ trên bình nguyên Nam cực khoảng -60 °C trong suốt nửa năm liền. Đó là mùa đông địa cực. Sau đó, chuyển sang mùa hè với nhiệt độ có thể lên tới -30°C. Lượng tuyết rơi hàng năm tại điểm Cực Nam chưa tới 2,5 cm (quy ra mực nước). Còn ở Bán đảo Nam cực, lượng này là 90 cm.
Nhiệt độ trung bình thấp của không khí đã ngưng tụ hơi nước, đóng băng tạo nên độ ẩm rất thấp, làm cho da tay và da mặt dễ bị nứt nẻ khi làm việc tại Nam Cực.
Một đặc điểm khác thường ở khí quyển Nam cực là, ở gần mặt đất, nhiệt độ tăng lên dần theo độ cao. Trong khi ở các vùng địa lý khác, trong tầng đối lưu, càng lên cao, nhiệt độ càng giảm. Sự khác biệt về nhiệt độ có thể lên tới 30 °C trong vòng 100 mét độ cao.
Mặt Trời trên miền cực
Nhiệt độ mùa đông và mùa hè Nam Cực
CH : Ở Cực Nam Trái Đất thuộc đai áp gì ? Ở đây có loại gió gì thổi thường xuyên quanh năm?
- Với đặc điểm nhiệt độ như trên cho thấy gió ở đây sẽ có điểm gì nổi bật? Giải thích tại sao châu Nam Cực lại có nhiều gió bão nhất Thế giới ?
Ven biển Nam Cực, tốc độ gió bình quân đạt 17-18m/s, đôi lúc tốc độ tăng lên tới 40-50 m/s. Tốc độ gió tối đa nơi đây là 100m/s. Vì thế, châu Nam Cực được coi là “cực gió của thế giới”. Gió nơi đây còn được mệnh danh là “gió sát thủ”.
Bão tuyết: Hiện tượng bão kèm theo mưa tuyết, gió thổi với tốc độ 200 km/giờ, có thể làm nhiệt độ hạ thấp đến - 40ºC
C
C
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
+ Vị trí : từ vòng cực Nam đến cực Nam
+ Lạnh khắc nghiệt : nhiệt độ quanh năm dưới 00C
+ Là vùng khí áp cao  thường có gió bão nhiều nhất Thế giới
- Địa hình :
CH : Quan sát H 47.3, hãy cho biết đặc điểm nổi bật của bề mặt lục địa Nam cực ?
Khối lượng băng của của Nam Cực tính cả phần lục địa chính và các đảo nhỏ ước tính vào khoảng 24×106 km3, chiếm tới khoảng 95% lượng băng toàn thế giới.
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
+ Vị trí : từ vòng cực Nam đến cực Nam
+ Lạnh khắc nghiệt : nhiệt độ quanh năm dưới 00C
+ Là vùng khí áp cao  thường có gió bão nhiều nhất Thế giới
- Địa hình :
Là một cao nguyên băng khổng lồ
Các hình ảnh dưới đây mô tả hiện tượng gì ? Tại sao hiện tượng này xảy ra ngày càng nhiều ?
Năm 1985, báo chí khoa học Anh đưa tin có một lỗ thủng tầng ozon tại Nam Cực. Các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng lượng ozon trong bầu khí quyển của châu Nam Cực giảm đi một cách rõ rệt so với những năm 70 của thế kỉ 20. Cho đến tháng 10/1982 lần đầu tiên lượng ozon xuống rất thấp, chỉ khoảng 200 đơn vị ozon đã làm xuất hiện một lỗ hổng của tầng ozon ở châu Nam Cực. Trong những năm từ 1996 đến 2001, lỗ hổng tầng ozone ở Nam Cực đã mở rộng tới hơn 24 triệu km2. Lỗ hổng này lớn nhất là vào năm 2000, với diện tích 28 triệu km2. Lỗ hổng tầng ozon ở Nam Cực xu hướng ngày càng lớn đã báo động hiện tượng ô nhiễm môi trường trên toàn thế giới, tầng khí quyển bảo vệ cho loài người đang bị hủy hoại nghiêm trọng. Điều này ảnh hưởng lâu dài tới sự phát triển bền vững của xã hội con người nói chung, tới sự phát triển của kinh tế - văn hóa - chính trị - sức khỏe của mỗi quốc gia nói riêng.
CH : Sự tan băng ở châu Nam Cực sẽ ảnh hưởng đến đời sống của con người trên trái đất như thế nào ?
Sự tan băng có thể gây ra những tai nạn cho tàu thuyền trên biển, làm mực nước biển dâng, diện tích đất nổi trên Trái Đất thu hẹp lại... Nếu như toàn băng ở Nam Cực bị tan chảy, mặt nước biển trên hành tinh của chúng ta sẽ tăng lên 60m và khoảng 2,2 triệu km2 diện tích đất liền sẽ bị nhấn chìm.
Quan sát các hình sau :
CH : Tại sao châu Nam Cực là một hoang mạc lạnh mà vùng ven bờ và trên các đảo vẫn có nhiều chim và động vật sinh sống?
CH : Trong điều kiện rất bất lợi cho sự sống như vậy, sinh vật châu Nam Cực có đặc điểm gì ? Kể tên một số loài điển hình ?
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
+ Vị trí : từ vòng cực Nam đến cực Nam
+ Lạnh khắc nghiệt : nhiệt độ quanh năm dưới 00C
+ Là vùng khí áp cao  thường có gió bão nhiều nhất Thế giới
- Địa hình :
Là một cao nguyên băng khổng lồ
- Sinh vật :
+ Thực vật không thể tồn tại được
+ Động vật khá phong phú
Sự tăng cường của bức xạ tia cực tím từ Mặt Trời tạo ra lỗ thủng ôzôn trên bầu trời Nam Cực đã làm suy giảm khả năng sinh sản của thực vật phù du tới 15% và làm tổn thương DNA của một số loài cá.
Việc đánh bắt hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không điều tiết, đặc biệt là sự đánh bắt loài cá vược Patagoni (Dissostichus eleginoides) từ 5 đến 6 lần nhiều hơn mức cho phép đã ảnh hưởng tới khả năng duy trì của loài này. Tỷ lệ tử vong cao của các loài chim biển do các lưới đánh bắt hải sản lớn. Quần thể hải cẩu lông (phân họ Arctocephalinae) hiện nay được bảo vệ nhưng vẫn đang suy giảm số lượng do sự khai thác cạn kiệt trong các thế kỷ 18 và 19.
CH : Chúng ta phải có thái độ như thế nào để bảo vệ các động vật quý hiếm ?
Các thỏa ước liên quan tới khu vực như: Ủy ban nghề săn cá voi quốc tế (cấm săn bắt cá voi cho mục đích thương mại ở phía nam của vĩ tuyến 40° nam (ở phía nam của vĩ tuyến 60° nam trong khu vực nằm giữa 50° tới 130° tây); Hiệp ước về bảo tồn hải cẩu Nam Cực (giới hạn việc săn bắt); Hiệp ước về bảo tồn các nguồn sinh vật biển Nam Cực (điều tiết việc đánh cá)...
CH : Nêu đặc điểm nguồn tài nguyên khoáng sản ở Nam Cực?
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
+ Vị trí : từ vòng cực Nam đến cực Nam
+ Lạnh khắc nghiệt : nhiệt độ quanh năm dưới 00C
+ Là vùng khí áp cao  thường có gió bão nhiều nhất Thế giới
- Địa hình :
Là một cao nguyên băng khổng lồ
- Sinh vật :
+ Thực vật không thể tồn tại được
+ Động vật khá phong phú
- Giàu tài nguyên khoáng sản
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
+ Vị trí : từ vòng cực Nam đến cực Nam
+ Lạnh khắc nghiệt : nhiệt độ quanh năm dưới 00C
+ Là vùng khí áp cao  thường có gió bão nhiều nhất Thế giới
- Địa hình : Là một cao nguyên băng khổng lồ
- Sinh vật :
+ Thực vật không thể tồn tại được
+ Động vật khá phong phú
- Giàu tài nguyên khoáng sản
2. Vài nét về lịch sử khám phá và nghiên cứu :
CH : Con người phát hiện ra châu Nam Cực khi nào ? Trình bày lịch sử khám phá châu Nam Cực ?
Ngày 14/12/1911 ROALD AMUNDSEN và đoàn thám hiểm NA-UY là NHỮNG NGƯỜI ĐẦU TIÊN ĐẾN Nam Cực
Bản đồ đánh dấu vị trí các trạm nghiên cứu tại châu Nam Cực
Trạm MacMurdo – Hoa Kì
Trạm Casey – Úc
Trạm Bellinghausen – Nga
Trạm Amundsen – Hoa Kì
Một số hình ảnh hoạt động nghiên cứu, làm việc tại châu Nam Cực
CH : “Hiệp ước Nam Cực’’ được kí vào thời gian nào, gồm bao nhiêu nước, nội dung là gì ?
- Ngày 1/12/1959, 12 nước kí “Hiệp ước Nam Cực”
ĐỨC
HÀ LAN
NIU DI-LEN
CHI LÊ
ANH
HOA KÌ
THỤY SĨ
Ô-XTRÂY-LI-A
NA UY
PHÁP
NHẬT BẢN
AC-HEN-TI-NA
Khoan thăn dò địa hình dưới lớp băng
Làm việc trên biển
Một số hình ảnh hoạt động nghiên cứu, làm việc tại châu Nam Cực
Cho tới nay, Nam Cực là châu lục duy nhất trên thế giới chưa có cư dân sinh sống. Chỉ có một số chuyên gia khoa thuộc các quốc gia khác nhau tới đây làm việc trong những khoảng thời gian ngắn. Số người này mỗi năm chỉ có khoảng 2000 người.

CH : Em có nhận xét gì về dân cư ở châu Nam Cực ?
CH : Tại sao đây là châu lục duy nhất chưa có cư dân sinh sống thường xuyên?
Tiết 54 - Bài 47 : CHÂU NAM CỰC - CHÂU LỤC LẠNH NHẤT THẾ GIỚI
1. Khí hậu :
- Khí hậu :
Vị trí địa lí, giới hạn, phạm vi :
+ Giới hạn : gồm lục địa Nam Cực và các đảo ven lục địa
+ Diện tích : 14,1 triệu km2
+ Vị trí : từ vòng cực Nam đến cực Nam
+ Lạnh khắc nghiệt : nhiệt độ quanh năm dưới 00C
+ Là vùng khí áp cao  thường có gió bão nhiều nhất Thế giới
- Địa hình : Là một cao nguyên băng khổng lồ
- Sinh vật :
+ Thực vật không thể tồn tại được
+ Động vật khá phong phú
- Giàu tài nguyên khoáng sản
2. Vài nét về lịch sử khám phá và nghiên cứu :
- Nam Cực là châu lục duy nhất không có người cư trú thường xuyên
TS Nguyễn Trọng Hiền – người Việt nam đầu tiên đặt chân và cắm cờ ở Nam Cực 9/ 1992
Ngày 01/12/1959, 12 quốc gia đã kí “Hiệp ước Nam Cực” quy định việc :
Phân chia lãnh thổ hợp lí
Khai thác nguồn khoáng sản chung
Đánh bắt các loại hải sản
Nghiên cứu khoa học trong mục đích vì hòa bình
Chọm câu trả lời đúng nhất
Học bài cũ
Chuẩn bị bài mới : Bài 48 “Thiên nhiên châu Đại Dương”
Sưu tầm tranh, ảnh, tài liệu về châu Đại Dương
Dặn dò