Bài 46. Cơ chế điều hòa sinh sản

CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH SẢN
BÀI 46:
KiỂM TRA BÀI CŨ
Sinh sản hữu tính là gì?
Đáp án: Là hình thức sinh sản tạo ra cá thể mới có sự tham gia của 2 giao tử đực và cái, kèm theo sự tổ hợp vật chất di truyền
2. Hướng tiến hóa của sinh sản hữu tính?
Đáp án:
+Từ Tự thụ tinh -> thụ tinh Chéo.
+ Từ thụ tinh ngoài đến thụ tinh trong.
+ Từ đẻ trứng -> đẻ trứng thai-> đẻ con
BÀI 46:
CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH SẢN
Cơ chế ĐHSS
Kích thích Sinh
tinh trùng
Tuyến Nội tiết
Kích thích Sinh
trứng
Đến Tinh hoàn
Đến BuồngTrứng
Hooc mon
máu
máu
Hệ thần kinh
Nhân tố môi
trường
Hệ nội tiết
I. TÁC ĐỘNG CỦA HOOCMÔN
Tác động của Hoocmôn lên sinh sản thể hiện rõ qua cơ chế điều hòa sinh trứng và sinh tinh ở ĐV bậc cao.
Các Hoocmôn do các tuyến nội tiết tiết ra -> đường máu:
+ Đến buồng trứng kích thích quá trình sản sinh trứng
+ Đến tinh hoàn kích thích quá trình sản
sinh tinh trùng.
Hoocmôn tác động lên sinh sản thế nào?
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
SƠ ĐỒ CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH TRỨNG
GnRH
FSH
LH
Nang trứng
Thể vàng
Ơstrogen
Progesteron
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
GnRH
FSH
LH
Nang trứng
Thể vàng thoái hóa
Progesterongiảm
-
(-)
(-)
(-)
(-)
Kinh nguyệt
a. Hoocmôn tác động:
- FSH kích thích sự phát triển của bao noãn(nang trứng) và nang trứng chín
- LH kích thích rụng trứng và tạo thể vàng
-Ơstrogen và progesteron làm cho niêm mạc tử cung dầy lên, đồng thời tác động ngược trở lại gây ức chế tiết FSH và LH
1. Điều hòa sinh trứng:
b. Cơ chế điều hòa sinh:
- Vùng dưới đồi tiết GnRH kích thích thùy trước tuyến yên tiết FSH và LH. Thể vàng tiết ra Ơstrogen và progesteron
- Nếu trứng không được thụ tinh thì thể vàng teo lại thoái hóa, vùng dưới đồi lai kích thích tiết GnRH …và một chu kì mới phát động trở lại để hình thành bao noãn mới.

+ Dùng thuốc tránh thụ thai có chứa ơstrôgen và prôgestêrôn có tác dụng ức chế rụng trứng.
+ Dùng bao cao su, dụng cụ tránh thai ngăn cản trứng gặp tinh trùng.
+ Xuất tinh ngoài âm đạo để tinh trùng không gặp trứng.
Từ sơ đồ điều hòa sinh trứng, có thể tránh thụ thai bằng cách nào?
2. Điều hòa sinh tinh:
a. Hoocmôn tác động:
- FSH kích thích ống sinh tinh sản xuất ra tinh trùng
- LH kích thích tế bào kẽ sản xuất testosteron
- Testosteron kích thích sản sinh tinh trùng
Ống sinh tinh trùng
Tế bào kẽ
Mào tinh
Ống dẫn tinh
Tinh hoàn
GnRH
Ống sinh tinh
Tế bào kẽ
FSH
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
SƠ ĐỒ CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH TINH
Tác dụng của FSH
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Tinh hoàn
Ống sinh tinh
Tế bào kẽ
Testosteron
LH
Tác dụng của LH
GnRH
Tinh hoàn
GnRH
Ống sinh tinh
Tế bào kẽ
FSH
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
SƠ ĐỒ CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH TINH
Testosteron
LH
Tinh hoàn
GnRH
Ống sinh tinh
Tế bào kẽ
FSH
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Testosteron
LH
Testosteron nhiều
Testosteron ít
b. Cơ chế điều hòa sinh tinh:
- Vùng dưới đồi tiết GnRH kích thích thùy trước tuyến yên tiết FSH và LH testosterone kích thích quá trình sản sinh tinh trùng

- Nếu testosteron tiết ra quá nhiều sẽ tác động trở lại gây ức chế tiết LH, inhibin ức chế FSH
Mối quan hệ giữa chu kì rụng trứng và chu kì kinh nguyệt dưới tác dụng của hoocmôn buồng trứng và hooc môn do tuyến yên chi phối?
II. TÁC ĐỘNG CỦA MÔI TRƯỜNG
Nghiên cứu những thí nghiệm sau rồi cho biết sự sinh sản của động vật phụ thuộc vào những nhân tố nào của môi trường?
Thí nghiệm 1: Ở cá chép
Bể 1:chế độ ánh sáng
bình thường
Bể 2: Để trong tối
Không đẻ
Đẻ
Thời gian
Thời gian
SS của ĐV phụ thuộc
vào ánh sáng
Thí nghiệm 2: Ở cá Rô phi
- Nguồn gốc : Vùng xích đạo có nhiệt độ tb 30oC
- Đẻ 11 lứa/ năm. Đẻ quanh năm
- Ở 16-18 o C: -> ngừng đẻ.
->SS của ĐV phụ thuộc
vào nhiệt độ
Thí nghiệm 3: Ở Cóc.

Đẻ rộ trong tháng 4 khối lượng 2 buồng trứng giảm
Sau đó, nếu được ăn uống đầy đủ -> buồng trứng phục hồi khối lượng -> lại có khả năng sinh đẻ
->SS của ĐV phụ thuộc
vào chế độ dinh dưỡng
CỦNG CỐ
1. Có thể điều hòa sinh sản ở động vật bằng những cơ chế nào?
ĐA: Cơ chế điều hòa sinh trứng và điều hòa sinh tinh

2.Vì sao cơ chế điều hòa sinh tinh và sinh trứng đều được thực hiện theo cơ chế ngược?
ĐA: Vì ơstrôgen và prôgestrôn tác động thông qua vùng dưới đồi ức chế tuyến yên tiết FSH và LH.
3.Rối loạn sản xuất hoocmon FSH, LH và testostêrôn có ảnh hưởng đến quá trình sản sinh tinh trùng hay không? Vì sao?
ĐA: Có vì FSH kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng.
LH kích thích tế bào kẽ sx ra testostêrôn. testostêrôn kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng.
4. Rối loạn sản xuất hoocmon FSH, LH và ơstrôgen và prôgestêron có ảnh hưởng đến quá trình sản sinh trứng hay không? Vì sao?
ĐA: Có. Vì FSH, LH kích thích phát triển nang trứng,làm cho trứng chín và rụng.
Nồng độ ơstrôgen và prôgestêron trong máu có tác dụng lên qt sx FSH, LH của tuyến yên-> ảnh hưởng đến qt sản sinh trứng.
Dặn dò
+ Học kỹ bài này
+ Chuẩn bị bài : “ Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người”.

Xin cảm ơn quý Thầy Cô!
Chào các em!
Chúc các em học tốt!