Bài 46. Cơ chế điều hòa sinh sản

TIẾT 48 – BÀI 46:
CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH SẢN
NỘI DUNG CẦN NẮM ĐƯỢC:
CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH TINH
ẢNH HƯỞNG CỦA THẦN KINH VÀ MÔI TRƯỜNG SỐNG ĐẾN QUÁ TRÌNH SINH TINH VÀ SINH TRỨNG
CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH TRỨNG
MỘT SỐ LƯU Ý
* Chữ màu đỏ là câu hỏi (yêu cầu) cần phải làm
* Chữ màu xanh dương là thông tin cần nắm được (có thể ghi lại)
* Chữ màu đen là thông tin trao đổi thêm
LÒNG ỐNG SINH TINH
Testoteron
Kích thích từ
môi trường ngoài
Vùng dưới đồi
LH
FSH
+
+
Ống sinh tinh sản sinh ra tinh trùng
Vùng dưới đồi tiết
ra GnRH kích thích
tuyến yên tiết FSH và LH
Tế bào kẽ
LH kích thích tế bào kẽ tiết
ra hoocmôn testoteron
FSH kích thích ống sinh
tinh sản xuất tinh trùng
SƠ ĐỒ CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH TINH
Hãy cho biết tên các hoocmon kích thích sản sinh tinh trùng?
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
(Thời gian là 3 phút)
GnRH
FSH
LH
Testosteron
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Tuyến yên
Tinh hoàn
(Tế bào kẽ)
Kích thích tuyến yên
tiết FSH, LH
Kích thích ống sinh tinh
sản sinh tinh trùng
Kích thích tế bào kẽ tiết
ra hoocmon testostêrôn
Kích thích phát triển
ống sinh tinh và sản sinh
tinh trùng
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Testosteron thấp
Tăng tiết GnRH
Tăng LH, FSH
Tăng Testosteron
Tăng sinh tinh
Kích thích Vùng dưới đồi
Khi có kích thích là nồng độ Testosteron thấp cơ chế điều hòa xảy ra như thế nào?
Điều gì sẽ xảy ra khi nồng đồ Testosteron trong máu tăng cao?
Testoteron
Kích thích từ
môi trường ngoài
Vùng dưới đồi
LH
FSH
+
+
Ống sinh tinh sản sinh ra tinh trùng
Vùng dưới đồi tiết
ra GnRH kích thích
tuyến yên tiết FSH và LH
Tế bào kẽ
-
-
-
-
+
Ức chế
Kích thích
Ức chế
Testosteron thấp
Tăng tiết GnRH
Tăng LH, FSH
Tăng Testosteron
Tăng sinh tinh
Kích thích Vùng dưới đồi
Testosteron cao
Giảm tiết GnRH
Giảm LH, FSH
Giảm Testosteron
Giảm sinh tinh
Ức chế Vùng dưới đồi
CẤU TẠO BUỒNG TRỨNG
Vùng dưới đồi
LH
FSH
LH làm trứng chín,
rụng và tạo thể vàng.
+
FSH kích thích nang trứng
phát triển và tiết ra ơstrôgen
Ơstrôgen và
prôgestêrôn
Làm niêm mạc
tử cung dày lên
Vùng dưới đồi
tiết ra GnRH
Kích thích từ
môi trường ngoài
Buồng trứng
Hãy cho biết tên các hoocmon, nơi sản sinh, ảnh hưởng của chúng đến quá trình phát triển, chín và rụng trứng như thế nào?
Thời gian thực hiện: 3 phút.
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
GnRH
FSH
LH
Prôgestêrôn
và ơstrôgen
Vùng dưới đồi
Tuyến yên
Tuyến yên
Thể vàng
Kích thích tuyến yên
tiết FSH và LH
Kích thích nang trứng
phát triển và tiết ra
ơstrôgen
Làm trứng chín, rụng
và tạo thể vàng
Làm niêm mạc tử cung
phát triển dày lên
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Khi nồng độ hoocmon prôgestêrôn và ơstrôgen trong máu lại tăng cao sẽ ảnh hưởng như thế nào đến sản xuất các hoocmon?
Vùng dưới đồi
LH
FSH
+
Ơstrôgen và
prôgestêrôn
Làm niêm mạc
tử cung dày lên
Vùng dưới đồi
tiết ra GnRH
Kích thích từ
môi trường ngoài
Buồng trứng
-
-
Ức chế
Nếu trứng được thụ tinh
Thể vàng tồn tại duy trì nồng độ ostrogen, progesteron
Ostrogen, progesterone cao
Ức chế vùng dưới đồi làm giảm tiết GnRH
Giảm tiết LH và FSH
Ngăn cản sự chín và rụng trứng
Nếu trứng không thụ tinh
Thể vàng tiêu biến
Ostrogem, Progesteron giảm
Kích thích vùng dưới đồi tăng tiết GnRH
Tăng LH, FSH
Trứng chín và rụng
CHU KỲ TRỨNG CHÍN VÀ RỤNG Ở MỘT SỐ LOÀI ĐỘNG VẬT
4 – 5 ngày
15 – 16 ngày
19 – 21 ngày
24 ngày
24 ngày
28 ngày
Hãy cho biết ảnh hưởng của thần kinh và môi trường sống đến quá trình sinh tinh và sinh trứng?
Căng thẳng thần kinh kéo dài, sợ hãi, lo âu kéo dài  rối loạn quá trình trứng chín và rụng , làm giảm sản sinh tinh trùng
Thiếu ăn, suy dinh dưỡng, chế độ ăn không hợp lý  Rối loạn chuyển hóa vật chất  ảnh hưởng quá trình sinh tinh và sinh trứng
Nghiện thuốc lá, rượu, ma túy…. rối loạn quá trình trứng chín và rụng , làm giảm sản sinh tinh trùng
Hươu xạ đực mang trên mình hóa chất đặc biệt giúp chúng hấp dẫn bạn tình
Chim Auklet có thể tỏa mùi hương của các trái cây họ cam quýt. Mùi hương ngọt ngào, thanh mát đó là thứ loài chim này dùng thu hút bạn tình, truyền tín hiệu bằng mùi hương.
Loài khỉ culi nhỏ có thể tiết ra một mùi hương cơ thể ở gần khuỷu tay của chúng.
Tiêm hoocmon FSH và LH vào gia súc làm cho nhiều trứng chín và rụng cùng lúc, các trứng này thụ tinh tạo ra nhiều con
ỨNG DỤNG
Ở nữ giới, để tránh thai ngoài ý muốn người ta thường áp dụng những biện pháp nào?
 Uống hoặc tiêm thuốc tránh thai có chứa progestron và ostrogen
CỦNG CỐ
Câu 1: Đối với cá thể cái, hoocmon FSH có tác dụng điều hòa sinh sản là:
a. Kích thích sự phát triển của nang trứng.
b. Làm nang trứng chín.
c. Gây rụng trứng.
d. Tạo thể vàng và kích thích thể vàng tiết ra hormon prôgestêrôn.
Câu 2: Đối với cá thể đực, hoocmon FSH có tác dụng trong việc điều hòa sinh sản là:
a. Tác động lên tế bào kẽ gây tiết hoocmon testostêrôn.
b. Kích thích tiết ra hormon prôgestêrôn.
c. Kích thích vùng dưới đồi tiết ra hoocmon GnRH.
d. Kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng.
Câu 3: Thuốc uống tránh thai có chứa ơstrôgen và prôgestêrôn có tác dụng:
Kích thích tiết FSH và LH.
Ức chế tiết FSH và LH.
Kích thích tiết FSH và ức chế tiết LH
Kích thích tiết LH và ức chế tiết FSH
Học bài và trả lời các câu hỏi SGK/181.
Xem và chuẩn bị cho bài 47: Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người.
- Hiện nay có những biện pháp nào làm thay đổi số con và điều khiển giới tính ở động vật?
- Sinh đẻ có kế hoạch là gì? Biện pháp tránh thai?
DẶN DÒ