Bài 46. Bóng tối

KHOA HỌC
LỚP 4
Kiểm tra bài cũ
1- Kể tên những vật tự phát sáng và những vật được chiếu sáng mà em biết?
Bóng điện
Mặt trời
2- Mắt chúng ta nhìn thấy vật khi nào?
Mắt ta có thể nhìn thấy vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt.
Hoạt động Tìm hiểu bài
BÀI : BÓNG TỐI
1.Mặt trời chiếu sáng từ phía nào trong hình? Vì sao em biết?
2.Vệt đen dưới đất sau các vật khi có ánh sáng chiếu vào gọi là gì?
Thảo luận nhóm 2 (2 phút)
Mặt trời chiếu sáng từ phía bên phải của hình vì bóng của người và bóng của cây cột đổ về phía bên trái của hình.
KẾT QUẢ QUAN SÁT TRANH
Bóng của các bạn học sinh đang tập thể dục và bóng của cây cột sắt (vệt đen dưới đất sau các vật khi có ánh sáng chiếu vào) gọi là bóng tối.
HĐ 2: Tìm hiểu về bóng tối
Tình huống: Để một tấm bìa dựng đứng, đặt đèn pin hướng vào tấm bìa, để bất kì vật gì vào giữa đèn pin và tấm bìa. Hãy dự đoán xem : Khi bật đèn pin sáng, điều gì sẽ xảy ra? Nếu dịch chuyển vật đó lại gần và ra xa đèn pin thì điều gì sẽ xảy ra?
Ghi kết quả dự đoán vào phiếu (thảo luận nhóm 6 thời gian 4 phút)
Thí nghiệm
chứng minh
Hoạt động 2 : Tìm hiểu bóng tối
Làm thí nghiệm kiểm chứng:
1- Bóng tối sẽ xuất hiện ở đâu và có hình dạng như thế nào khi bật sáng đèn?
2- Bóng sẽ thay đổi như thế nào khi dịch đèn lại gần vật và dịch đèn ra xa vật đó?
3- Nếu vật đó là quyển sách thì bóng của quyển sách có hình dạng thế nào? thay quyển sách bằng vỏ hộp bút thì bóng của vật sẽ có hình dạng thế nào?
Ghi lại kết quả thí nghiệm và đối chiếu với kết quả dự đoán trên phiếu.
Nhiệm vụ hoạt động của Nhóm 6 (3 phút)
Bóng tối xuất hiện ở đâu và có hình dạng như thế nào?
Bóng tối có hình dạng như thế nào?
Bóng tối xuất hiện ở phía sau vật cản sáng khi vật cản sáng được chiếu sáng.
Bóng tối có hình dạng giống hình của vật cản sáng.
Bóng của vật sẽ thay đổi như thế nào khi dịch đèn pin lại gần vật và khi đèn pin dịch ra xa vật đó?
Bóng của vật sẽ to dần khi dịch đèn pin lại gần vật và bóng sẽ nhỏ dần khi dịch đèn pin ra xa vật đó.
KẾT LUẬN
Bóng tối xuất hiện phía sau vật cản sáng khi vật này được chiếu sáng .
Bóng tối của một vật thay đổi (to dần hoặc nhỏ dần) khi vị trí của vật chiếu sáng đối với vật đó thay đổi.
Do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên bóng tối có hình dạng của vật cản sáng.
HĐ 3: Tìm hiểu sự thay đổi về hình dạng và kích thước của bóng tối.
Hoạt động nhóm 4 (2 phút)
Thực hành thí nghiệm: chiếu ánh sáng đèn pin vào chiếc bút được dựng thẳng đứng trên mặt bìa với 3 vị trí của đèn pin: phía trên, bên phải, bên trái chiếc bút.(nhận xét hình dạng và kích thước của bóng cây bút ở từng vị trí )
Kết luận: Khi đèn pin chiếu sáng ở phía trên chiếc bút mực thì bóng bút ngắn lại, ở ngay dưới chân bút mực. Khi đèn chiếu sáng từ bên trái thì bóng bút dài ra và ngả về phía bên phải. Khi đèn pin chiếu sáng từ phía bên phải thì bóng của bút dài ra và ngả về phía bên trái.




Bóng của vật sẽ xuất hiện phía sau vật cản sáng khi vật này được chiếu sáng. Vào buổi trưa khi mặt trời chiếu sáng ở phương thẳng đứng thì bóng sẽ ngắn lại và ở ngay dưới vật. Buổi sáng mặt trời mọc ở phía Đông nên bóng của vật sẽ dài ra và ngả về phía Tây, buổi chiều mặt trời chếch về phía Tây nên bóng của vật sẽ dài ra và ngả về phía Đông.

Tại sao khi trời nắng, bóng của ta ngắn lúc giữa buổi trưa, còn bóng sẽ dài ra theo hình người vào lúc buổi sáng và chiều?
Bóng của vật thay đổi khi nào?
Bóng của vật thay đổi khi vị trí của vật chiếu sáng đối với vật đó thay đổi.
Muốn bóng của vật to hơn ta nên làm thế nào?
Để bóng của vật nhỏ hơn ta nên làm thế nào?
Muốn bóng của vật to hơn ta nên đặt vật gần với vật chiếu sáng
Để bóng của vật nhỏ hơn ta nên đặt vật xa với vật chiếu sáng.
KẾT LUẬN
Bóng tối xuất hiện phía sau vật cản sáng khi vật này được chiếu sáng.
Bóng tối của một vật thay đổi khi vị trí của vật chiếu sáng đối với vật đó thay đổi.
Do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên bóng tối có hình dạng của vật cản sáng.
Ứng dụng của bóng tối
LÀM CHỮ NỔI
LÀM CHỮ NỔI
Khi ánh sáng chiếu vào chữ
Bóng của Chữ
Ghép chồng
VD: Dựa vào bóng tối của vật để tính kích thước của vật đó ...
Trò chơi vui: Xem bóng đoán vật
Các em sẽ ghi câu trả lời vào bảng con. Mỗi lần đoán đúng vật ghi được 10 điểm, đoán sai bị trừ 5 điểm.
Ghi nhớ:
Phía sau vật cản sáng (khi vật này được chiếu sáng) có bóng của vật đó.
Bóng tối của một vật thay đổi khi vị trí của vật chiếu sáng đối với vật đó thay đổi.
Do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên bóng tối có hình dạng của vật cản sáng.
Tiết học kết thúc, cảm ơn các thầy cô đã theo dõi, cảm ơn các em học sinh đã tham gia học tập.