Bài 45. Hóa học về vấn đề môi trường

L� s? l�m thay d?i tớnh ch?t c?a mụi tru?ng, vi ph?m tiờu chu?n mụi tru?ng.
Ch?t gõy ụ nhi?m mụi tru?ng l� nh?ng nhõn t? l�m cho mụi tru?ng tr? th�nh d?c h?i.

I. Ô nhiễm môi trường
¤ Ô nhiễm môi trường là gi?
Do hoạt động của thiên nhiên: Núi lửa, thiên tai..
Do hoạt động của con người: chất thải công nghiệp, nông nghiệp, sinh hoạt hằng ngày…
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường là gì?
HÓA HỌC VÀ VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG
I/ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
Nhận biết môi trường bị ô nhiễm
a/ Bằng quan sát
b/ Bằng thuốc thử
c/ Bằng thiết bị đo
1
4
3
2
Tác hại của ô nhiễm môi trường
Sự ô nhiễm môi trường này có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sức khỏe của con người và sự phát triển của động, thực vật.

TÌNH TRẠNG MÔI TRƯỜNG HIỆN NAY


















Ô nhiễm không khí
Ô nhiễm nước
Ô nhiễm đất
- Ô nhiễm sóng điện từ
- Ô nhiễm tiếng ồn
Ô nhiễm phóng xạ
1
2
9
8
7
6
9
8
7
6
5
4
5
4
3
3
2
1
HÓA HỌC VÀ VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG
ÔNMT là sự thay đổi tính chất của môi trường, vi phạm tiêu chuẩn môi trường.
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
(1)
(2)
(3)
(1) ÔNMT không khí
(2) ÔNMT nước
(3) ÔNMT đất
HÓA HỌC VÀ VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG
ÔNMT KK
là sự có mặt của các chất lạ hoặc sự biến đổi quan trọng trong thành phần không khí

ÔNMT Nước
là sự thay đổi thành phần và tính chất của nước gây ảnh hưởng đến hoạt động sống bình thường của con người và sinh vật

ÔNMT Đất
là sự có mặt một số chất và hàm lượng của chúng vượt quá giới hạn dẫn đến sự mất cân bằng hệ sinh thái đất
ÔNMT là sự thay đổi tính chất của môi trường, vi phạm tiêu chuẩn môi trường.
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
1. Ô nhiễm không khí
Ô nhiễm môi trường không khí là hiện tượng làm cho không khí sạch thay đổi thành phần, có nguy cơ gây tác hại đến thực vật, động vật, sức khỏe con người và môi trường xung quanh.
Không khí sạch thường gồm 78% nitơ, 21% oxi và một lượng khí cacbonic và hơi nước.
Không khí bị ô nhiễm thường có chứa quá mức cho phép nồng độ các khí CO2, CH4 và một số khí khác như: CO, NH3 , SO2 ,HCl…Một số vi khuẩn gây bệnh…
Làm sao để biết được môi trường không khí bị ô nhiễm?
Căn cứ vào mùi và tác dụng sinh lý đặc trưng của một số khí ta dễ dàng nhận ra không khí bị ô nhiễm.
VD: - Không khí chứa clo có mùi hắc,khó chịu…
- Không khí chứa SO2 có mùi sốc, khó chịu…
- H2S mùi trứng thối, đặc trưng…
- NH3 mùi khai..
Các chất gây ô nhiễm không khí được chia làm 1 số loại sau:
Các loại oxit: CO, SO2 ,NOx …
Các chất tổng hợp: ete, benzen…
Các khí halogen và hợp chất của chúng: CFC, clo, brom…
Các chất bụi nhẹ lơ lửng trong không khí( rắn, lỏng, vi sinh vật…)
Các bụi nặng: đất đá, kim loại nặng…
Khí quang hóa: O3 , FAN, NOx ,ADH, etilen…
Chất thải phóng xạ, tiếng ồn, nhiệt độ…
Nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí:
Hoạt động giao thông vận tải, quá trình đốt cháy nhiên liệu, động cơ…
Hoạt động giao thông thải khí CO2
Nhà máy thải khói bụi,khí CO2,SO2
Khói thải nhà máy có chứa CO2, SO2,…
Nguyên nhân gây ra sự ô nhiễm không khí:
•Khí thải sinh hoat:
Khí thải do từ lò nung, đun nấu, đốt rác,
Tác hại
Hiệu ứng nhà kính
Khói mù quang hóa
Suy thoái tầng ozon
Elnino v� La nina
Ảnh hưởng của El nino và La nina
Sông Hồng cạn kiệt một phần là do ảnh hưởng cua El nino
Khói mù quang hóa
H� N?i
? nu?c Nga
Lỗ thủng tầng ozon
Ô nhiễm không khí gây ảnh hưởng đến đời sống con người
Trẻ em bị tử vong do ô nhiễm không khí
- ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển động thực vật
Rừng bị mưa axit tàn phá
2. Ô nhiễm môi trường nước

Khái niệm: Là sự thay đổi thành phần và tính chất của nước gây ảnh hưởng đến hoạt động sống bình thường của con người và sinh vật.
Phân loại:
Theo thời gian: ٭Thường xuyên
٭ Tức thời
Theo bản chất các chất gây ô nhiễm
Theo vị trí không gian
Ô nhiễm môi trường nước là gi?
Ô nhiễm môi trường nước
Nhận xét
Nước sạch không chứa các chất nhiễm bẩn, vi khuẩn gây bệnh và không chứa các chất hóa học làm ảnh hưởng đến sức khỏe con người
Nước ô nhiễm thường chứa các chất thải hữu cơ,các vi sinh vật gây bệnh, các chất độc hóa học…
Nguyên nhân
ô nhiêm môi trường nước
Nguồn gốc tự nhiên:
+ Do mưa, bão, lũ lụt,…Nước mưa rơi xuống nhà cửa, đồng ruộng, nhà máy, đường phố,…kéo theo các chất bẩn xuống các nguồn nước
Người nghèo dễ bị tổn thương nhất với các thảm họa môi trường.
Nguyên nhân
Các nguồn gốc nhân tạo
Nguồn gốc nhân tạo: Chủ yếu do nước thải từ các vùng dân cư, bệnh viện, trại chăn nuôi, trường học, cơ sở sản xuất chế biến, khu công nghiệp, hoạt động giao thông,sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,…
Các đơn vị cá nhân sử dụng nước ngầm dưới hình thức khoan giếng, sau khi ngưng không sử dụng không bịt kín các lỗ khoan lại làm cho nước bẩn chảy lẫn vào làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Nước thải còn mang theo hàng triệu loại rác thuộc loại nhựa dẻo như túi, bao bì, giỏ xách,…
Ô nhiễm do sinh hoạt: chất thải vứt bừa bãi,…
Ô nhiễm do tràn dầu
Ô nhiễm do nguồn nước thải
-Tác nhân gây ô nhiễm:


Các ion của kim loại nặng như: As,Pb,Hg,Sb,Cu,Mn,…
Các anion(NO3-, SO42-, PO43-,…)
Thuốc bảo vệ thực vật,phân bón hóa học,thuốc kích thích sinh trưởng,…
Con người uống nước từ các nguồn nước ô nhiễm cũng dễ mắc các bệnh đường ruột như thổ tả, thương hàn và các bệnh dễ lây nhiễm khác.Con người nhiễm kim loại nặng và các chất nguy hại khác gây nên những tác hại khôn lường về sức khỏe và sinh mạng
                                                                                            
Tác hại của ô nhiễm môi trường nước:

Tùy theo mức độ ô nhiễm mà tác động khác nhau đến sức khỏe con người( bệnh tật, ung thư, chậm phát triển,kém trí tuệ…), ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng, phát triển hay bị hủy diệt của động thực vật( VD:nhà máy Vedan bức tử Sông thị Vải,…)



=> ảnh hưởng mạnh mẽ đến cuộc sống con người và sự phát triển của động, thực vật

Chết vì ô nhiễm nguồn nước
Lúa chết, người bị bệnh
L�ng ung thu
Ngư dân tay trắng vì cá chết do nước bị ô nhiễm
Cách nhận biết nước bị ô nhiễm
Màu sắc:
Mùi vị:
Nhận biết bằng các thuốc thử:

3. Ô nhiễm môi trường đất
Khi có mặt một số chất và hàm lượng của chúng vượt quá giới hạn thì hệ sinh thái đất sẽ mất cân bằng và môi trường đất bị ô nhiễm.
Đất sạch không chứa các chất nhiễm bẩn, một số chất hóa học, nếu có chỉ đạt nồng độ dưới mức quy định.
Đất bị ô nhiễm có chứa một số độc tố, chất có hại cho cây trồng vượt quá nồng độ đã quy định.
Ô nhiễm môi trường đất là gì?
Cách nhận biết đất bị ô nhiễm:
Màu đất:
Đo độ phì nhiêu bằng máy đo pH…
* Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất:
Ô nhiễm đất do phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật:
Nguyên nhân ô nhiêm đất là gì?
Ô nhiễm đất do phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật:
Ô nhiễm đất do phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật:
Sử dụng thuốc trừ sâu trong nông nghiệp
*Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất:
Ô nhiễm đất do chất thải công nghiệp và sinh hoạt
Rác thải do sinh hoat.
*Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất:
Ô nhiễm đất do chất thải công nghiệp và sinh hoạt đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, sức khỏe con người:
*Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất:
Ô nhiễm đất do tác nhân sinh học :
Ô nhiễm đất do sự cố tràn dầu:
Ô nhiễm đất do chiến tranh:
Ô nhiễm do thảm họa địa hình:
Ô nhiễm do tác nhân vật lý, chất phóng xạ.
Máy bay dải chất hóa học xuống Việt Nam



Hàng năm thải ra:
20 tỉ tấn cacbon điôxít,1,53 triệu tấn SO2
Hơn 1 triệu tấn niken, 700 triệu tấn bụi
1,5 triệu tấn asen, 900 tấn coban
600.000 tấn kẽm (Zn), hơi thuỷ ngân (Hg), hơi chì (Pb) và các chất độc hại khác.

*Tác hại của ô nhiễm môi trường đất:
Gây ra những tổn hại lớn về sản xuất, kinh tế và đời sống.
Dư lượng hóa chất, thuốc trừ sâu bị phân hủy rất chậm và bị lôi cuốn vào chu trình: đất-cây-động vật-người, gây ra những tác hại khó lường.
II. HOÁ HỌC VÀ VẤN ĐỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG ĐỜI SỐNG SẢN XUẤT VÀ HỌC TẬP HOÁ HỌC
1. Vai trò của hóa học trong việc xử lý chất gây ô nhiễm môi trường

Nguyên tắc chung:Phải sử dụng các biện pháp phù hợp với thành phần chất gây ô nhiễm
Trong công nghiệp:Phải tuân thủ quy trình xử lý chất thải
Trong nông nghiệp: Sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, thuốc kích thích sinh trưởng đúng quy định, đúng quy trình.
Các cơ sở nghiên cứu, phòng thí nghiệm:Phải phân loại, xử lý trước khi thải ra môi trường
Trong khu dân cư: Rác phải được thu gom, phân loại để thu hồi, tái chế, xử lý chống ô nhiễm môi trường
2. Một số phương pháp xử lý chất thải:
PP hấp thụ: Hấp thụ khí thải bằng nước,dd xut, hoặc dd axit sau đó tái sinh hoặc không tái sinh dd đã hấp thụ
PP hấp phụ: Chất thải được hấp phụ trong: than bùn, phân rác, đất xốp, than hoạt tính sau đó phân hủy bằng pp sinh hóa
PP oxy hóa –khử:Cho khí thải qua dd H2SO4 để hấp thụ amin,amoniac, rồi cho khí qua dd kiềm để hấp thụ axit béo,phenol,…sau đó cho qua dd NaClO để oxy hóa andehyt, H2S, xeton,…
sơ đồ xử lý khí thải

giai đoạn 1 giai đoạn 2
khử hoá (xt Pt) oxi hoá ( xt Pt)




thải vào
môi trường
CO, NO
hidrocacbon
N2, NH3, CO
hidrocacbon
N2, CO2,
H2O
3. Ý thức bảo vệ môi trường :
Nhà sản xuất: Thực hiện nghiêm chỉnh qui định của luật bảo vệ môi trường.
Học sinh: Phải học tập để hiểu biết về ô nhiễm môi trường và thực hiện bảo vệ môi trường thường xuyên, không phải chỉ học một lần mà là học suốt đời, từ tuổi ấu thơ đến tuổi trưởng thành không phải chỉ một mình mà là cả cộng đồng.
Mỗi người công dân: Đều phải có trách nhiệm về môi trường,tích cực bảo vệ môi trường sống trong lành.
Bạn cũng có thể giúp giảm thiểu ô nhiễm bằng cách:

Không xả rác xuống sông, suối, ao, hồ, hay ở các bãi biển.
Đổ các rác làm từ chất dẻo và nhựa cẩn thận vào nơi thu gom đem đi xử lý.
Giảm bớt lượng nước sử dụng bằng cách tiết kiệm, tái sử dụng hay tái chế  
Tham gia các hoạt động cộng đồng để làm sạch môi trường nơi ở, đường phố,kênh rạch, sông, biển...
Tham gia các hoạt động chống gây ô nhiễm môi trường nguồn nước, sông, biển, đất,không khí.
 Không đốt rác thải bừa bãi
Khuyến khích gia đình bạn sử dụng các hợp chất tẩy rửa an toàn cho môi trường, hạn chế sử dụng bao bì gói thực phẩm bằng chất dẻo không phân hủy.
Hãy giữ lấy Trái đất yên lành
Vì một môi trường xanh- sạch-đẹp
VÌ MỘT THẾ GIỚI HOÀ BÌNH
Hãy bỏ rác vào thùng
Cả thế giới hãy chung tay bảo vệ môi trường
Câu 1: Kim loại rất độc tồn tại ở trạng thái lỏng có thể gây vô sinh

Câu 2: Khí nhẹ hơn không khí tan nhiều trong nước có mùi khai
Câu 3: Loại hợp chất hữu cơ khó phân hủy gây ô nhiễm môi trường
Câu 4: Tên hợp chất được Mỹ sử dụng trong cuộc chiến tranh tại Việt Nam
Câu 5: Hiện tượng tự nhiên gây ô nhiễm môi trường đất, nước phá hoại mùa màng
Câu 6: Hợp chất chứa nguyên tố C, H, N, P, O… là thành phần không thể thiếu của cơ thể sống
Câu 7:Hỗn hợp mà thành phần chủ yếu là KNO3 được sử dụng vào các ngày lễ
Câu 8. Tên gọi chung của hợp chất hữu cơ chỉ có C, H trong thành phần phân tử