Bài 44. Sinh sản vô tính ở động vật

Bài 44: SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT
B- SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT
NỘI DUNG BÀI HỌC
I. SINH SẢN VÔ TÍNH LÀ GÌ?
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT
III. ỨNG DỤNG
Amip
Trứng (n) của ong chúa
Không thụ tinh
Đỉa
Điền dấu x vào ô vuông cho câu đúng nhất về khái niệm sinh sản vô tính ở động vật
A- Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản mà một cá thể sinh ra một hoặc nhiều cá thể mới giống hệt mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng.
B- Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản mà một cá thể sinh ra nhiều cá thể mới gần giống mình.
C- Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản mà một cá thể sinh ra một hoặc nhiều cá thể mới có nhiều sai khác với mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng.
D- Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng tạo ra các cá thể mới giống mình.

X
Cơ sở chủ yếu của quá trình tạo cơ thể mới trong sinh sản vô tính?
A. Sự giao phối giữa các cá thể.
B. Điều kiện môi trường
C. Dựa trên phân bào nguyên phân, tế bào phân chia và phân hoá tạo ra cơ thể mới
SAI
SAI
ĐÚNG
Cho biết những điểm giống nhau và khác nhau giữa các hình thức sinh sản phân đôi, nảy chồi, phân mảnh và trinh sinh theo bảng sau:
Phân đôi ở các ĐV đơn bào
Cơ thể mẹ co thắt tạo thành 2 phần giống nhau. Mỗi phần phát triển thành 1 cá thể mới
ĐÁP ÁN
Nảy chồi ở thủy tức
Cơ thể mẹ co thắt tạo thành 2 phần giống nhau. Mỗi phần phát triển thành 1 cá thể mới
ĐÁP ÁN
Mỗi phần cơ thể mẹ phát triển hơn các vùng lân cận→tạo cơ thể mới
Phân mảnh ở giun dẹp
Các cá thể con
Các mảnh vỡ
Cơ thể mẹ co thắt tạo thành 2 phần giống nhau. Mỗi phần phát triển thành 1 cá thể mới
ĐÁP ÁN
Mỗi phần cơ thể mẹ phát triển hơn các vùng lân cận→tạo cơ thể mới
Cơ thể mẹ tách thành nhiều phần nhỏ, mỗi phần→ cơ thể mới.
Trinh sinh (trinh sản) ở ong
Thụ tinh
Không thụ tinh
Giảm phân
2n
n
n
Cơ thể mẹ co thắt tạo thành 2 phần giống nhau. Mỗi phần phát triển thành 1 cá thể mới
ĐÁP ÁN
Mỗi phần cơ thể mẹ phát triển hơn các vùng lân cận→tạo cơ thể mới
Cơ thể mẹ tách thành nhiều phần nhỏ, mỗi phần→ cơ thể mới.
Hiện tượng giao tử cái không qua thụ tinh phát triển thành cơ thể đơn bội(n).
- Thường xen kẽ với sinh sản hữu tính.
Động vật nguyên sinh, giun dẹp.
Bọt biển, ruột khoang.
Bọt biển, giun dẹp.
Chân khớp như ong, rệp, kiến…
Từ 1 cá thể tạo thành 1 hay nhiều cá thể giống hệt mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng.
Dựa trên phân bào nguyên phân để tạo ra cơ thể mới.
ĐÁP ÁN
Cơ thể mẹ co thắt tạo thành 2 phần giống nhau. Mỗi phần phát triển thành 1 cá thể mới
Mỗi phần cơ thể mẹ phát triển hơn các vùng lân cận→tạo cơ thể mới
Cơ thể mẹ tách thành nhiều phần nhỏ, mỗi phần→ cơ thể mới.
Hiện tượng giao tử cái không qua thụ tinh phát triển thành cơ thể đơn bội(n).
- Thường xen kẽ với sinh sản hữu tính.
Hiện tượng con thằn lằn bị đứt đuôi, sau một thời gian đuôi mọc lại có phải là kết quả của sinh sản vô tính không?
Đuôi bị đứt
Đuôi mọc lại
Hãy xác định các điểm sau đây là ưu điểm hay nhược điểm của sinh sản vô tính?
+ Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu. Vì vậy có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp
+ Tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ về các đặc điểm di truyền. Vì vậy khi điều kiện sống thay đổi có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết, thậm chí toàn bộ quần thể bị tiêu diệt
+ Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với điều kiện môi trường sống ổn định, ít biến động nhờ vậy mà quần thể phát triển nhanh
+ Tạo ra số lượng lớn con cháu trong thời gian ngắn
Ưu
Ưu
Ưu
Nhược
II. ỨNG DỤNG:
1. Nuôi mô sống:
Tách mô từ cơ thể động vật
Nuôi cấy
Môi trường có đủ chất dinh dưỡng, vô trùng, nhiệt độ thích hợp
Mô tồn tại, phát triển
Theo em khoa học ngày nay đã tạo được cơ thể mới từ nuôi cấy mô sống của động vật có tổ chức cao được chưa ? Tại sao ?
Hiện nay, chưa tạo được cơ thể mới từ nuôi cấy mô sống của động vật có tổ chức cao
Do tính biệt hóa cao của tế bào động vật có tổ chức cao
Nuôi cấy TB được thực hiện trong điều kiện nào? Vì sao?
2. Nhân bản vô tính:
Quan sát hình và trình bày quá trình nhân bản vô tính cứu Dolly?
Chuyển nhân của TB tuyến vú (TB xôma: 2n) vào TB trứng đã lấy mất nhân.
Kích thích TB trứng  phôi
Tách TB trứng của cừu mặt đen và loại nhân
Tách TB tuyến vú của cừu mặt trắng
Cấy phôi vào tử cung của cừu mẹ, phôi phát triển và sinh cừu Dolly.
Cừu Dolly
2. Nhân bản vô tính:
- Chuyển nhân của một tế bào sôma(2n) vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân →kích thích tế bào trứng phát triển thành phôi→ đem cấy trở lại vào dạ con.
*Ý nghĩa :
- Trong chăn nuôi: tạo giống nhân bản có năng suất cao
- Trong y học, thẩm mỹ: có thể tạo các mô, cơ quan nhân tạo thay thế cho mô, cơ quan bị bệnh, hỏng.
Ý nghĩa của nhân bản vô tính?
Vì sao không được nhân bản vô tính ở người?
Câu 1: C¬ së tÕ bµo häc cña sinh s¶n v« tÝnh lµ:
A. Tổ hợp vật chất di truyền.
B. Tự nhân đôi của NST.
C. Phân bào nguyên phõn.
D. Phân bào giảm phõn.
CỦNG CỐ
Đ
S
S
S
Cõu 2: Phương pháp chuy?n nhân c?a t? bào sinh dưỡng v�o tế bào trứng dó m?t nhân ? kớch thớch phát triển th�nh phụi ? cơ thể mới được gọi là :
A. Phân đôi.
B. Nhân bản vô tính.
C. Nhân bản huu tính.
D. Trinh sinh.
S
S
S
Đ
Câu 3: Hình thức nảy chồi gặp ở nhóm động vật:
A. Ruột khoang, giun dẹp.
B. Nguyên sinh.
C. Bọt biển, ruột khoang.
D. Bọt biển, giun dẹp.
Đ
S
S
S
Câu 4: Trinh sản là hình thức sinh sản:
A. Sinh ra con cái không có khả năng sinh sản.
B. Xảy ra ở động vật bậc thấp.
C. Chỉ sinh ra những cá thể mang giới tính cái.
D. Không cần có sự tham gia của giao tử đực.
S
S
Đ
S
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Về nhà học bài củ, trả lời câu hỏi sgk.
- Soạn bài tiếp theo:
+ Sinh sản hữu tính là gì?
+ Quá trình sinh sản hữu tính ở động vật.
+ Các hình thức thụ tinh.
Ghép mô tách rời vào cơ thể.
EM CÓ BIẾT?
AI LÀ NGƯỜI ĐẦU TIÊN NHÂN BẢN VÔ TÍNH ĐỘNG VẬT?
GS. TS. Nguyễn Mộng Hùng – Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội
Năm 1997, tờ Nature - tờ báo danh tiếng đã công bố công trình nhân bản vô tính tạo ra cừu Đôly của Ian Wilmut.
Nhưng vào năm 1979, tờ báo này đã đăng công trình nhân bản vô tính cá chạch của GS. Nguyễn Mộng Hùng. Công trình được công bố trước Wilmut 18 năm này có ý nghĩa đột phá trong lĩnh vực nhân bản vô tính nên đã được báo Công nghiệp XHCN (Nga) số ra ngày 21-12-1978 dành hẳn 1 trang để giới thiệu về nhà khoa học Việt Nam trẻ tuổi này.
Home