Bài 44. Khúc xạ ánh sáng

QUANG HỌC LÀ GÌ?
* Quang học là môn khoa học nghiên cứu về ánh sáng.
Phần hai

Quang hình học
Phần quang học dựa trên
khái niệm vÒ c¸c tia s¸ng
gọi là quang hình học.
BA ĐỊNH LUẬT CƠ BẢN CỦA QUANG HÌNH HỌC
1.Định luật truyền thẳng ánh sáng
2. Định luật phản xạ ánh sáng
3. Định luật ?
Hãy quan sát bức ảnh sau!
3. HiÖn t­îng g× ®©y?
Chương vi
Khúc xạ ánh sáng
Bài 44
Khúc xạ ánh sáng
1. Định nghĩa hiện tượng khúc xạ ánh sáng
`` Khúc xạ là hiện tượng chùm tia sáng bị ........
(2)
Là hệ hai môi trường truyền ánh sáng phân cách bằng mặt phẳng ( mặt lưỡng chất)

* Phát biểu SGK
(1): Chùm tia tới

(2): Chïm tia khóc x¹
(1)
* Lưỡng chất phẳng :
đổi phương
đột ngột
khi qua mặt phân
cách hai mội trường truyền
ánh sáng ``
N’
N
2. ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

a. Thí nghiệm
i
r
D
C
I
Gãc tíi
Góc khúc xạ
Pháp tuyến
Tia tới
Tia khúc xạ
Mặt phân cách
(1)
(2)
KÕt qu¶ ®o
Bảng 44.1 SGK
i tăng
S
 19,50
310
300
500
700
 390
R
I
130
200
r tăng
b. Định Luật
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.

Tia tới và tia khúc xạ nằm ở hai bên pháp tuyến tại điểm tới.

Tỉ số giữa sin của góc tới và sin của góc khúc xạ là một hằng số:
Chú ý :

Nếu n > 1 ( môi trường khúc xạ .............................................................. môi trường tới) ? sini sinr hay i r



Nếu n < 1 ( môi trường khúc xạ chiết quang kém hơn môi trương tới) ? sini < sinr hay i < r
? tia sáng khúc xạ đi xa pháp tuyến hơn tia tới .
* N�u i = 0 ? r = 0 ? Tia sáng vuông góc mặt phân cách ? Tia sáng truyền thẳng .
Chiết quang hơn
>
>
gần
 Tia saùng khuùc xaï ñi .....
phaùp tuyeán hôn tia tôùi .
III. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG
1) Chiết suất tỉ đối ( n21)
2) Chiết suất tuyệt đối cđa m�t m�i tr��ng ( n)
? L� chi�t su�t t� ��i cđa m�i tr��ng �� ��i víi ch�n kh�ng
Bảng chiết suất tuyệt đối của một số chất
* Chân không n =1
! Chiết suất của môi
trường tuỳ thuộc màu sắc của ánh sáng.
C1: Khi một tia sáng đi từ môi trường này sang môi trường khác, chiết suất tỉ đối của hai môi trường cho ta biết gì về đường đi của hai tia sáng đó?
* n21 càng lớn thì tia sáng đi qua mặt phân cách
giữa hai môi trường bị khúc xạ càng nhiều.
C2: Một người nhìn thấy con cá ở trong nước.
Hỏi muốn đâm trúng con cá thì người đó phải phóng mũi lao vào chỗ nào. đúng vào chỗ người ấy nhìn thấy con cá, phía trên, hay phía dưới chỗ đó. Giải thích?
* Phải Phóng mũi lao vào phía dưới chỗ nhìn thấy con cá.
4. ảnh của một vật được tạo bởi sự khúc xạ ánh sáng qua mặt phân cách hai môi trường
0` là ảnh ảo của 0
V.NGUYÊN LÍ THUẬN NGHỊCH TRONG SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG
Nếu ánh sáng truyền từ S tới R, giả sử theo đường truyền là SIJKR, thì khi truyền ngược lại theo tia RK, đường truyền là RKJIS
S
I
n1
n2
R
K
J
Vận dụng
Câu 1: Hiện tượng khúc xạ là hiện tượng.
a.Là hiện tượng gãy khúc của tia sáng khi gặp mặt phân cách giữa hai môi trường.
b. Là hiện tượng đổi phương của tia sáng tại mặt phân cách giữa hai môi trường.
c. Là hiện tượng các tia sáng ngay khi xuyên qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt thì đột ngột đổi phương.
d. Là hiện tượng đổi phương đột ngột của tia sáng khi gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt.
Câu 2: Khi góc tới tăng 2 lần thì góc khúc xạ
a. Tăng 2 lần
b. Giảm 2 lần
c. Tăng 4 lần
d. Chưa đủ dữ kiện x®
Chọn ?
Chọn ?
d
d. Là hiện tượng đổi phương đột ngột của tia sáng khi gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt.
d
Một tia sáng truyền đến mặt thoáng giữa không khí và nước. Tia này cho một tia phản xạ và một tia khúc xạ vuông góc nhau.
Hỏi đường truyền của tia sáng? b.Biết chiết suất của nước là 4/3; của không khí là 1. Hỏi góc tới và góc khúc xạ bằng bao nhiêu?
Bài tập
Tia phản xạ
Tia tới
Tia khúc xạ
i
r
i’
Đáp án: a. Hình vẽ
b. Có: i` + r = ( 1800 - 900) = 900
i + r = 900 r = 900 - i
Sin r = Sin ( 900 - i) = cos i


(1)
(2)


Tia khúc xạ
Tia phản xạ
Tia tới
Mặt phân cách
Tia pháp tuyến