Bài 44. Khúc xạ ánh sáng

Bài 44:
Khúc Xạ
Ánh Sáng
Cao Hồng Phúc _11A1


Chùm sáng bị gãy khúc khi đi vào trong nước
(1)
(2)
Chùm tia tới
Chùm tia khúc xạ
Mặt lưỡng chất
Hãy quan sát hình vẽ sau
1.Định nghĩa hiện tượng khúc xạ


Khúc xạ là hiện tượng chùm tia sáng
bị đổi phương đột ngột khi đi qua mặt
phân cách hai môi trường truyền
ánh sáng


Từ hình vẽ trên
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
 Thí nghiệm:
Trên một tấm kính mờ, đặt một bản trụ D bằng chất rắn trong suốt, vd bằng thủy tinh. Trên tấm kính có một vòng tròn chia độ C.
Chiếu một tia sáng SI lên mặt phẳng tấm kính, hãy cùng quan sát trên mặt phẳng này
N
N’
i
r
Góc tới
Góc khúc xạ
Pháp tuyến
Tia tới
Tia khúc xạ
I
2. Cùng quan sát hình vẽ sau


Với các góc tới i khác nhau sẽ cho được các góc khúc xạ tương ứng.
Lập tỉ số giữa sin i và sin r của các lần đo khác nhau, ta được cùng một kết quả ( sự sai khác giữa các kết quả là rất nhỏ)
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
Tia tới và tia khúc xạ nằm ở hai bên pháp tuyến tại điểm tới
Đối với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin của góc tới và sin của góc khúc xạ là một hằng số

với n là hằng số
(*)

Chú ý:
Nếu n>1 (môi trường khúc xạ chiết quang hơn môi trường tới)
 Sin i > sin r hay i>r




(*)
Nếu n<1 (môi trường khúc xạ chiết quang kém hơn môi tới)
sin i < sin r hay i>r
Tia khúc xạ đi gần pháp tuyến hơn tia tới

Tia khúc xạ đi xa pháp tuyến hơn tia tới
Chú ý
Nếu i=0 r=0, tia sáng vuông góc với mặt phân cách, tia sáng truyền thẳng
S
I
R
TT
KK
3. Chiết suất của môi trường
a) Chiết suất tỉ đối
n21 là chiết suất tỉ đối của môi trường khúc xạ (2) đối với môi trường tới (1)

Trong thuyết ánh sáng, ta còn có:
Với v1 và v2 là tốc độ của ánh sáng khi đi trong môi trường 1 và 2



Định luật khúc xạ ánh sáng(*) còn có dạng đối xứng
b) Chiết suất tuyệt đối
Chiết suất tuyệt đối của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó với chân không






Nhận xét:
Vì c = 3.108m/s là lớn nhất nên
c > v  Chiết suất tuyệt đối n >1
Chiết suất của chân không = 1
Chiết suất của không khí  1 (=1.000293)


4. Ảnh của một vật được tạo bởi sự khúc xạ ánh sáng qua mặt phân cách hai môi trường
4. Ảnh của một vật được tạo bởi sự khúc xạ ánh sáng qua mặt phân cách hai môi trường

5. Tính thuận nghịch trong sự truyền ánh sáng
Nếu ánh sáng truyền từ A tới E, giả sử theo đường truyền là ABCDE, thì khi truyền ngược lại theo tia ED, đường truyền là EDCBA. Đó là tính thuận nghịch trong sự truyền ánh sáng
A
B
C
D
E
Trả lời các câu hỏi ứng dụng sau
C1: Khi một tia sáng đi từ môi trường này sang môi trường khác, chiết suất tỉ đối của hai môi trường cho ta biết gì về đường đi của tia sáng đó?
TL: n21 càng lớn thì tia sáng qua mặt phân cách giữa hai môi trường bị khúc xạ càng nhiều
C2: Một người nhìn thấy con cá ở trong nước. Hỏi muốn đâm trúng con cá thì người đó phải phóng mũi dao vào chỗ nào?
TL: phải phóng mũi lao vào phía dưới chỗ nhìn thấy con cá

THE END