Bài 44. Hóa học và vấn đề xã hội

[*_*] NEVER GIVE UP [*_*]
C1_K31_CVA_DN
SLIDE NHÓM
2
4
A. MỞ ĐẦU
B. NGHIÊN CỨU
C. NHẬN XÉT VÀ KẾT LUẬN
D. THẢO LUẬN
DƯỢC PHẨM
CHẤT GÂY NGHIỆN - CHẤT MA TUÝ VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG MA TUÝ
HOÁ HỌC TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ SỨC KHOẺ CON NGƯỜI
HÓA HỌC VÀ VẤN ĐỀ SỨC KHỎE CON NGƯỜI
A. MỞ ĐẦU
Để bảo vệ sức khỏe của con người, phòng chống bệnh tật và các tệ nạn xã hội, hóa học góp phần quan trọng đặc biệt trong lĩnh vực dược phẩm và vấn đề về chất gây nghiện ma túy.
B. NGHIÊN CỨU
HÓA HỌC VÀ VẤN ĐỀ SỨC KHỎE CON NGƯỜI
Để sinh tồn và phát triển, từ xưa,con người đã biết dùng cỏ, cây, con,… Để trực tiếp hoặc gián tiếp chế biến làm thuốc chữa bệnh.
Tuy nhiên nguồn dược phẩm tự nhiên không thể đáp ứng để chữa trị những bệnh hiểm nghèo, bệnh do virut…
Hóa học cũng góp phần tạo ra những loại thuốc đặc trị có tác dung trị bệnh nhanh, mạnh, hiệu quả,…Những loại thuốc bổ tăng cường sức khỏe cho con người.
Dược phẩm gồm hai loại: thuốc chữa bệnh và thuốc bổ dưỡng cơ thể.
I. DƯỢC PHẨM
DƯỢC PHẨM
Thuốc chữa bệnh
Thuốc bổ dưỡng
1. Thuốc Chữa Bệnh
Thuốc chữa bệnh là chất hoặc hỗn hợp các chất dùng cho người nhằm mục đích phòng, chữa bệnh, chuẩn đoán bệnh hoặc điều chỉnh chức năng sinh lí của cơ thể bao gồm thuốc thành phẩm, nguyên liệu làm thuốc, vacxin và sinh phẩm y tế…
Hằng năm trên thế giới thuốc chữa bệnh đã cứu sống được hàng trăm triệu người, đem lại hạnh phúc cho nhiều gia đình phải kể đến là các loại thuốc khang sinh, thuốc giảm đau, thuốc đặc trị.
Thuốc chữa bệnh
Có nguồn gốc tự nhiên
Có nguồn gốc hoá học
Dược Phẩm
Thuốc chữa bệnh
 Thuốc chữa bệnh có nguôn gốc thiên nhiên
Cây nha đam có tác dụng chữa bệnh
Con người, với trí tuệ, kinh nghiệm và khả năng quan sát, phân tích của họ, đã tìm ra và ứng dụng rất nhiều sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên để nâng cao sức khỏe, chất lượng cuộc sống, phòng và chữa bệnh. Bản thân con người, cùng những thứ cần thiết nhất để chúng ta sống và tồn tại, phát triển, làm nên những việc phi thường, đều do thiên nhiên tạo ra.
Một số loại dược liệu thiên nhiên
Linh chi một vị thuốc quý từ tự nhiên
Nhiều chất có nguồn gốc thiên nhiên như: nhiều loại thảo dược, vitamin như D, K, dầu cá và các loại thức ăn có nhiều acid béo omega 3, chất khoáng ma-nhê và nếu xa hơn nữa là các thực phẩm chức năng như: Alpha lipoic acid, L-carnitine, Taurine, các sản phẩm trợ sinh (probiotic)…
Những chất này đã được nghiên cứu và cho thấy là có tác dụng phòng và chữa nhiều bệnh mạn tính và không có tác dụng phụ nguy hiểm.
 Một điều chúng ta cần nhớ là ở giai đoạn cuối những năm 30 thế kỷ trước, có tới 80% các dược phẩm được bào chế và ứng dụng có nguồn gốc thiên nhiên xuất phát từ các kinh nghiệm y học dân gian và ngay hiện tại có tới 25% các dược phẩm đang lưu hành được chiết xuất từ thảo dược.
 Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, ngày nay các thảo dược vẫn được sử dụng như những phương tiện phòng và chữa bệnh chính cho hơn 80% nhân loại.
 Mặc dù có những tiến bộ nhất định, nhưng những hiểu biết về cơ thể con người, bệnh tật cũng như cách phòng và điều trị của y học ngày nay còn rất hạn chế. Hiểu biết của chúng ta về khả năng phòng và chữa bệnh của các chất có nguồn gốc thiên nhiên cũng như sức mạnh tiềm tàng của cơ thể hiện nay chỉ là một con số giới hạn của sự vô hạn.
Thuốc chữa bệnh có nguồn gốc hóa học
Một trong những loại thuốc có nguồn gốc hóa học quan trọng là thuốc kháng sinh
Kháng sinh còn được gọi là Trụ sinh là những chất có khả năng tiêu diệt vi khuẩn hay kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn một cách đặc hiệu. Nó có tác dụng lên vi khuẩn ở cấp độ phân tử, thường là một vị trí quan trọng của vi khuẩn hay một phản ứng trong quá trình phát triển của vi khuẩn.
Một số nhóm kháng sinh quan trọng:
penicillin, cephalosporin, Aminosid, Chloramphenicol (hay Phenicol), Tetracyclin, Macrolide, Lincosamid
Cơ chế tác động của kháng sinh
Cơ chế tác động của thuốc kháng sinh
Ức chế quá trình tổng hợp vách của vi khuẩn (vỏ) của vi khuẩn. Các nhóm kháng sinh gồm có penicillin, bacitracin, vancomycin. Do tác động lên quá trình tổng hợp vách nên làm cho vi khuẩn dễ bị các đại thực bào phá vỡ do thay đổi áp suất thẩm thấu.
Ức chế chức năng của màng tế bào. Các nhóm kháng sinh gồm có : colistin, polymyxin, gentamicin, amphoterricin. Cơ chế làm mất chức năng của màng làm cho các phân tử có khối lượng lớn và các ion bị thoát ra ngoài.
Ức chế quá trình sinh tổng hợp protein.
Ức chế quá trình tổng hợp acid nucleic.
VẮC-XIN
Vắc-xin là chế phẩm có tính kháng nguyên dùng để tạo miễn dịch đặc hiệu chủ động, nhằm tăng sức đề kháng của cơ thể đối với một (số) tác nhân gây bệnh cụ thể. Các nghiên cứu mới còn mở ra hướng dùng vắc-xin để điều trị một số bệnh (vắc-xin liệu pháp, một hướng trong các miễn dịch liệu pháp). Thuật ngữ vắc-xin xuất phát từ vaccinia, loại virus gây bệnh đậu bò nhưng khi đem chủng cho người lại giúp ngừa được bệnh đậu mùa (tiếng Latinh vacca nghĩa là "con bò cái"). Việc dùng vắc-xin để phòng bệnh gọi chung là chủng ngừa hay tiêm phòng hoặc tiêm chủng, mặc dù vắc-xin không những được cấy (chủng), tiêm mà còn có thể được đưa vào cơ thể qua đường miệng.
Chủng ngừa đã đẩy lùi nhiều bệnh: triệt tiêu bệnh đậu mùa trên toàn cầu, thanh toán gần như hoàn toàn bệnh bại liệt, giảm đáng kể các bệnh sởi, bạch hầu, ho gà, bệnh ban đào, thủy đậu, quai bị, thương hàn và uốn ván v.v. Nguyên tắc vẫn không có gì thay đổi: gây miễn dịch bằng một vi khuẩn hoặc virus giảm độc lực, hoặc với một proteinđặc hiệu có tính kháng nguyên để gây ra một đáp ứng miễn dịch, rồi tạo một trí nhớ miễn dịch đặc hiệu, tạo ra hiệu quả đề kháng cho cơ thể về sau khi tác nhân gây bệnh xâm nhập với đầy đủ độc tính.
 Người ta còn hướng tới triển vọng dùng vắc-xin để điều trị một số bệnh còn nan y như ung thư, AIDS v.v.
Vacxin gồm có:
Vắc-xin bất hoạt là các vi sinh vật độc hại bị giết bằng hóa chất hoặc bằng nhiệt. Thí dụ: các vắc-xin chống cúm, tả, dịch hạch và viêm gan siêu vi A. Hầu hết các vắc-xin loại này chỉ gây đáp ứng miễn dịch không hoàn toàn và ngắn hạn, cần phải tiêm nhắc nhiều lần.
Vắc-xin sống, giảm độc lực là các vi sinh vật được nuôi cấy dưới những điều kiện đặc biệt nhằm làm giảm đặc tính độc hại của chúng. Vắc-xin điển hình loại này thường gây được đáp ứng miễn dịch dài hạn và là loại vắc-xin được ưa chuộng dành cho người lớn khỏe mạnh. Các vắc-xin ngừa bệnh sốt vàng, sởi, bệnh ban đào và quai bị đều thuộc loại này.
Các "toxoid" là các hợp chất độc bị bất hoạt trích từ các vi sinh vật (trong trường hợp chính các độc chất này là phương tiện gây bệnh của vi sinh vật). Thí dụ: các vắc-xin ngừa uốn ván và bạch hầu.
Tuy nhiên, nhiều bệnh vẫn còn đang thách thức con người, chưa có vắc-xin nào đủ hiệu quả để ngăn ngừa. Trong đó phải kể nhiều bệnh do ký sinh trùng (thí dụ sốt rét, giun, sán), vi khuẩn (lao), virus (cúm, sốt xuất huyết, AIDS v.v.). Một số lý do có thể là các tác nhân gây bệnh biến đổi thường xuyên khiến cho miễn dịch không còn hữu hiệu hoặc thậm chí tấn công ngay vào hệ miễn dịch như trường hợp của HIV v.v. (Đã có lúc bệnh lao được đẩy lùi bằng nhiều biện pháp phối hợp (thuốc, vắc-xin và các biện pháp phòng ngừa khác), nhưng sự xuất hiện của AIDS đã làm cho dịch lao có dịp bùng phát, nhất là tại các nước đang phát triển.)
Cơ Chế Hoạt Động Của Vắc-xin
Hệ miễn dịch nhận diện vắc-xin là vật lạ nên hủy diệt chúng và "ghi nhớ" chúng. Về sau, khi tác nhân gây bệnh thực thụ xâm nhập cơ thể, hệ miễn dịch đã ở tư thế sẵn sàng để tấn công tác nhân gây bệnh nhanh chóng hơn và hữu hiệu hơn (bằng cách huy động nhiều thành phần của hệ miễn dịch, đặc biệt là đánh thức các tế bào lympho nhớ). Đây chính là các ưu điểm của đáp ứng miễn dịch đặc hiệu
2. Thuốc bổ dưỡng cơ thể:
Các loại vitamin riêng lẻ như:A,B,C,D,E,K,P,…………các loại thuốc bổ tổng hợp… có thành phần chính là các chất hóa học đã được tổng hợp bằng con dường hóa học hoặc dược chiết suất từ dược liệu tự nhiên đã giúp tăng cường các vitamin và một số chất vi lượng cho cơ thể để phòng và chống các loại bệnh tật
Vitamin:
Tên gọi và quan niệm về vitamin được giới thiệu đầu tiên cho khoa dinh dưỡng và cộng đồng vào năm 1920 đã gây ra rất nhiều tranh luận. Định nghĩa cơ bản về vitamin như sau: "Vitamin là những chất hữu cơ hiện diện trong chế độ dinh dưỡng ở mức vi lượng, chúng cần thiết cho sự tăng trưởng, sinh sản và sức khỏe của con người"
Cá hồi chứa nhiều vitamin
Thực phẩm giảu vitamin
Cấu trúc hóa học của một số loại vitamin:
Vitamin D từ mặt trời
Cơ chế tổng hợp vitamin D dưới ánh nắng mặt trời
Hinh ảnh về thực phẩm giàu vitamin:
Vitamin K có nhiều trong phô mát lên men và các sản phẩm từ đỗ tương
Thuốc bổ chứa nhiều vitamin
II. CHẤT GÂY NGHIỆN - CHẤT MA TUÝ VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG:
1. Ma tuý là gì ?
Hiện có nhiều loại định nghĩa khác nhau về ma tuý. Nhưng nhìn chung khi nói tới ma tuý là nói tới các chất có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp, khi được đưa vào cở thể (bằng cách: tiêm, chích, hút, hít, nhai, nuốt...) nó sẽ làm thay đổi trạng thái ý thức và sinh lý người đó.
Ma túy gồm những chất bị cấm dùng như thuốc phiện, cần sa, heroin, cocain, một số thuốc dược dùng hteo chỉ dẫn của thầy thuốc như moophin, seduxen…
Tuyển tập một số loại thuốc lắc:
Ma túy còn được chế biến tinh vi dưới dạng những viên thuốc tân dược không dễ gì phát hiện được.
Ma túy có thể ở dưới dạng bột trắng dùng để hít,viên nén để uống và đặc biệt dưới dạng dung dịch dùng để tiêm chích trực tiếp vào mạch máu.
2. Một số loại ma tuý
Thuốc phiện (Anh túc)
Hạt cây anh túc phóng to
Cây thuốc phiện (cây Anh túc) là loại cây thân cỏ, thân thẳng đứng, cao từ 1 - 1,5m, mọc ở nơi khí hậu mát, thích hợp với đất sét vôi. Nó có từ 8 - 12 nhánh phụ, mỗi nhánh có 1 bông hoa nhiều màu sắc, từ hoa sinh ra quả. Nhựa từ quả gọi là thuốc phiện sống.
Nhựa thuốn phiện thường dùng để hút
Cây và hoa thuốc phiện
www.themegallery.com
www.themegallery.com
Mooc phin (Morphin)
Là chất được dùng làm chất giảm đau và nguyên liệu bán tổng hợp để sản xuất thuốc trị ho, giảm đau, ỉa chảy... trong y học. Morphin có tác dụng chọn lọc và trực tiếp tới tế bào thần kinh trung ương, nhất là vỏ não làm cho thần kinh trung ương bị ức chế (như trung tâm đau, trung tâm hô hấp, trung tâm gây ho) và mốt số trung tâm bị kích thích gây nôn, co đồng tử, chậm nhịp tim...
Heroin
Thường được chế biến thành 02 loại: Loại bột trắng hồng, xốp như bông gọi là " Heroin 4" (còn gọi là bạch phiến) dùng để chích vào tĩnh mạch. Loại bột màu nâu hồng gọi là " Heroin 3" dùng để hút, hít.
Cần sa
Còn gọi là cây Gai dầu, cây Gai mèo, cây Đai ma, Bồ đà... Trong y hoc, Cần sa còn có tác dụng chữa bệnh mất ngủ. Người ta sau khi hút cần sa thường có những thay đổi tâm lý đột ngột như: cười to lên hoặc khóc than vãn, hoặc có nhiều hành vi vô nghĩa khác. Cần sa còn làm cho con người ta có những ảo giác khác thường và cả những cơn ác mộng. Sau những ảo giác, ác mộng đó là sự mệt mỏi, buồn ngủ nhưng giấc ngủ chập chờn và cũng đầy ác mộng.
Ma tuý tổng hợp
Crystal meth (tên hoá học là methamphetamine) là một ma tuý tổng hợp.
Là chất ma tuý được điều chế bằng phương pháp tổng hợp hoá học toàn phần từ các hoá chất (được gọi là tiền chất). Điển hình là amphetamine. Nhìn chung, các chất ma tuý tổng hợp có tác dụng kích thích mạnh và nhanh hơn các chất ma tuý tự nhiên và bán tổng hợp. Chúng có tác dụng kích thích nhất thời hệ thống thần kinh trung ương gây hưng phấn và ảo giác hoang tưởng. Do vậy chúng còn gọi là "các chất loạn thần", "ma tuý điên", " ma tuý bạo lực". Hiện nay các chất ma tuý này được coi là những chất ma tuý nguy hiểm nhất.
3. Tác hại của ma túy
Ma túy có những tác hại vô cùng to lớn cho cá nhân người nghiện, gia đình, người thân và xã hội.
Cá nhân người nghiện chịu những tác hại như :
– Ma túy dạng hít gây viêm mạc vùng mũi.
– Ma túy dạng hút làm tổn thương đường hô hấp, làm phổi suy yếu dễ mắc các bệnh nhiễm trùng phổi.
– Ma túy dạng chích dễ dàng làm lây các bệnh qua đường máu như sốt rét, viêm gan siêu vi B, AIDS (SIDA).
– Ma túy chích tại các ổ chích, tụ điểm chích còn bị pha thêm một số chất bẩn dễ gây áp-xe nơi chích phải cưa cụt chân tay, hoặc gây nhiễm trùng máu có thể đưa đến chết người.
– Dùng ma túy quá liều có thể tim ngừng đập, ngưng thở dẫn đến chết người.
– Người nghiện lâu ngày cơ thể gầy ốm, da xám xịt, môi thâm, tóc tai xơ xác…
– Người nghiện lâu ngày còn bị tổn thương về mặt tinh thần, kém tập trung suy nghĩ, giảm nghị lực, mất ý chí vươn lên khiến bỏ ma túy cũng khó hơn.

Nghiện ma túy là đánh mất tuổi trẻ, phá hủy tương lai của chính mình, không giúp ích gì cho xã hội.
4.Tình trạng ma túy hiện nay
Trên thế giới : Theo thống kê của Tổ chức sức khoẻ thế giới thì trên thế giới có khoảng 48 triệu người nghiện, trong đó 25,7 triệu người nghiện cần sa (bồ đà), 8,5 triệu người nghiện các loại thuốc ngủ và an thần, 6 triệu người nghiện côcain, 3,8 triệu người nghiện thuốc phiện, heroin, hơn 1 triệu người nghiện các chất ma túy tổng hợp khác.
Tại Việt Nam : Theo Bộ Lao Động Thương Binh & Xã hội, tính đến năm 1996 theo thống kê nước ta có 183.000 người nghiện ma túy. Gần đây, số người nghiện hút hít heroin ngày càng gia tăng, đa số còn trong độ tuổi thanh thiếu niên.

Theo báo cáo của Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội thành phố Hồ Chí Minh ước tính thành phố có khoảng 20.000 người nghịên (con số thực tế chắc chắn còn lớn và lớn hơn rất nhiều)
Trong năm 1997 số người nghiện ma túy tiếp nhận vào Trung tâm Giáo dục và dạy nghề Bình triệu là 2.859 , năm 1998 là 7.661, có 257 là n, 178 em dưới 18 tuổi, trong sáu tháng đầu năm 1999 là 3.103. Số người nghiện tăng nhanh trong giới trẻ, thanh thiếu niên học sinh. Khoảng 70% người nghiện mới là thanh thiếu niên. Một số nữ thử dùng ma túy và bị nghiện, chiếm khoảng 10% số người nghiện mới. Trước đây nghiện thường tiêm chích, nay đa số người nghiện mới là dạng hút, hít heroin.
Thành phố Hồ Chí Minh
III. Hóa học đã góp phần giải quyết vấn về sức khỏe như thế nào ?
Hóa học đã góp phần nghiên cứu thành phần hóa học của một số dược liệu tự nhiên như cây,con giúp phát hiện được nhiều loại dược liệu có nguồn gốc tự nhiên. Từ các dược liệu ban đầu đã chiết suất được những chất có khối lượng và nồng độ cao để làm thuốc chữa bệnh.ngoài ra ngành hóa dược đã nghiên cứu và sản xuất ra nhiều loại thuốc để chữa bệnh cho con người từ các chất hóa học
Hóa học đã góp phần nghiên cứu ra các loại vacxin để phòng chống và hạn chế nhiều bệnh thế kỷ như đậu mùa,bệnh dại,bênh sởi,viêm gan B…
Một số loại thuốc
Vacxin viêm gan B
Hóa học góp phần quan trọng trong việc phòng chống những căn bệnh,nạn dịch của thế kỷ như đại dịch AIDS, phát hiện sớm và chữa trị một số bệnh ung thư,bệnh cúm gà do virut H5N1,cúm người H1N1…việc nghiên cứu hóa sinh đã cho thấy thành phần hóa học ,tác dụng sinh lý của các chất gây nghiện. việc nghiên cứu con đường lây truyền virut HIV đã giúp tìm ra các biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa và chữa trị.
Thêm nữa, hóa học đã nghiên cứu,làm rõ thành phần hóa học của những chất ma túy tự nhiên,ma túy nhân tạo và các tác dụng sinh lý của chúng. Từ đó sử dụng chúng như một loại thuốc chữa bệnh hoặc ngăng chặn tác hại của các chất gây nghiện…
C. KẾT LUẬN
Sức khỏe là cái vốn quý nhất của con người, vì thế từ xưa đến nay mọi người vẫn luôn luôn tìm cách tốt nhất đề giữ gìn và tăng cường sức khỏe.hóa học là một phương tiện hữu hiệu không gì có thể thay thế được vào việc giải quyết vấn đề trên .
Thank You !
D. THẢO LUẬN

HÓA HỌC VÀ VẤN ĐỀ SỨC KHỎE CON NGƯỜI
DƯỢC PHẨM
CHẤT GÂY NGHIỆN - CHẤT MA TUÝ VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG MA TUÝ
HOÁ HỌC TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ SỨC KHOẺ CON NGƯỜI