Bài 43. Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

Tập huấn thay SGK 12 – Nhóm thực hiện: 2
Mục tiêu bài dạy:
- Nêu được khái niệm chuỗi thức ăn, lưới thức ăn và bậc dinh dưỡng, lấy ví dụ minh họa.
Nêu nguyên tắc thiết lập các bậc dinh dưỡng, lấy ví dụ minh họa.
Phân loại được các loại tháp sinh thái, nêu được ý nghĩa của việc xây dựng tháp ST.
Rèn luyện kỹ năng phân tích các thành phần của môi trường và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường thiên nhiên.
1. Chuỗi thức ăn :

a: Cây ngô ? Sâu an lá ngô ? Nhái ? Rắn hổ
mang ? Diều hâu.
b: Tảo Lục đơn bào ? Tôm ? Cá rô ? Chim
bói cá.

? Thế nào là chuỗi thức an ?
Hoạt động 1
Trao d?i v?t ch?t trong qu?n xã sinh v?t
Cho HS quan sát hình trong SGK
- Khái niệm: Chuỗi thức an gồm nhiều loài có quan hệ dinh dưỡng với nhau, mỗi loài là một mắt xích, vừa có nguồn thức an là mắt xích phía trước, vừa là nguồn thức an của mắt xích phía sau.
Em hãy lấy 1 số ví dụ khác ?
? Có mấy loại chuỗi thức ăn ? Căn cứ vào đâu để phân loại như vậy ?
Trong HST có 2 loại chuỗi thức ăn:
Chuỗi thức ăn gồm các sinh vật tự dưỡng, sau đến ĐV ăn SV tự dưỡng và tiếp nữa là các loài ĐV ăn ĐV.
Chuỗi thức ăn gồm các sinh vật phân giải mùn bã hữu cơ, sau đến ĐV ăn SV sinh vật phân giải mùn bã hữu cơ và tiếp nữa là các loài ĐV ăn ĐV.

2. Lưới thức ăn:
GV yêu cầu học sinh quan sát hình 43.1 (SGK)
? Em hãy liệt kê 3 chuỗi thức ăn trong HST trên ?
HS trả lời. Sau đó GV tóm tắt có thể theo sơ đồ sau:
? Em có nhận xét gì về mắt xích là “Trăn” ?
HS: Là mắt xích chung của nhiều chuỗi thức ăn.
 Đó là 1 lưới thức ăn
? Em hiểu thế nào là lưới thức ăn ?
Trong quần xã, một loài không chỉ tham gia vào 1 chuỗi thức ăn mà còn tham gia đồng thời vào các chuỗi thức ăn khác tạo thành 1 lưới thức ăn.
3. Bậc dinh dưỡng:
Quan sát hình 43.2 và kênh chữ trong phân 3, hoàn thành phần lệnh trong SGK
(A)
(B)
Thế nào là bậc dinh dưỡng ? Hãy ghi chú bậc dinh dưỡng thay cho các chữ cái a,b,c,d .. Trong hình trên?
Bậc dinh dưỡng: là tất cả các loài sinh vật có cùng mức dinh dưỡng hợp thành 1 bậc dinh dưỡng.
Có nhiều bậc dinh dưỡng:
+ Cấp 1(Sinh vật sản xuất)
+ Cấp 2(SV tiêu thụ bậc 1): Gồm ĐV ăn SVSX
+ Cấp 3,4,5 …(SV tiêu thụ bậc 2,3,4, …): Gồm các loại ĐV ăn thịt.
Bậc 1
Bậc 2
Bậc 3
Bậc 4
Hoạt động 2
Tháp sinh thái
(Xem xét mức độ dinh dưỡng của
từng bậc và toàn bộ quần xã)
Phân biệt 3 loại tháp sinh thái? Nờu YN ?
Hình tháp ngược
(Chỉ có ở tháp sinh khối và tháp số lượng)
Vật chủ - Ký sinh
Quần xã sinh vật nổi trong tầng nước
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Các sinh vật trong lưới thức ăn có quan hệ nào dưới đây?
Nơi ở.
Dinh dưỡng
Cạnh tranh
Hỗ trợ
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
2. Trong 1 chuỗi thức ăn, sinh vật nào có sinh khối lớn nhất ?
Thực vật
Động vật ăn thực vật
Động vật ăn động vật
Sinh vật phân huỷ
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
3. Cho 4 sinh vật sau đây có phải là 1 chuỗi thức ăn hay không ? Vì sao ?
Cỏ  Bò  Hươu  Sư tử
Phải, vì có thể hiện mối quan hệ dinh dưỡng
Phải, vì mỗi SV trên đều là 1 mắt xích thức ăn
Phải, vì các SV nêu trên tạo thành 1 chuỗi thức ăn liên tục.
Không phải, vì bò không phải là thức ăn của hươu.
Bài tập về nhà:
- Học bài theo câu hỏi SGK
Đọc trước bài: Chu trình sinh địa hoá và sinh quyển.
Thiết lập 3 chuỗi, 1 lưới thức ăn đơn giản mà em biết.