Bài 43. Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

Bài 43
TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI
?
?
?
I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT
Chuỗi thức ăn.
Vd: Chuỗi thức ăn trong 1 ao cá
Sinh vật sản xuất
Sinh vật tiêu thụ
Sinh vật phân hủy
Sinh vật tiêu thụ bậc 1
Sinh vật tiêu thụ bậc 3
Sinh vật tiêu thụ bậc 2
VD 1: Cỏ Châu chấu Ếch Rắn  Vi sinh vật
VD 2: Giun (ăn mùn)  tôm  người Vi sinh vật
Trong quần xã có các sinh vật :” rắn, cỏ, sâu bọ, cá bé, đại bàng, nhái, cá lớn, mảnh vụn hữu cơ, tôm, trùng đế giày,“.Hãy biểu diễn mối quan hệ về dinh dưỡng giữa các sinh vật trên dưới dạng chuỗi.Chuỗi (a)bắt đầu bằng sinh vật tự dưỡng,chuỗi (b) bắt đầu bằng sinh vật phân giải.
Cỏ
Sâu bọ
nhái
Rắn
Đại bàng
Mảnh vụn hữu cơ
Trùng đế giày
Tôm
Cá bé
(a)
(b)
Cá lớn
Mắt xích chung nhất là Cú.
Cáo
Thực vật
Chuột
Thỏ
Cú
Vi sinh vật
Sâu
Ếch nhái
Rắn
2. Lưới thức ăn:
Mắt xích chung : một số loài sử dụng nhiều dạng thức ăn hoặc cung cấp thức ăn cho nhiều loài.
Quần xã sinh vật càng đa dạng về thành phần loài thì lưới thức ăn càng phức tạp.
Quả dẻ
Nón thông
Sóc
Xén tóc
Thằn lằn
Chim gõ kiến
Diều hâu
Trăn
VSV phân giải
Nấm
Vi khuẩn
TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG HỆ SINH THÁI
Hình 43.1.Một lưới thức ăn trong hệ sinh thái rừng
Lưới thức ăn trong quần xã sinh vật ở nước.
3.BẬC DINH DƯỠNG
SV sản xuất
Sinh vật tiêu thụ
SV phân giải
SVTT bậc 1
SVTT bậc 2
SVTT bậc 3
Bậc dd cấp 1
Bậc dd cấp 2
Bậc dd cấp 3
Bậc dd cấp 4
SVSX
SVTT 1
SVTT 2
SVTT 3
a: Bậc dinh dưỡng cấp 1
b: Bậc dinh dưỡng cấp 2
c: Bậc dinh dưỡng cấp 3
d: Bậc dinh dưỡng cấp 4
II. THÁP SINH THÁI
* Các loại tháp sinh thái
Giáp xác
Các trích
Vật kí sinh
A
B
C
Cỏ
ĐV ăn cỏ
ĐV ăn thịt bậc 1
ĐV ăn thịt bậc 2
TV phù du
Cá Thu
Vật chủ
Hình 57.2. các dạng tháp sinh thái.
A- Tháp năng lượng; B- Tháp số lượng (vật chủ - kí sinh).
C- Tháp sinh khối của quần xã sinh vật nổi trong tầng nước.
Cỏ
ĐV ăn cỏ
ĐV ăn thịt bậc 1
ĐV ăn thịt bậc 2
(Tháp năng lượng)
Tại sao tháp năng lượng luôn có dạng chuẩn?
 Do năng lượng của vật làm mồi dư thừa để nuôi vật tiêu thụ mình.
VD: Bò ăn cỏ với số lượng lớn trong một bữa.
Giáp xác
Các trích
Vật kí sinh
A
B
C
Cỏ
ĐV ăn cỏ
ĐV ăn thịt bậc 1
ĐV ăn thịt bậc 2
TV phù du
Cá Thu
Vật chủ
(Tháp năng lượng)
(Tháp số lượng)
(Tháp sinh khối)
Tại sao tháp số lượng B và tháp sinh khối C lại có dạng khác với tháp năng lượng A?
Tháp số lượng có đáy nhỏ là do số lượng vật kí sinh lớn hơn nhiều lần số lượng vật chủ. VD: ruột của người, lợn… có thể có tới hàng chục con giun đũa.
Tháp sinh khối có đáy nhỏ mất cân đối là do các thực vật phù du có sinh khối thấp mà sinh khối của vật tiêu thụ lớn.
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Cho lưới thức ăn sau đây:
Khi rắn bị tiêu diệt thì điều gì sẽ xảy ra
Câu 1. Trong hệ sinh thái có các loại chuỗi thức ăn nào?
A. Chuỗi thức ăn trên cạn và chuỗi thức ăn dưới nước.
B. Chuỗi thức ăn mở đầu bằng các sinh vật tự dưỡng và chuỗi thức mở đầu sinh vật phân giải mùn bã hữu cơ.
C. Chuỗi thức ăn đơn giản và chuỗi thức ăn phức tạp.
D. Chuỗi thức ăn đủ các thành phần cấu trúc và chuỗi thức ăn thiếu các thành phần cấu trúc.
Câu 2. Cho chuỗi thức ăn:
Cỏ  Châu chấu  Ếch  Rắn  Đại bàng. Trong chuỗi thức ăn trên, rắn thuộc sinh vật tiêu thụ bậc mấy?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Tiết 46 - Bài 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG HỆ SINH THÁI
Câu 3. Quan sát một tháp sinh khối, chúng ta có thể biết được những thông tin nào sau đây?
A. Các loài trong chuỗi và lưới thức ăn.
B. Năng suất của sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng.
C. Mức độ dinh dưỡng ở từng bậc và toàn bộ quần xã.
D. Quan hệ giữa các loài trong quần xã.
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Tiết 46 - Bài 43: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG HỆ SINH THÁI
Học bài, trả lời câu hỏi và bài tập ở SGK
-Nghiên cứu bài tiếp theo “CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA VÀ SINH QUYỂN”.
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP VỀ NHÀ