Bài 43. Thực hành: Nhân giống vô tính ở thực vật bằng giấm, chiết, ghép

Bài 43: thực hành nhân giống giâm, chiết, ghép ở thực vật
I.mục tiêu.
1.Kiến thức.
- Giải Thích được cơ sở sinh học của phương pháp nhân giống vô tính: chiết, giâm, ghép.
- Nêu được lợi ích của phương pháp nhân giống sinh dưỡng.
2. Kĩ năng.
- Biết cách và rèn luyện kĩ năng thực hiện một vài ứng dụng dựa vào hình thức sinh sản vô tính ở thực vật có hoa.
II. Phương tiện dạy học.
- Máy vi tính và thiết bị liên quan phần mềm powerpoint .
- Các hình ảnh SGK, kết hợp băng hình giâm, chiết, ghép.
- Hệ thống câu hỏi khách quan tự luận.
III. Phương pháp và hình thức tổ chức thực hiện.
- Phương pháp quan sát trực quan, kết hợp đàm thoại
Hình thức tổ chức: + Thảo Luận theo nhóm
+ Quan sát máy chiếu tại phòng học
IV. Tiến trình dạy và học.
1. Bài cũ.
Có những phương pháp nhân giống vô tính nào ở thực vật? ý nghĩa của nhân giống vô tính?
- Có 4 phương pháp nhân giống vô tính: Giâm, chiết, ghép, và nuôi cấy mô.
- ý nghĩa:
2. Bài mới.
Thí nghiệm 1: Tập giâm cành, lá, rễ.
Mục tiêu: Trình bày cách giâm cành, lá, rễ và biết cách tiến hành các thao tác giâm cành, lá, rễ.
Cách tiến hành:
- Trình bày kĩ thuật giâm cành (lá, rễ).
- Quan sát hình
Kĩ thuật giâm cành:
đất tơi vụn, trộn với 1/3 mùn hay phân mục, đánh thành luống nhỏ cao 10-12 cm (nếu đất bùn trộn cát thì tạo luống dưới bóng mát).
- Làm đất:
- Giâm cành:
+ Cắt một đoạn thân 5-7 cm (cắt lúc sáng hoặc tối)
+ Đặt nghiêng 2/3 phần gốc trên rãnh luống
+ Vun đất và tưới ẩm.Có thể sử dụng chất kích thích cho ra rễ.
- Giâm lá: + Cắt lá thành từng mảnh (hoặc để cả lá)
+ Đặt lá nằm ngang trên đất ẩm vòng cung, hoặc đặt đứng (lá lưỡi hổ).
+ Duy trì độ ẩm, theo dõi sự ra chồi và tạo cây mới.
+ Cắt rễ chùm thành từng phần nhỏ đem giâm và theo dõi sự ra cây mới.
- Giâm rễ:
Dựa vào kĩ thuật nêu trên, theo em:
Sử dụng Giâm cành , Giâm lá, Giâm rễ, ở những cây nào?
Giâm cành: Khoai lang, sắn, mía, xương rồng.
Giâm lá : Thuốc bỏng, thu hải đường.
Giâm rễ : Hành búi, rau cần, huệ, thược dược...
Cơ sở của giâm cành, lá, rễ ?
Cơ sở: Từ một cơ quan sinh dưỡng, khi gặp điều kiện thuận lợi có khả năng tạo ra cơ thể mới như cơ thể ban đầu
Thí nghiệm 2:
Tập chiết cành
Em biết gì về kĩ thuật chiết cành ?
2/3 bầu đất là đất vườn hay bùn ao phơi khô, dập nhỏ trộn với 1/3 mùn cưa, trấu, rơm rác mục,.đảm bảo đất ẩm 70%.
+ Bóc một đoạn vỏ sát lớp gỗ dài 1,5 - 2 lần đường kính cành chiết cách gốc cành 10 - 15 cm
- Tiến hành:
- Làm đất:
+ Bó quanh bầu đất phần cành vừa bóc vỏ. Bầu chiết đường kính 6 - 8 cm, dài 10 - 12 cm(có thể vít cành vào đất).
+ Dùng dao sắc cắt ngang dưới bầu chiết sau 30-60 ngày (cành đã mọc rễ) mang trồng
Tại sao ở cây có nhựa mủ nên cắt vỏ vào buổi sáng ,bó bầu chiết vào buổi chiều ?
Cắt vỏ buổi sáng: Lúc này hoạt động TĐC của cây diễn ra chưa mạnh mẽ, nên cắt vỏ lúc này nhựa mủ sẽ chảy ra ít hơn.
Bó bầu chiết vào buổi chiều: để cành chiết khô phần bóc vỏ, tránh xót cây.Sau đó mới bó đất quanh từ chiều sang tối tạo độ ẩm cho bầu chiết.
Thí nghiệm 3:
Tập ghép cành
Mục đích của ghép cành ?
- Nhằm tạo ra tổ hợp ghép có đặc tính tốt về năng xuất và phẩm chất
Có mấy kiểu ghép cành chính ?
Có 3 kiểu ghép cành chính:
Ghép áp
Ghép nối cành
Ghép mắt
a. Ghép áp.
Trình bày kĩ thuật ghép áp ?
- ứng dụng
+ Dùng nhân giống cây hoa, cây cảnh. Ghép cùng giống cùng loại dễ thành công.
Chanh Eureka, chanh yên, cam ngọt,cam voi Quảng Bình.
Táo nhỏ quả, táo dai làm gốc ghép cho táo Gia Lộc táo Biên Hoà, táo Thiện Phiến.
Mít mật làm gốc ghép cho mít dai, mít Tố Nữ
.....v.v...........
b. Ghép nối cành.
Trình bày kĩ thuật ghép nối cành ? Khi nào sử dụng ghép nêm, ghép dưới vỏ ?
Ghép nối cành
Kĩ thuật ghép nối:
+ Cắt vát hình lưỡi gà ở gốc ghép cách mặt đất 10 - 15 cm.
+ Cắt vát cành ghép có cùng đường kính, có 2-3 chồi ngủ,đặt khít lên gốc ghép
+ Buộc chặt bằng dải nilon. Tưới ẩm, sau 30-35 ngày mở dây buộc.
Ghép nêm.
Cắt ngang gốc ghép(cách mặt đất 10-20 cm)
Dùng dao xẻ một rãnh dọc (3 cm) ở chính giữa thân đã cắt.
Cành ghép chỉ để lại chồi nách và cắt vát dài 2 cm ở 2 bên, phần dướ tạo thành cái nêm.
Đặt nêm vào rãnh giữa gốc ghép sao cho vỏ cành ghép và gốc ghép tương ứng với nhau.
Buộc chặt gốc ghép và cành ghép 15-20 ngày.
Cắt ngang gốc ghép(cách mặt đất 15-20 cm).Dùng dao sắc rạch lớp vỏ thành một đường thẳng đứng,dài 3 cm.
Tách lớp vỏ 2 bên đường rạch một khoảng vừa đủ đặt cành ghép (chỉ còn chồi nách).
Cắt vát một bên phần dưới cành ghép 3 cm và đặt vào chỗ mở của vỏ sao cho phần vỏ cành ghép và gốc ghép tiếp xúc với nhau.
Buộc chặt chỗ ghép sau 15-20 ngày tháo.
c. Ghép mắt.
Trình bày cách lấy mắt ghép ?
Mắt ghép lấy ở cành bánh tẻ(đường kính 6-10 mm, mỗi cành có 6-8 chồi ngủ ở các nách lá to).
Dùng dao sắc cắt mắt ghép, sao cho mỗi mắt có lớp gỗ mỏng, phía trong có kèm 2 đuôI 15-20 mm. Lát cắt phải thật "ngọt" tránh dập nát TB.
Ghép chữ T
Quan sát hình em hãy mô tả cách ghép chữ T ?
Cắt đuôi mắt ghép gài và đẩy nhẹ vào khe chữ T
Ghép cửa sổ.
Sau 15-20 ngày, mở dây buộc, 7-10 ngày sau đó cắt nghiêng 45 độ ngọn gốc ghép cách mắt ghép 2 cm.
+ Đối với cành ghép:
- Phun thuốc trừ sâu bệnh
- Bón phân chăm sóc .
+ Khi cành ghép mọc cao 40-50 cm tuỳ loại cây ta tiến hành:
Tỉa cành con
Bấm ngọn
Tạo tán cho cành ghép.
+ Trên mỗi cành ghép chỉ để 2-3 cành chính khoẻ, phân bố mọi phía. Trên cành chính chỉ để cành cấp 2.
3. Tổng kết
- Mỗi thí nghiệm có thể thực hiện từng cá nhân hoặc nhóm trên nhiều cây khác nhau.
- Lập bảng thu hoạch (cây thí nghiệm và cây đối chứng):