Bài 42. Sinh sản hữu tính ở thực vật

I- Khái niệm
Là hình thức sinh sản có sự hợp nhất của giao tử đực (n) và giao tử cái (n) tạo thành hợp tử (2n) phát triển thành cơ thể mới
Nghiên cứu sgk, hãy cho biết sinh sản hữu tính l� gì ?
Sinh sản hữu tính có những đặc trưng gì?
- Có quá trình hình thành và hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái
- Có sự trao đổi và tái tổ hợp của hai bộ gen
- Có gắn với quá trình giảm phân để hình thành giao tử
Có
Không
Gắn với giảm phân
Có
Không
Sự trao đổi và tái tổ hợp của hai bộ gen
Có
Không
Quá trình hình thành và hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái
Sinh sản hữu tính
Sinh sản vô tính
chỉ tiêu so sánh
Phiếu học tập
Sinh sản hữu tính có điểm gì ưu việt hơn so với sinh sản vô tính?
- Tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau đối với môi trường sống luôn biến đổi
- Tạo sự đa dạng di truyền cung cấp nguồn nguyên liệu phong phú cho chọn lọc tự nhiên và tiến hoá
II- sinh s¶n h÷u tÝnh ë thùc vËt cã hoa
1- Cấu tạo của hoa
Quan sát cấu tạo của hoa lưỡng tính,em hãy mô tả cấu tạo của hoa lưỡng tính?


Cấu tạo hoa lưỡng tính
tr�ng
nhụy
nhị
Bầu nhuỵ
Láđ�i
đài
nhụy
tr�ng
nhị
Cuống hoa
đài
Lá đ�i
Cuống hoa
1
2
3
5
4
6
7
1
2
3
4
5
7
6
Bầu nhuỵ
Mô tả cấu tạo của hoa đơn tính?
Hoa lưỡng tính gồm : cuống hoa, đài, tràng (cánh hoa) nhị, nhuỵ
Hoa đơn tính gồm : cuống hoa, đài, tràng(cánh hoa)
nhị hoặc nhuỵ

II- sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
2- Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
Quan sát H 42.1, hãy mô tả quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi?

H 42.1:Sự phát triển của hạt phấn v� túi phôi
1 tế b�o mẹ hạt phấn
2n
n
n
n
n
Nhân sinh sản
Nhân sinh dưỡng
Giảm phân
Nguyên phân
Hạt phấn
Quá trình hình th�nh hạt phấn.

Quá trình hình th�nh hạt phấn.




h¹t phÊn (thÓ GT ®ùc): 2 TB
- TB sinh s¶n (bÐ).
- TB èng phÊn (lín).
1TB mẹ (2n) trong bao phấn của nhị hoa

4 TB con(n): tiểu b�o tử (n)

GP
NP 1 lần
2n
n
n
n
n
Giảm phân
Tiêu biến
2 trợ bào
trứng
Tế bào cực
3 tế bào đối cực
Tế b�o mẹ của đại b�o tử
3 lần nguyên phân
Quá trình hình th�nh túi phôi.
Quá trình hình th�nh túi phôi.
1TB mẹ (2n) của noãn trong bầu nhụy
4 TB con (n): 3 tiêu biến, 1 sống sót (ST hình ô van)
* 7 TB trong túi phôi:
- TB trứng(n).
- TB cực (2n):nhân phụ
- 3 TB đối cực (n).
- 2 TB kèm (n).
GP
3 lần NP
7TB(8 nhân): túi phôi (thể GT cái).
tham gia v�o thụ tinh
3-Quá trình thụ phấn v� thụ tinh

II- sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
a- Thụ phấn
Thế n�o l� sự thụ phấn?
Là quá trình vận chuyển hạt phấn từ bao phấn đến núm nhuỵ
Thụ phấn có thể không dẫn đến thụ tinh nếu không tương hợp (do đặc điểm di truyền, thời gian từ thụ phấn đến thụ tinh)

Có mấy hình thức thụ phấn ? Phân biệt và cho biết hình thức nào tiến hóa hơn?
- Hai hình thức thụ phấn: - tự thụ phấn
- thụ phấn chéo
Tự thụ phấn: là hiện tượng hạt phấn nảy mầm trên núm nhuỵ của hoa đó hoặc trên núm nhuỵ của một hoa khác cùng một cây, tự thụ phấn có sự tái tổ hợp NST có cùng nguồn gốc
Thụ phấn chéo: là hiện tựợng hạt phấn nảy mầm trên múm nhuỵ của hoa một cây khác cùng loài, thụ phấn chéo có sự tái tổ hợp NST từ hai nguồn gốc khác nhau.


Động vật, gió
Tác nhân thụ phấn l� gì?

b- Thụ tinh
Thụ tinh l� gì?
Là sự hợp nhất của nhân giao tử đực với nhân của tế bào trứng trong túi phôi để hình thành nên hợp tử(2n)

Xem đoạn phim về quá trình thụ tinh ở thực vật có hoa

Nêu đặc điểm quá trình thụ tinh ở thực vật có hoa?

1 GT đực (n) x TB trứng (n)
1 GT đực (n) x nhân phụ (2n)



hợp tử (2n)
TB (3n)
(nội nhũ)

Thế nào l� thụ tinh kép?
* Thụ tinh kép: (chỉ có ở TV hạt kín)

ý nghĩa của thụ tinh kép?


Thụ tinh kép là hiện tượng hai giao tử đực (n) cùng tham gia thụ tinh
Cung cấp chất dinh dưỡng cho sự phát triển của phôi và thời kì đầu của cá thể mới,đảm bảo cho thế hệ sau khả năng thích nghi cao với điều kiện biến đổi của môi trường sống giúp duy trì nòi giống
4- Quá trình hình th�nh hạt , quả.
II- sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
a- Hình th�nh hạt
Em hãy cho biết hạt được hình th�nh như thế n�o?Có mấy loại hạt?
- Noãn được thụ tinh (chứa hợp tử 2n v� tế b�o 3n) phát triển th�nh hạt.
+ Hợp tử (2n) phát triển th�nh phôi.
+ TB (3n) phân chia tạo th�nh một khối đa b�o gi�u chất dinh dưỡng gọi l� nội nhũ (mô nuôi dưỡng phôi phát triển).
- Có hai loại hạt:
+ Hạt có nội nhũ (hạt cây 1 lá mầm).
+ Hạt không có nội nhũ (hạt cây 2 lá mầm).

Căn cứ v�o:
+ Có hay không có nội nhũ trong hạt.
+ Vị trí của chất dinh dưỡng dự trữ trong hạt.
Căn cứ v�o đâu để phân th�nh 2 loại hạt?
- H¹t cã néi nhò(ph«i nhò): là kho dù tr÷ chÊt dinh d­ìng cña h¹t.

- H¹t kh«ng néi nhò: chÊt dinh d­ìng ®­îc dù tr÷ trong l¸ mÇm, cßn néi nhò th× tiªu biÕn dÇn qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ph«i thành h¹t.
4- Quá trình hình thành hạt , quả
II- sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
b- Hình th�nh quả
Quả được hình th�nh như thế n�o?
- Quá trình hình th�nh quả xảy ra đồng thời với quá trình hình th�nh hạt.
- Quả do bầu nhụy sinh trưởng dày lên chuyển hoá th�nh có chức năng bảo vệ hạt.
Nêu cấu tạo quả ?

- Quả không có thụ tinh noãn (quả giả) gọi l� quả đơn tính (không có hạt).
- Quả không có hạt chưa hẳn l� quả đơn tính vì hạt có thể bị thoái hoá.

Em hiểu gì về quả đơn tính? Có phải tất cả những quả không hạt đều là quả đơn tính?
Quả không hạt được hình th�nh trong tự nhiên theo 2 kiểu:
+ Qủa được tạo ra không qua thụ tinh.
+ Qủa được tạo ra có qua thụ tinh nhưng phôi không phát triển m� bị thui đi do nhiệt độ quá thấp.





Nguyên nhân tạo quả không hạt:
Do h�m lượng auxin nội sinh trong bầu cao. Cho phép bầu phát triển th�nh quả m� không cần lượng auxin trong hạt giải phóng ra.

Người ta dùng phương pháp nào để tạo quả không hạt?
Quả không hạt được tạo ra bằng phương pháp nhân tạo (dùng các hoocmon ngoại sinh) :
- Auxin (c� chua, dưa hấu).
- Giberêlin (táo, lê,nho).
Quá trình chín của quả diễn ra như thế nào?
Do những biến đổi về mặt sinh lí, sinh hoá làm cho qủa chín có độ mềm, màu sắc ,hương vị hấp dẫn thuận lợi cho sự phát tán hạt
Quả có vai trò gì đối với đời sống con người?
Cung cấp nguồn dinh dưỡng quý (vitamin, khoáng chất, đường và các chất khác)
V-CỦNG CỐ:
Câu 2: Sự thụ tinh là:
a. Sự hòa làm một của hai giao tử
b. Sự hòa làm một của hai giao tử đực và cái
c. Sự lớn lên của hợp tử
d. Là sự hợp nhất của nhân giao tử đực với nhân tế bào trứng trong túi phôi để hình thành hợp tử
Câu 1: Một tế bào mẹ hạt phấn giảm phân cho bao nhiêu hạt phấn:
a. 8
b. 16
c. 4
d. 1
Câu 3: ý nghÜa sinh häc cña hiÖn t­îng thô tinh kÐp ë thùc vËt h¹t kÝn là:
a. TiÕt kiÖm vËt liÖu di truyÒn
b. H×nh thành néi nhò cung cÊp dinh d­ìng cho ph«i ph¸t triÓn
c. H×nh thành néi nhò chøa c¸c tÕ bào tam béi
d. Cung cÊp dinh d­ìng cho sù ph¸t triÓn cña ph«i và thêi k× ®Çu cña c¸ thÓ míi.
V-CỦNG CỐ:
1-Tại sao giao phấn lại tiến hóa hơn tự thụ phấn trong sinh sản hữu tính ở thực vật ? Tại sao cây có quả nhiều hạt ,cây có quả ít hạt?
2- Trả lời câu hỏi 1,2,3,4 sgk trang 166.
3- Chuẩn bị b�i thực h�nh 43 trang 167 .

VI-Bài tập về nhà: