Bài 42. Sinh sản hữu tính ở thực vật

Tiết 45
Sinh sản hữu tính ở thực vật
I. Khái niệm
Quan sát hình vẽ sau và trả lời câu hỏi
Hợp tử (2n)
Giao tử cái (n)
Giao tử đực (n)
Thế nào là sinh sản hữu tính? Cho ví dụ.
Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản trong đó có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử phát triển thành cơ thể hoàn chỉnh.


* Đặc trưng của sinh sản hữu tính
Giao tử đực và giao tử cái được hình thành trong quá trình nào? Hợp tử có đặc điểm gì?
- Giao tử đực và giao tử cái được hình thành trong quá trình giảm phân. Hợp tử được tạo thành do sự trao đổi và tái tổ hợp của hai bộ gen
Tại sao nói sinh sản hữu tính lại có tính ưu việt hơn sinh sản vô tính?
Sinh sản hữu tính lại có tính ưu việt hơn sinh sản vô tính vì tạo ra sự đa dạng di truyền (do tái tổ hợp 2 bộ gen), vừa làm tăng khả năng thích nghi, vừa cung cấp nguyên liệu cho chọn lọc tự nhiên và tiến hoá
II. Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
1. Cấu tạo của hoa
Không
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Lá đài
Cánh hoa
Vòi nhụy
Bầu nhụy
Noãn
Đài hoa
Bao phấn
Đầu nhụy
Chỉ nhị
10
Túi phôi
2. Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
Quá trình hình thành hạt phấn
Quan sát hình vẽ và hoàn thành nội dung phiếu học tập sau:
Tìm hiểu quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
Tìm hiểu quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
Nội dung

Hình thành
hạt phấn

Hình thành
túi phôi
Xuất phát

Từ các tế bào
trong bao phấn

Từ noãn trong
bầu nhuỵ
Quá trình
giảm phân
Từ tế bào mẹ (2n)
trong bao phấn
giảm phân hình
thành 4 tế bào
con (n), là các
tiểu bào tử đơn
bội.
Từ tế bào mẹ (2n)
của noãn qua giảm
phân hình thành 4 TB
con(n) xếp chồng
lên nhau đó là các
bào tử đơn bội cái.
3 TB xếp dưới tiêu
biến còn một TB
Nội dung

Hình thành
hạt phấn

Hình thành
túi phôi
Quá trình
Nguyên phân
Mỗi TB tiểu bào tử
nguyên phân một
lần tạo thể giao tử
đực (hạt phấn).
Hạt phấn có 2 TB:
+)Tế bào bé là TB
sinh sản.
+)Tế bào lớn làTB
ống phấn.

1TB còn lại sinh
trưởng ra hình thành
trứng.
Tế bào đó NP 3 lần
hình thành 8 nhân.
Túi phôi là thể giao
tử cái.
Tìm hiểu quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
Hãy chỉ ra sự tương đồng trong quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi.
Trải qua quá trình giảm phân, noãn và tế bào trong bao phấn đều cho 4 bào tử.
Bào tử nguyên phân hình thành giao tử đực và cái.
3. Quá trình thụ phấn và thụ tinh
a) Thụ phấn
Phân biệt thụ phấn chéo (giao phấn) và tự thụ phấn?
Quan sát hình vẽ và trả lời câu hỏi
Tự thụ phấn
Thụ phấn chéo
Thế nào là thụ phấn? Có mấy hình thức thụ phấn?
b) Thụ tinh
Quan sát mô hình sau và trả lời câu hỏi
Thế nào là thụ tinh?
Quan sát mô hình sau và trả lời câu hỏi
Quá trình thụ tinh diễn ra như thế nào? Tại sao nói quá trình thụ tinh ở thực vật là thụ tinh kép?
Thụ tinh là sự hợp nhất của nhân giao tử đực với nhân của tế bào trứng trong túi phôi để hình thành nên hợp tử (2n) khởi đầu tế bào mới.
Quá trình thụ tinh:
- Hạt phấn nảy mầm thành ống phấn.
- ống phấn sinh trưởng xuyên qua vòi nhuỵ, lỗ phôi vào túi phôi giải phóng 2 nhân (giao tử).
- Giao tử thứ nhất kết hợp với tế bào trứng tạo thành hợp tử (2n).
- Giao tử thứ hai kết hợp với nhân lưỡng bội tạo thành nội nhũ tam bội.
Quá trình thụ tinh ở thực vật là thụ tinh kép vì cả 2 nhân cùng tham gia vào quá trình thụ tinh.

Thụ tinh kép có vai trò như thế nào đối với thực vật ?
Thụ tinh kép hình thành chất dinh dưỡng nuôi phôi đến khi thành cây con, giúp cho thế hệ sau thích nghi với môi trường.
Trong trường hợp ruộng lúa gần ruộng ngô hạt phấn của cây ngô rơi lên đầu nhuỵ của cây lúa thì sự thụ phấn và thụ tinh có xảy ra không ?
4. Quá trình hình thành quả và hạt
Giao tử đực 2 (n)

Giao tử đực 1 (n)
Hạt phấn
Nhân lưỡng bội (2n)

Tế bào trứng (n)
+
+
Túi phôi
Bầu nhụy
Nội nhũ (3n)
Phôi (2n)
Noãn
Hạt được hình thành như thế nào?
Noãn được thụ tinh phát triển thành hạt.
Hợp tử phát triển thành phôi.
Tế bào tam bội phân chia tạo thành khối đa bào giàu chất dinh dưỡng gọi là nội nhũ.
 Phân biệt hạt cây 1 lá mầm và cây 2 lá mầm?
Nội nhũ
Lá mầm
Lá mầm
Chồi mầm
Thân mầm
Rễ mầm
Chồi mầm
Thân mầm
Rễ mầm
Hạt cây 1 lá mầm
Hạt cây 2 lá mầm
Ngô
Đậu đen
Hạt không có nội nhũ chất dinh dưỡng dự trữ ở đâu?
Hạt không có nội nhũ chất dinh dưỡng dự trữ ở lá mầm
Quả được hình thành như thế nào?
Quả do bầu nhuỵ phát triển thành. Bầu nhuỵ dầy lên chuyên hoá như túi chứa hạt. Quả bảo vệ hạt, giúp hạt phát tán
Quan sát hình vẽ và trả lời câu hỏi:
Thế nào là quả đơn tính (quả giả)?
Quả giả
Cuống quả
Quả
Đế hoa (đỏ)
Quả (hạt)
Dâu tây
Đào lộn hột
Quả đơn tính là loại quả không có hạt do noãn không được thụ tinh. Người ta sử dụng các hoocmon thực vật như: auxin, gibêrelin để tạo quả đơn tính (cà chua, nho, dưa hấu.)
Quả chín khác quả xanh như thế nào?
Quả có vai trò như thế nào đối với đời sống của cây và đời sống của con người
Trong thực tế đã có ứng dụng nào làm cho quả chín nhanh hay chín chậm
Củng cố
Câu 1: Hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu vòi nhuỵ là
A. Sự thụ phấn.
B. Sự thụ tinh.
C. Sự nảy mầm của
hạt phấn.
D. Sự hình thành hạt phấn.
Câu 2: Phôi của hạt phát triển đầy đủ thành cây mầm gồm:
A. Rễ mầm và thân mầm
B. Thân mầm và lá mầm
C. Chồi mầm và lá mầm
D. Rễ mầm, thân mầm, chồi mầm, lá mầm.
Câu 3: Làm chậm sự chín của quả bằng cách
A. Làm tăng hàm lượng CO2 làm hô hấp của quả bị ức chế
B. Sử dụng nhiệt độ thấp.
C. Sử dụng nhiệt độ cao.
D. Cả A và B.
Câu 4:Sự thụ phấn xảy ra giữa các hoa của cùng một cây được gọi là:
A.Tự thụ phấn.
B. Thụ phấn chéo.
C. Cả A và B.
D. Không phải A và B.