Bài 42. Sinh sản hữu tính ở thực vật

Giáo viên: Phạm Thị Minh Chi
SỞ GD-ĐT BẾN TRE
TRƯỜNG THPT VÕ TRƯỜNG TOẢN
Bài 42
SINH SẢN HỮU TÍNH
Ở THỰC VẬT
Kiểm Bài cũ:
1. Sinh sản vô tính là gì? Ở thực vật có những hình thức SSVT nào?
2. Trong các ví dụ sau đây, những ví dụ nào là SSVT, những ví dụ nào không phải là sinh sản vô tính? Vì sao?
A. Củ khoai lang  cây khoai lang
B. Hom cây mía/ Ngọn mía  Cây mía
C. Hạt cải  cây cải
D. Lá cây thuốc bỏng  cây thuốc bỏng
Vậy cây Cải sinh sản bằng hình thức nào?
Hãy cho ví dụ sinh vật nào có hình thức SSHT?
Em hãy nêu các hình thức sinh sản ở Rêu?
SS vô tính
SS hữu tính
?
?
Sinh học 11 Cơ bản
SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
Tiết 45
Bài 42
SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
Để những chú mèo con được sinh ra cần có điều kiện gì?
- Sinh sản hữu tính là kiểu sinh sản trong đó có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
I.KHÁI NIỆM
Rêu
Sinh sản hữu tính là gì?
Quan sát 4 bức tranh dưới đây và phân biệt:
sinh sản hữu tính với sinh sản vô tính?
-bảng phân biệt:
không
không
không
có
SSVT
SSHT
có
có
- SSHT có các đặc trưng cơ bản nào?
- Kiểu SS nào ưu thế hơn SSHT hay SSVT? Vì sao?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Quan sát hình, hãy mô tả cấu tạo của hoa?
1-Bao ph?n
2-Chỉ nhị
3- Tràng hoa
4- Đài hoa
5- Cuống hoa
6-Đầu nhụy
7-Vòi nhụy
8-Túi phôi
9-Bầu nhụy
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
I. KHÁI NIỆM
1.Cấu tạo hoa:
HS phân tích hình, nội dung bài học và hoàn thành Phiếu học tập: 
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
2. QT hình thành hạt phấn, túi phôi
a- Sự hình thành hạt phấn:
-TB mẹ hp (2n)
4 TB con (n)
TB
s.sản
(n)
TB
s.dưỡng (ống phấn)
(n)
II. SSHT Ở TV CÓ HOA
I. KHÁI NIỆM
1. Cấu tạo hoa:
Giảm phân
mỗi hạt phấn có
?
Nguyên phân bao nhiêu lần?
GP
GP
NP
NP
Bao phấn
Nhân TB ống phấn
Bào tử đơn bội
TB sinh sản
3 TB đối cực
2 TB cực
1 TB trứng
2 TB kèm
Thể GT cái (Túi phôi)
Thể GT đực (Hạt phấn)
Đại BT sống sót
2. QT hình thành hạt phấn, túi phôi
a- Sự hình thành hạt phấn:
b- Sự hình thành túi phôi:
?: Sự hình thành hạt phấn và túi phôi có những điểm gì giống nhau và khác nhau nào?
-Giống nhau:
Lúc đầu giảm phân, sau đó NP, đều tạo ra các giao tử có n NST
- Khác nhau:Sự hình thành túi phôi qua 3 lần nguyên phân…
II. SINH SẢ HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
a.Thụ phấn:
- Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn từ nhị tiếp xúc với nhuỵ của hoa
Thụ phấn là gì?
Có những hình thức thụ phấn nào?
-Phân loại:
+Tự thụ phấn
+Thụ phấn chéo
3. Thu phấn, thụ tinh
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
Nêu các tác nhân gây thụ phấn?
a.Thụ phấn:
-Tác nhân thụ phấn: nhờ động vật, gió
3. Thu phấn, thụ tinh
Giao tử đực
(n)
Nhân sinh sản
Nhân sinh dưỡng
Ống phấn
NP
Tinh tử 1
Tinh tử 2
TỪ SỰ NẢY MẦM CỦA HẠT PHẤN ĐẾN THỤ TINH
Hợp tử (2n)
Nội nhũ (3n)
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
3. Thu phấn, thụ tinh
b.Thụ tinh:
3.Thụ phấn và thụ tinh:
b.Thụ tinh:
Hợp tử(2n)
Nội nhũ(3n)
Đây là hiện tượng thụ tinh gì ?
- Khi ống phấn qua lỗ noãn vào túi phôi
- Nhân tế bào ống phấn tiêu biến
Nhân tế bào sinh sản nguyên phân cho ra 2 nhân (2 giao tử).
Tiến hành thụ tinh kép:
+Giao tử đực thứ nhất (n) + noãn (n)  hợp tử (2n)→ Phôi
+Giao tử đực thứ 2 (n) + nhân cực (2n)  Phôi nhũ (3n).
Ngành TV nào có thụ tinh kép ?
Có mấy lần kết hợp giao tử ?
b.Thụ tinh:
- Do sự hợp nhất giao tử đực với nhân lưỡng bội
Hợp tử(2n)
Nội nhũ(3n)
Nguồn gốc nội nhũ trong hạt là do q.trình nào tạo ra?
- Hình thành cấu tạo dự trữ chất dinh dưỡng để nuôi phôi phát triển cho đến khi hình thành cây non tự dưỡng, đảm bảo cho hậu thế khả năng thích nghi cao với biến đổi của môi trường sống để duy trì nòi giống.
Thụ tinh kép có vai trò như thế nào đối với thực vật có hoa?
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
3. Thu phấn, thụ tinh
Quan sát sơ sau, hãy cho biết quá trình hình thành hạt và quả diễn ra như thế nào?
Giao tử đực 2 (n)

Giao tử đực 1 (n)
Nhân lưỡng bội (2n)

Tế bào trứng (n)
+
+
Bầu nhụy
Nội nhũ (3n)
Hạt phấn
Túi phôi
Hợp tử(2n)

Phôi(2n)
Noãn
(n)
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
a.Hình thành hạt:
Hạt được hình thành như thế nào?
- Noãn (đã thụ tinh)Hạt:
+ Hợp tử phát triển thành phôi.
+Tế bào tam bội phân chia thành một khối đa bào giàu chất dinh dưỡng gọi là nội nhũ.
4. Quá trình hình thành hạt, quả
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
a.Hình thành hạt:
Phân loại hạt dựa trên đặc điểm nào?
Hạt không có nội nhũ chất dinh dưỡng dự trữ ở đâu?
- Dựa vào chất dự trữ
- Có 2 loại hạt: Hạt có nội nhũ (cây một lá mầm) và hạt không có nội nhũ (cây 2 lá mầm).
Nội nhũ
Phôi
4. Quá trình hình thành hạt, quả
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
b.Hình thành quả:
Quả được hình thành như thế nào?
-Sau khi thụ tinh: bầu  quả
Thế nào là quả đơn tính?
-Quả không có thụ tinh noãn  quả giả (quả đơn tính)
4. Quá trình hình thành hạt, quả
b.Hình thành quả:
Quá trình chín của quả diễn ra như thế nào?
Quá trình chín của quả bao gồm những biến đổi về mặt sinh lí, sinh hoá. Vì làm cho quả chín có độ mềm, màu sắc, hương vị hấp dẫn thuận lợi phát tán của hạt.
4. Quá trình hình thành hạt, quả
Quả chín có đặc điểm gì khác so với quả sống?
b.Hình thành quả:
Vai trò của quả đối với đời sống của cây và con người?
Đối với con người quả cung cấp nguồn dinh dưỡng quý (vitamin, khoáng chất, đường và các chất khác)
4. Quá trình hình thành hạt, quả
CỦNG CỐ
Câu 1: Hình thức tạo ra cơ thể mới do sự kết hợp giữa 2 loại giao tử đực và cái thông qua sự thụ tinh được gọi là:
A. Sinh sản vô tính
B. sinh sản sinh dưỡng tự nhiên
C. sinh sản sinh dưỡng nhân tạo
D. Sinh sản hữu tính
Câu 2: Sinh sản vô tính khác với sinh sản hữu tính ở chỗ : Sinh sản hữu tính mới có
A. giao tử
B. kết hợp đực cái
C. thụ tinh tạo thành hợp tử
D. giao tử, kết hợp đực cái, thụ tinh tạo thành hợp tử
CỦNG CỐ
Câu 3: Ở thực vật có hoa cả 2 giao tử đều tham gia thụ tinh gọi là:
A. Thụ tinh đơn
B. Thụ tinh kép
C. Tự thụ phấn
D. Thụ phấn chéo
CỦNG CỐ
So sánh sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính ở TV?
CỦNG CỐ
Ko có sự kết hợp giữa giao tử ♂ & ♀
Có sự kết hợp giữa giao tử ♂ & ♀
Nguyên phân
Giảm phân và thụ tinh
Cao, nhanh chóng tạo nhiều con
Thấp hơn
Duy trì kiểu gen của loài một cách bền vững, con sinh ra đồng nhất về mặt di truyề.
Tạo ra nhiều biến dị, con cái sinh ra đa dạng
Sống đơn lẻ vẫn sinh sản được
Cần phải có sự cặp đôi (♂ &♀)
Khả năng thích nghi với
điều kiện thay đổi của MT kém.
Tiềm năng thích nghi với
điều kiện MT thay đổi tốt hơn.
VỀ NHÀ
- Trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 5 SGK trang 166
- Đọc và nhớ phần tóm tắt in nghiêng trong khung ở cuối bài.
- Đọc và chuẩn bị mẫu cho bài thực hành 43
+ Mẫu lá cây bỏng, thân cây sắn, dây khoai lang, rau muống, rau ngót, cây bưởi con, cành bưởi, cây cam.
+ Dao nhọn, kéo cắt cành, chậu đất, túi ni lông, dây.
Câu 4: Ý nghĩa sinh học của hiện tượng thụ tinh kép ở TV hạt kín là gì?
A.Tiết kiệm vật liệu di truyền (sử dụng cả 2 tinh tử)
B.Hình thành nội nhủ cung cấp chất dinh dưỡng cho cây phát triển
C.Hình thành nội nhủ chứa các tế bào tam bội
D.Cung cấp dinh dưỡng cho sự phát triển của phôi và thời kì đầu của cá thể mới.
CỦNG CỐ
Câu 4: Sau khi thụ tinh noãn biến đổi thành
A.Quả
B. Hạt
C. Phôi
D. Đài
CỦNG CỐ
4-CỦNG CỐ:
Câu 1: Một tế bào mẹ hạt phấn giảm phân cho bao nhiêu hạt phấn:
a. 8
b. 16
c. 4
d.1
Câu 2: Ý nghĩa sinh học của hiện tượng thụ tinh kép ở thực vật hạt kín là:

A) Tiết kiệm vật liệu di truyền
B)Hình thành nội nhũ cung cấp dinh dưỡng cho phôi phát triển
C) Hình thành nội nhũ chứa các tế bào tam bội
D)Cung cấp dinh dưỡng cho sự phát triển của phôi và thời kì đầu của cá thể mới.
1 TB mẹ hạt phấn(2n)
NP 1l?n
GP
4tiểu bào tử đơn bội(n)
Hạt phấn (2 tb(n)).
Tế bào mẹ(2n)
4 Tiểu bào tử (n)
1 Đại bào tử(n) sống sót
3tb(n) tiêu biến
NP 3l?n liờn ti?p
Túi phôi(8 Tb(n))
(Thể giao tử cái)
GP
Sự giống và khác nhau trong hình thành hạt phấn và túi phôi ?
1
2
3
4
5)Bài tập về nhà:

1)Tại sao giao phấn lại tiến hóa hơn tự thụ phấn trong sinh sản hữu tính ở thực vật ?
2) Trả lời câu hỏi 1,2,3,4 sgk trang 166.
1 Tế bào mẹ trong bao phấn (2n)
4 tiểu bào tử đơn bội (n)
Bào tử
đơn bội (n)
Giảm phân
Nguyên phân
Quan sát, mô tả quá trình hình thành hạt phấn?
NP
3 l?n liờn ti?p
n
-Sự phát triển của túi phôi
Tiêu biến
1Tế bào
n
2n
GP
 Phân biệt hạt cây 1 lá mầm và cây 2 lá mầm?
Nội nhũ
Lá mầm
Lá mầm
Chồi mầm
Thân mầm
Rễ mầm
Chồi mầm
Thân mầm
Rễ mầm
Hạt cây 1 lá mầm
Hạt cây 2 lá mầm
Quả giả
Cuống quả
Quả
Đế hoa (đỏ)
Quả (hạt)
Ngô
Đậu đen
Dâu tây
Đào lộn hột