Bài 42. Sinh sản hữu tính ở thực vật

CHÀO MỪNG CÔ VÀ CÁC EM ĐÃ ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY
BÀI 42 SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
I. Khái quát sinh sản hữu tính ở thực vật
1. Khái niệm
2. Đặc trưng sinh sản hữu tính
II. Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
1. Cấu tạo một hoa
2. Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
3. Quá trình thụ phấn và thụ tinh
4. quá trình hình thành quả và hạt
Khái quát về sinh sản hữu tính
1. Khái niệm sinh sản hữu tính
Giao tử đực (n)
Giao tử cái (n)
Hợp tử (2n)
Phôi
Cơ thể mới
Kể tên các nhân tố tham gia quá trình trên ?

Sản phẩm của quá trình trên là gì ?
Sinh sản hữu tính là gì ?
Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp của giao tử đực (n) và giao tử cái (n) qua thụ tinh tạo nên hợp tử (2n) phát triển thành cơ thể mới.
Phân biệt sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính
X
X
X
X
X
X
Phiếu học tập 1
Phân biệt các đặc điểm của sinh sản vô tính và hữu tính bằng cách đánh dấu “X” vào đặc điểm tương ứng với từng hình thức sinh sản? Từ đó rút ra kết luận về đặc điểm của SSHT
2. Đặc trưng của sinh sản hữu tính
- Luôn có quá trình hình thành và hợp nhất giao tử đực(n) và giao tử cái(n) tạo nên cá thể mới, luôn có sự trao đổi và tái tổ hợp của hai bộ gen.
Luôn gắn liền với giảm phân tạo giao tử.
SSHT ưu việt hơn SSVT:
+ Tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau với môi trường sống.
+ Tạo sự đa dạng di truyền, cung cấp nguồn vật liệu di truyền cho CLTN và tiến hóa
BỘ NHỤY
Cánh hoa
Chỉ nhị
Bao phấn
BỘ
NHỊ
Đài hoa
Noãn
Bầu nhuỵ
Vòi nhụy
Đầu nhụy
2
3
4
1
Quan sát cấu tạo của bông hoa lưỡng tính mô tả lại cấu tạo của một bông hoa
II. Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
Cấu tạo của hoa
Câu hỏi phụ : Bộ phận thức hiện chức năng sinh sản ở hoa là bộ phận nào? Bộ phận nào hình thành giao tử đực? Bộ phận nào hình thành giao tử cái?
- Hoa là cơ quan sinh sản hữu tính của thực vật có hoa
- Cấu tạo của hoa lương tính gồm:
+ Cuống hoa
+ Đài hoa
+ Tràng hoa( cánh hoa )
+ nhị( cơ quan sinh sản đực) gồm chỉ nhị và bao phấn( nơi chứa hạt phấn
+ nhụy( cơ quan sinh sản cái) gồm núm nhụy, vòi nhụy và bầu nhụy( nơi chứa noãn)
- Hoa đơn tính là hoa chỉ có một nhụy hoặc nhụy trên một hoa.
Hoa
Bao phấn
TB mẹ trong bao phấn (2n)
4 tiểu bào tử (n)
4 Hạt phấn
Giảm phân
1 NP
1. Sự hình thành hạt phấn và túi phôi
TB mẹ của đại bào tử (2n)
Giảm phân
NP 3 lần
Đại bào tử
sống sót (n)
2. Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
Hãy chỉ ra sự giống và khác nhau trong quá trình tạo hạt phấn và túi phôi ?
Cây trưởng thành
Có hoa
TB mẹ hạt phấn (2n)


TB mẹ của noãn ( 2n)

4 bào tử đực
đơn bội (n)
4 bào tử cái đơn bội (n)
3 TB tiêu biến
1 đại bào tử sống sót

Hạt phấn
Túi phôi
( Giảm phân)
Hình thành Hạt phấn
Hình thành Túi phôi

(Thể giao tử đực)
(Thể giao tử cái)
( Giảm phân)
( TB
sinh sản)
( TB
ống phấn)
( NP 1 lần)
(NP 3 lần)
(1Trứng)
(3TB
đối cực)
(2 TB
kèm)
( Nhân
phụ 2n





Bao phấn
Noãn
Thụ phấn
Thụ phấn là gì?
3. Quá trình thụ phấn và thụ tinh
a) Quá trình thụ phấn.
Quan sát video sau
Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn từ nhị tiếp xúc với đầu nhụy của hoa.
Tự thụ phấn
Thụ phấn chéo
Quan sát hình và cho biết: Thực vật có những hình thức thụ phấn nào?
A
B
Hạt phấn
Hạt phấn
Thực vật thực hiện thụ phấn nhờ những tác nhân nào?
Động vật
(Côn trùng)
Gió
Hạt phấn
Quan sát hình ảnh và kể tên các tác nhân giúp cho quá trình thụ phấn diễn ra?
Thụ phấn nhân tạo
Tại sao các nhà vườn thường xây dựng mô hình vừa trồng cây ăn quả kết hợp với nuôi ong?
Tác nhân thụ phấn
+ do nước, gió, động vật
+ do con người
Video sự thụ tinh của thực vật
Thụ tinh là gì ? Thụ tinh kép ở thực vật hạt kín diễn ra như thế nào? Tại sao gọi là thụ tinh kép? Nêu ý nghĩa của thụ tinh kép?
Quan sát video và trả lời các câu hỏi sau:
b) Quá trình thụ tinh
* Khái niệm:
- là sự kết hợp của nhân giao tử đực(n) với nhân của tế bào trứng(n) trong túi phôi để hình thành lên hợp tử (2n).
Quá trình thụ tinh:
- Hạt phấn ở đầu nhụy gặp điều kiện thuận lợi nảy mầm thành ống phấn.
- Ống phân: Mang 2 giao tử đực đi qua vòi nhụy và bầu nhụy.
- Ống phấn đến noãn, qua lỗ noãn đến túi phôi.
- Một giao tử đực kết hợp với noãn cầu tạo thành thể lưỡng bội (2n).
- Một giao tử đực thứ 2 kết hợp với nhân cực (2n) để tạo thành nội nhũ (3n) cung cấp dinh dưỡng cho phôi.
 
* Thụ tinh kép: là hiện tượng cả hai nhân cùng tham gia thụ tinh (chỉ có thực vật hạt kín).
TBSS
Tinh tử 1 ( n)
Tinh tử 2 (n)
Túi phôi
TB trứng(n)
Nhân cực(2n)
Hợp tử(2n)
phôi
Nội nhũ (3n)
Thụ tinh kép
Hạt phấn
Ý nghĩa
Dự trữ chất dinh dưỡng trong noãn đã thụ tinh để nuôi phôi phát triển cho đến khi hình thành cây non, đảm bảo cho thế hệ sau thích nghi với điều kiện biến đổi của môi trường sống, duy trì nòi giống
4. Quá trình hình thành hạt và quả
- Hợp tử nguyên phân tạo phôi gồm : rễ mầm, thân mầm, lá mầm
- Tế bào trung tâm 3n phân chia tạo thành một khối đa bào giàu chất dinh dưỡng gọi là nội nhũ, cung cấp chất dinh dưỡng cho phôi phát triển
- Vỏ noãn phát triển thành vỏ hạt
a) Quá trình hình thành hạt
Quan sát hình và trả lời câu hỏi:
+ Hạt và quả do bộ phận nào biến đổi thành?
+ Phôi, nội nhũ do bộ phận nào biến đổi thành?
Có 2 loại hạt:
Hạt có nội nhũ (hạt cây Một lá mầm)
Hạt không nội nhũ (hạt cây Hai lá mầm)
Bầu nhụy phát triển thành quả
Quá trình chín của quả: quả sinh trưởng và phát triển với các chuyển hóa sinh lí, sinh hóa  biến đổi màu sắc, độ cứng, xuất hiện mùi vị, hương thơm  thuận lợi cho sự phát tán hạt
b) Quá trình hình thành quả
Câu 1: Một tế bào mẹ hạt phấn giảm phân cho bao nhiêu hạt phấn?
D. 4
C. 16
B. 1
A. 8
CỦNG CỐ
Câu 2: Ở thực vật có hoa cả 2 giao tử đều tham gia thụ tinh gọi là:
A. Thụ tinh đơn
B. Thụ tinh kép
C. Tự thụ phấn
D. Thụ phấn chéo
CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
Câu 3: Sau khi thụ tinh noãn biến đổi thành
A.Quả
B. Hạt
C. Phôi
D. Đài
Câu 4: Ống phấn có vai trò
A. Là đường đi của giao tử đực vào túi phôi
B. Là nơi xảy ra thụ tinh
C. Hình thành giao tử đực
D. Hình thành giao tử cái
CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
Câu 5: Ý nghĩa sinh học của hiện tượng thụ tinh kép ở TV hạt kín là gì?
A.Tiết kiệm vật liệu di truyền (sử dụng cả 2 tinh tử)
B.Hình thành nội nhủ cung cấp chất dinh dưỡng cho cây phát triển
C.Hình thành nội nhủ chứa các tế bào tam bội
D.Cung cấp dinh dưỡng cho sự phát triển của phôi và thời kì đầu của cá thể mới.
Câu 1: Dựa vào sơ đồ quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi giải bài tập sau:
Bài tập
Cho 2 tế bào trong bao phấn thực hiện quá trình giảm phân và nguyên phân 1 lần hình thành hạt phấn. Hãy cho biết:
a, Có bao nhiêu hạt phấn được tạo ra từ 2 tế bào trên?
b, Tổng số tế bào thu được trong tất cả các hạt phấn là bao nhiêu tế bào?
Bài tập về nhà
Câu 2


Cảm ơn cô và các em đã lắng nghe