Bài 42. Hệ sinh thái

Ti?t 11:
HỆ SINH THÁI
http://NgocLinhSon.violet.vn
http://NgocLinhSon.violet.vn
KIỂM TRA BÀI CŨ
Các em đã được nghiên cứu
các cấp độ tổ chức nào trong
chương trình sinh thái học?

Ti?t 11:
HỆ SINH THÁI
Giáo viên: Trần Thị Loan
Ti?t 11:
HỆ SINH THÁI
Kể tên các quần thể sinh vật cùng sống trong hồ ?


Tảo, rong, súng… → Quần thể thực vật
(sinh vật sản xuất)
Tôm, cua, cá,… → Quần thể động vật
(sinh vật tiêu thụ)
Vi khuẩn, nấm,… → Quần thể vi sinh vật
(sinh vật phân huỷ)


Quần xã sinh vật

Các chất vô cơ (C, N, CO2, O2, H2O,.)
Các chất hữu cơ (Protêin, lipit, gluxit, các chất mùn,.)
Chế độ khí hậu (Nhi?t d?, ânh sâng, lu?ng mua,.)



Ngoài ra, còn có những nhân tố vô sinh nào ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến các quần xã sinh vật đó?

Sinh cảnh
Quần xã sinh vật

Sinh cảnh

Hãy õióửn cỏc mui tờn v�o so d? v� gi?i thớch chi?u mui tờn cho thớch h?p?
Chất mùn, khoáng,…
O2, N, CO2, H2O,…
Rong, bèo, tảo
(sinh vật sản xuất)
Ánh sáng mặt trời
Cá, tôm, cua,…
(Sinh vật tiêu thụ)
Vi sinh vật, nấm
(sinh vật phân huỷ)
Quần xã sinh vật

Sinh cảnh

Chất mùn, khoáng,…
O2, N, CO2, H2O,…
Ánh sáng mặt trời
Cá, tôm, cua,…
(Sinh vật tiêu thụ)
Vi sinh vật, nấm
(sinh vật phân huỷ)
Hoàn chỉnh
Tương đối ổn định
Hoàn chỉnh
Tương đối ổn định
Th? n�o l� h? sinh thỏi?
Ti?t 11: HỆ SINH THÁI
Khâi ni?m h? sinh thâi:

1. Định nghĩa:

H? sinh thâi lă m?t h? th?ng hoăn ch?nh, tuong d?i ?n d?nh, bao g?m qu?n xê sinh v?t vă khu v?c sinh s?ng c?a qu?n xê (sinh c?nh). S? tâc d?ng qua l?i gi?a qu?n xê vă sinh c?nh t?o nín câc m?i quan h? dinh du?ng xâc d?nh, c?u tr�c t?p h?p loăi trong qu?n xê, chu tr�nh tu?n hoăn v?t ch?t gi?a câc sinh v?t trong qu?n xê vă câc nhđn t? v� sinh.
Em hãy cho bi?t: H? sinh thái hoàn ch?nh có nh?ng thành ph?n c?u trúc nào?
Theo em, để bảo vệ hệ sinh thái ta nên: Bảo vệ thành phần cấu trúc nào là quan trọng nhất? Vì sao?
Hãy mang cho rừng sự sống
để rừng ban sự sống!

Hãy cho lời bình về bức tranh trên
Phá rừng như thể phá nhà.
Đốt rừng như thể đốt da thịt mình
Quan sát hỗnh vẽ: "Các quần thể sinh vật sinh sống ở ao hồ", kết hợp với nghiên cứu SGK :
Nhận xét về hỗnh vẽ này có 2 ý kiến khác nhau:
-�Yẽ kiến 1: �ây là 1 quần xã ao hồ.
-�Yẽ kióỳn 2: �ây là 1 hệ sinh thái ao hồ.
Trong hai yù kióỳn trón, em õọửng tỗnh vồùi yù kióỳn naỡo, tại sao?
Những đơn vị sau đây là những hệ sinh thái điển hình, loại trừ:
a. Một con suối nhỏ ở rừng quốc gia York Don
b. Cồn cát ở Quảng Bình;
c. Mặt trăng;
d Một cái hồ ở Ea Tam;
e. Thái Bình Dương.
c.
Có những kiểu hệ sinh thái nào mà em biết?
II. Các kiểu hệ sinh thái:
1. Hệ sinh thái trên cạn: Rừng nhiệt đới, sa van, hoang mạc nhiệt đới và ôn đới, rừng thông phương Bắc, đồng rêu đới lạnh, thảo nguyên,…
Thảo nguyên
R?ng nhi?t d?i
Rừng thông
2. H? sinh thâi du?i nu?c:
a.H? sinh thâi nu?c m?n:
gồm có hệ sinh thái vùng ven bờ và vùng khơi
b. Các hệ sinh thái nước ngọt:
gồm có hệ sinh thái nước đứng
hệ sinh thái nước d?ng
Và hệ sinh thái nước chảy
Hãy cho biết mối quan hệ sinh thái nào trong các quần thể sinh vật là quan trọng đặc biệt cho sự tồn tại và phát triển của hệ sinh thái?
Hình 24: Có những quần thể sinh vật nào? Hãy chỉ ra mối quan hệ dinh dưỡng trong các quần thể sinh vật đó?
Thực vật (cỏ, cây)→ chuột, thỏ, châu chấu→ rắn, thằn lằn → đại bàng → vi sinh vật.
III. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
A. Chuỗi thức ăn:
1.Ví dụ: Cỏ → Chuột → Rắn → Đại Bàng → Vi sinh vật
Nếu coi mỗi loài là một mắt xích thức ăn thì chiều của mũi tên nối giữa các loài chỉ mối quan hệ gì?
Sinh vật đứng trước mũi tên làm thức ăn cho sinh vật đứng sau mũi tên
Vậy: chuỗi thức ăn là gì?
III. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn:
A. Chuỗi thức ăn:
1.Ví dụ: Cỏ → Chuột → Rắn → Đại Bàng → Vi sinh vật
2. Định nghĩa: Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau, mỗi loài là một mắt xích, vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
Cỏ → Chuột → Rắn → Đại Bàng → Vi sinh vật

Trong chuỗi thức ăn có mấy loại sinh vật ? Đó là những loại sinh vật nào ?
Ba loại sinh vật:
- Sinh vật sản xuất
- Sinh vật tiêu thụ
- Sinh vật phân giải

Sinh vật sản xuất gồm
những quần thể sinh vật nào?
Vai trò của nó là gì?

3. Các loại sinh vật trong chuỗi thức ăn:
a. Sinh vật sản xuất:
là những sinh vật tự dưỡng (cây xanh, tảo) có khả năng sử dụng chất vô cơ tổng hợp thành chất hữu cơ.
b. Sinh vật tiêu thụ: là những sinh vật dị dưỡng, lấy chất hữu cơ có sẵn do sinh vật sản xuất cung cấp, bao gồm:
Sinh vật tiêu thụ bậc 1: là động vật ăn thực vật, ký sinh trên thực vật


Sinh vật tiêu thụ gồm những quần thể
sinh vật nào? Vai trò của sinh vật tiêu thụ?


Sinh vật tiêu thụ bậc 2: là động vật ăn sinh vật tiêu thụ bậc 1, ký sinh trên sinh vật tiêu thụ bậc 1


Sinh vật sản xuất + sinh vật tiêu thụ = sinh khối cho hệ sinh thái
c. Sinh vật phân huỷ: là những vi khuẩn dị dưỡng và nấm, có vai trò phân giải chất hữu cơ (xác động, thực vật) thành chất vô cơ.
Sinh vật phân huỷ bao gồm những quần thể sinh vật nào? Vai trò của nó là gì?
Nấm và VSV phân hủy
4. Các loại chuỗi thức ăn:
a. Chuỗi thức ăn mở đầu bằng sinh vật sản xuất:
ví dụ:

VSV phân giải
b. Chuỗi thức ăn mở đầu bằng sinh vật phân giải hoặc chất mùn:
Ví dụ:
Vi sinh vật
B. Lưới thức ăn
1.Ví dụ:
Vi sinh vật
Vậy thế nào là lưới thức ăn?

Trong sơ đồ mạng lưới thức ăn của quần xã
sinh vật đồng cỏ này, có bao nhiêu chuỗi thức ăn
và mắt xích nào là chung các chuỗi thức ăn đó?

2. Khái niệm lưới thức ăn:
Mỗi loài trong quần xã sinh vật thường là mắt xích của nhiều chuỗi thức ăn, các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành lưới thức ăn.
Từ hiện trạng của ao sau, em hãy chỉ cho người nông dân nên áp dụng biện pháp sinh học nào đơn giản nhất nhưng có hiệu quả để nâng cao tổng giá trị sản phẩm trong ao?
Biện pháp sinh học đơn giản và hữu hiệu là thả thêm vào ao một số cá quả để tỉa bớt đàn cá mương, thòng đong, cân cấn, giải phóng nguồn thức ăn giáp xác cho cá mè hoa
Củng cố
Vì sao các loài trong quần xã càng đa
dạng thì hệ sinh thái càng ổn định?

Việt Nam nước ta có ¾ diện tích là núi đồi (đất dốc) dễ bị rửa trôi, xói mòn,…
Trên quan điểm sinh thái học, theo em cần phải làm gì để có được hệ sinh thái nông nghiệp bền vững?
NC&PT HỆ SINH THÁI NƯƠNG RÃY TỔNG HỢP
http://NgocLinhSon.violet.vn
http://NgocLinhSon.violet.vn