Bài 41. Sinh sản vô tính ở thực vật

Giáo sinh: Nguyễn Sỹ Hiển
Chương IV
Bài 41
I. KHÁI NIỆM
CHUNG VỀ SINH SẢN
Sinh sản là gì ?
Là quá trình tạo ra những cá thể mới đảm bảo sự phát triển liên tục của loài
Nghiên cứu các ví dụ sau:
Ví dụ 1: Cua đứt càng  mọc càng mới
Ví dụ 2: Thằn lằn đứt đuôi  mọc đuôi mới
Ví dụ 3: Hạt đậu  cây đậu
Ví dụ 4: Đoạn mía vùi xuống đất  mọc thành cây mới
Quan sát tranh về sinh sản vô tính ở thực vật và cho biết SINH SẢN VÔ TÍNH là gì?
II. Sinh sản vô tính ở thực vật
Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái, con sinh ra giống nhau và giống với cây mẹ.
 Em biết có những hình thức sinh sản vô tính nào? Cho ví dụ.
Có hai hình thức sinh sản vô tính là sinh sản bào tử và sinh sản sinh dưỡng.
1. Sinh sản vô tính là gì ?
2.Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật
a. Sinh sản bào tử:
Quan sát tranh, hai em cùng bàn thảo luận nêu tóm tắt các bước của quá trình sinh sản của cây dương xỉ
Bào tử
Túi bào tử
Mặt dưới lá
Cây trưởng thành
Cây trưởng thành (2n)
Giai đoạn sinh sản vô tính
Túi bào tử
Bào tử (n)
Nguyên phân
Thể bào tử mới (2n)
Cơ thể đơn bội (nguyên ti) (n)
Giảm
phân
Giai đoạn sinh sản hữu tính
Quan sát các hình thức sinh sản sinh dưỡng. Các nhóm thảo luận, nêu các kiểu sinh sản sinh dưỡng mà em biết.
b. Sinh sản sinh dưỡng:
Cỏ gấu
Khoai tây
Là khả năng tạo cơ thể mới từ các cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá) của thực vật bậc cao trong tự nhiên.
VD: thân bò (dâu tây, rau má)
thân rễ (cỏ gấu)
thân củ (khoai tây, cây tre)
lá (thuốc bỏng)
rễ củ (khoai lang)
Các nhóm thảo luận:
- Nhóm 1: Thế nào là giâm cành (hoặc lá, rễ)? Cho VD
- Nhóm 2: Hãy nêu phương pháp chiết cành. Tại sao ở những cây ăn quả lâu năm người ta thường chiết cành?
Nhóm 3: Ghép cành là gì? ghép khác chiết ở điểm nào? Tại sao người ta thường cắt hết lá ở cành ghép?
Nhóm 4: Tìm hiểu phần nuôi cấy mô: Khái niệm, cơ sở khoa học.
Nhóm 5: Quy trình công nghệ nuôi cấy mô, ý nghĩa, thành tựu của nuôi cấy mô.
III.Phương pháp nhân giống vô tính
Ghép cây
Giâm cây
Chiết cây
Nuôi cấy mô cà rốt
Một phương pháp chiết cành khác
Giâm cành
Hãy nêu phương pháp chiết cành. Tại sao ở những cây ăn quả lâu năm người ta thường chiết cành?
Để rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch và biết trước đặc tính của quả.
Quan sát cách ghép cành, ghép khác chiết ở điểm nào?
Ghép:
Quan sát cách nuôi cấy mô ở cà rốt (1) và khoai tây trong ống nghiệm (2), nêu quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào.
c.Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào.
Chọn vật liệu nuôi cấy
Khử trùng
Tạo chồi
Tạo rễ
Cấy cây vào môi trường thích ứng
Trồng cây trong vườn ươm
(Thường dùng chất kích thích sinh trưởng)
Phòng nuôi cấy mô
Dùng cành, chồi hay mắt ghép của cây này ghép lên thân hay gốc của một cây khác
-Phần vỏ của cành ghép và gốc ghép có mô tương đồng tiếp xúc và ăn khớp với nhau. Buộc cành ghép hay mắt ghép vào gốc ghép
-Hai cây ghép cùng loài, cùng giống

-Xoài
-Măng cụt

Chọn cành chiết cạo lớp vỏ, bọc đất mùn quanh lớp vỏ đã cạo, đợi khi ra rễ cắt rời cành đem trồng thành cây mới
- Cạo sạch lớp tế bào mô phân sinh dưới vỏ.
- Bảo đảm giữ ẩm và tuỳ loài cây mà kích thước đoạn thân, cành phù hợp.
- Điều kiện vô trùng
Tạo cây mới từ một phần của cơ quan sinh dưỡng (Thân, rễ, củ) bằng cách vùi vào đất ẩm
- Bảo đảm giữ ẩm và tùy loài cây mà kích thước thân cành phù hợp
Khoai tây, cà chua
Các tế bào, mô thực vật được nuôi dưỡng trong điều kiện môi trường dinh dưỡng thích hợp sẽ phát triển thành cây mới.
Điều kiện vô trùng
Cây lương thực;
Cây ăn quả; Cây cảnh
IV. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người
1. Đối với thực vật:
+Giúp cây duy trì nòi giống
+Phát triển nhanh khi gặp điều kiện thuận lợi
+Sống được trong điều kiện bất lợi ở dạng củ, thân, lá, rễ...
2. Đối với con người:
+Duy trì được tính trạng tốt phục vụ cho con người
+Nhân giống nhanh
+Tạo giống cây sạch bệnh
+Phục chế giống quý đang bị thoái hóa
+Hiệu quả kinh tế cao, giá thành thấp
Câu 1: Sinh sản vô tính ở thực vật là hình thức sinh sản:
A. bằng rễ, thân, lá.
B. bằng bào tử.
C. không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái.
D. có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái.
Câu 2: Cơ sở tế bào học của sinh sản vô tính là
A. phân bào nguyên phân.
B. phân bào giảm phân.
C. kết hợp cả ba quá trình: nguyên phân, giảm phân và thụ tinh.
D. cả A, B, C.
Câu 3: Trồng cây ăn quả bằng cành chiết thường sớm ra quả hơn trồng bằng hạt vì:
A. Cây trồng bằng cành chiết thấp hơn trồng bằng hạt.
B. Cành chiết đã có sẵn hoocmôn ra hoa.
C. Cành chiết đã có tuổi nhất định.
D. Cành chiết không qua sinh trưởng sinh dưỡng.

Câu 4. Muốn cải tiến một số đặc điểm của cây trồng trong sản xuất người ta thường
A. chiết cành
B. cho sinh sản vô tính
C. cho sinh sản hữu tính
D. giâm cành

Học theo bài ghi.
Trả lời câu hỏi trong sách GK.
Xem trước bài sinh sản hữu tính ở thực vật
Đúng rồi
1
2
3
4
Sai rồi
1
2
3
4