Bài 41. Sinh sản vô tính ở thực vật

Chương IV:
SINH SẢN
VD1:Bí đỏ ra hoa → quả → hạt → nảy mầm → cây bí
VD2: Đoạn mía vùi xuống đất → cây mía
VD3: Thằn lằn đứt đuôi → mọc đuôi mới
VD4: Hạt đậu vùi xuống đât → cây đậu
VD5: Từ một lá thuốc bỏng rơi vào đất → thành cây thuốc bỏng.
- Trong các VD trên hãy chỉ ra VD nào là hình thức sinh sản?
- Vậy sinh sản là gì?
- Hình thức sinh sản ở VD2 và VD5 có gì khác so với VD1?
Chương IV SINH SẢN
Khái niệm chung về sinh sản:
Là quá trình hình thành cơ thể mới, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.
+ Sinh sản vô tính
+ Sinh sản hữu tính
Các hình thức sinh sản:
Bài 41
Quan sát hình,hãy cho biết sinh sản vô tính là gì?
I. KHÁI NIỆM.
Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái con cái sinh ra giống nhau và giống cơ thể mẹ.
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH.
 Kể tên một số hình thức sinh sản vô tính ở thực vật mà em biết?
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH.
SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT
Sinh sản bào tử
Sinh sản sinh dưỡng
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH.
1. Sinh sản bào tử:
 Thế nào là sinh sản bằng bào tử?
 Hiệu suất sinh sản bằng bào tử cao hay thấp?
1. Sinh sản bào tử:
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH.
Cây trưởng thành
Túi bào tử (2n)
Bào tử (n)
Cây mới
Thể bào tử
1. Sinh sản bào tử.
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH.
2. Sinh sản sinh dưỡng.
Cho biết các cá thể mới được hình thành từ những bộ phận nào của cây mẹ?
Cho biết các cá thể mới được hình thành từ những bộ phận nào của cây mẹ?
Cơ thể mới được hình thành từ một bộ phận (thân, lá, rễ) của cây mẹ.
VD: Khoai tây, cỏ tranh, rau má …..
2. Sinh sản sinh dưỡng.
Giải thích tại sao từ một phần của cơ quan sinh dưỡng có thể sinh sản được cây con mang đặc tính giống hệt như cây mẹ?
+ Ưu điểm:
Nêu ưu và nhược điểm của sinh sản vô tính?
- Các thể sống độc lập đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu. Do đó có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp.
- Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định, ít biến động, nhờ vậy quần thể phát triển nhanh.
- Tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ về các đặc điểm di truyền.
- Tạo ra cá thể con cháu trong một thời gian ngắn.
+ Nhược điểm:
Tạo ra con cháu giống nhau về mặt di truyền, vì vậy khi gặp điều kiện thay đổi, có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết.
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GiỐNG VÔ TÍNH
1. Giâm.
2. Chiết
3. Ghép
NGHIÊN CỨU SGK KẾT HỢP QUAN SÁT TRANH HÃY HOÀN THÀNH PHIẾU HỌC TẬP SAU.
Ghép chồi và ghép cành
PHIẾU HỌC TẬP
Ghép
Chiết


Giâm
Thành tựu
Điều kiện
Cách tiến hành
Hình thức
Tạo cây mới từ 1 phần cơ quan sinh dưỡng (thân, rễ, củ) bằng cách vùi vào đất ẩm.

Bảo đảm giữ ẩm và tuỳ loài cây mà kích thước đoạn thân, cành phù hợp.
Chọn cành chiết, gọt lớp vỏ, bọc đất mùn quanh lớp vỏ đã gọt, đợi ra rễ cắt rời cành đem trồng

mía ,sắn…
Gọt sạch lớp tế bào mô phân sinh dưới lớp vỏ

Chanh,
cam,
bưởi
Dùng cành, chồi hay mắt ghép của 1 cây này ghép lên thân hay gốc của 1 cây khác

Phần vỏ cành ghép và gốc ghép có các mô tương đồng tiếp xúc và ăn khớp với nhau. Buộc chặt cành ghép hay mắt ghép vào góc ghép

đào, táo…
Ưu điểm:
Khi ghép cành tại sao phải cắt bỏ hết lá ở cành ghép và phải buộc chặt cành ghép(hoặc mắtghép) vào gốc ghép?
- Giữ nguyên được tính trạng mong muốn
- Rút ngắn thời gian phát triển, sớm thu hoạch
Nêu ưu điểm của cành giâm và cành chiết so với cây mọc từ hạt?
Vì sao mô thực vật lại có thể nuôi cấy để tạo thành cây mới?
Vì tế bào có tính toàn năng: Trong bất cứ tế bào hoặc mô nào của các cơ quan như rễ, thân, lá đều chứa hệ gen quy định kiểu gen của loài đó và chúng có khả năng tạo thành cơ thể mới bằng con đường sinh sản vô tính

4. Nuôi cấy mô
a. Cơ sở khoa học
Quan sát tranh cho biết quy trình nuôi cấy mô?
b. Quy trình nuôi cấy mô:



đặt mô trong môi trường dinh dưỡng có các chất kích thích




chuyển mô sẹo vào môi trường nuôi cấy mô


mô hình thành rễ và chồi tạo cây con
chuyển cây ra trồng đại trà
Chọn mô nuôi cấy (lá, thân, hoặc mô khác) từ cây khoẻ khử trùng bề mặt


mô sẹo
chuyển cây con ra nhà kính

Chọn mô nuôi cấy (lá, thân, hoặc mô khác) từ cây khoẻ khử trùng bề mặt


Chọn mô nuôi cấy (lá, thân, hoặc mô khác) từ cây khoẻ khử trùng bề mặt


Nêu ý nghĩa của nuôi cây mô đối với chu trình sống TV và đối với ngành nông nghiệp?
+ Đối với TV.
- Giúp cây duy trì nòi giống
- Phát triển nhanh khi gặp điều kiện thuận lợi
- Sống được trong điều kiện bất lợi ở dạng củ, thân,…
+ Đối với ngành nông nghiệp.
- Duy trì tính trạng tốt cho con người
- Nhân nhanh giống cây cần thiết trong thời gian ngắn
c. Ý nghĩa.
- Tạo giống cây sạch bệnh
- Hiệu quả kinh tế cao, giá thành thấp
- Phục chế giống cây quý đang bị thoái hoá
d. Thành tựu.
Nêu thành tựu của nuôi cấy mô trên thế giới, trong nước và địa phương?
Nhân giống lan hồ điệp bằng nuôi cấy mô
Nhân giống lan hồ điệp bằng nuôi cấy mô
Nhân giống hoa đồng tiền = nuôi cấy mô
Nhân giống cỏ vetiver bằng nuôi cấy mô
Khoai tây được nhân giống bằng nuôi cấy mô
Nhân giống chuối = nuôi cấy mô
Câu 1: Phương pháp nhân giống vô tính nào có hiệu quả nhất hiện nay?

A. Gieo từ hạt
B. Chiết cành
C. Giâm cành
D. Nuôi cấy mô
Câu 2: Hình thức sinh sản của cây rêu là sinh sản
A. Bào tử
B. Phân đôi
C. Sinh dưỡng
D. Hữu tính

Câu 3: Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản?

A. Chỉ cần một cá thể bố hoặc mẹ
B. Không có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái
C. Bằng giao tử cái
D. Có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái

Câu 4: Đối với cây ăn quả, chiết cành có ý nghĩa?

A. Cải biến kiểu gen của cây mẹ
B. Rút ngắn thời gian sinh trưởng, thu hoạch sớm và biết trước đặc tính của quả
C. Thay cây mẹ già cỗi bằng cây con có sức sống tốt hơn
D. Làm tăng năng suất so với trước đó

Câu 5: Tại sao cây con được sinh ra qua hình thức sinh sản dinh dưỡng lại giống hệt cây mẹ?

A. Vì các TB được sinh sản theo hình thức nguyên phân
B. Vì các TB con có vật chất di truyền mang tính ổn định giống hệt TB mẹ
C. Vì TB chất của TB con và TB mẹ giống nhau
D. Cả a và b đúng

Trình bày cơ sở khoa học và phương pháp của các hình thức nhân giống(giâm, chiết, ghép, nuôi cấy mô)?
Nêu ứng dụng và thành tựu về sinh sản vô tính trên thế giới, trong nước và địa phương?
Học bài mới và hoàn thành lệnh ở bài 42
Hưỡng dẫn về nhà.