Bài 41. Sinh sản vô tính ở thực vật

Hiện tượng nào sau đây là hình thức sinh sản, hiện tượng nào sau đây không phải là hình thức sinh sản?
Thằn lằn bị đứt đuôi mọc ra đuôi mới.
Con Sao biển, khi cắt cơ thể làm hai phần thì phát triển thành hai con sao biển mới.
Từ hạt lúa phát triển thành cây lúa mới.
Từ một đoạn thân mía, sau khi dâm xuống đất cho ra các cây mía mới.
Đúng
Sai
Đúng
Đúng
Từ các ví dụ trên, hãy cho biết thế nào là sinh sản?
* Khái niệm: Sinh sản là quá trình tạo ra cá thể mới bảo đảm cho sự phát triển liên tục của loài.
* Các kiểu sinh sản :
- Sinh sản vô tính
- Sinh sản hữu tính
Hãy lấy ví dụ về sinh sản vô tính ở thực vật?
Sinh sản vô tính là gì ?
1. Sinh sản vô tính là gì ?
 Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự hợp nhất giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống cây mẹ
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật.
- Sinh sản bằng bào tử.
- Sinh sản sinh dưỡng.
Ổ bào tử (2n)
Túi bào tử (2n)
Bào tử (2n)
Cây trưởng thành (2n)
Không phát tán rộng.
Phát tán rộng nhờ gió, nước và động vật
4. Phát tán
- Một cơ quan sinh dưỡng nảy chồi phát triển thành cá thể mới
- Không có sự xen kẽ thế hệ.
- Bào tử thể ; túi bào tử bào tử ; cá thể mới
- Có sự xen kẽ thế hệ (thể bào tử và thể giao tử)
3. Biểu hiện
Phát triển từ một phần của cơ thể mẹ.
Phát triển từ bào tử
2. Nguồn gốc cây con
Khoai tây, rau má, xương rồng ..
Rêu, dương xỉ.
1. Ví dụ
Sinh sản sinh dưỡng
Sinh sản bằng bào tử
Chỉ tiêu so sánh
Thể giao tử
Túi tinh
Tinh trùng
Túi noãn
Noãn cầu
Hợp tử
Thể bào tử
Túi bào tử
Bào tử
3. Phương pháp nhân giống vô tính.
a. Ghép chồi và ghép cành
Dựa vào hình bên, hãy cho biết cách tiến hành ghép chồi và ghép cành?
Vì sao phải cắt bỏ hết lá ở cành ghép?
Kể một số thành tựu về ghép cây mà em biết?
Những điều cần lưu ý khi ghép cây là gì?
- Cắt bỏ hết lá ở cành ghép
- Buộc chặt mắt ghép, cành ghép vào gốc ghép.
b. Chiết cành và giâm cành.
Nêu những ưu điểm của cành chiết và cành giâm so với cây mọc từ hạt?
Ưu điểm:
- Giữ nguyên được tính trạng tốt
- Thời gian thu hoạch ngắn
c. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật
Dựa vào mô hình nuôi cấy mô thực vật ở trên, hãy cho biết quá trình gồm những giai đoạn nào?
c. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật
 Cách tiến hành :
- Lấy các tế bào từ các phần khác nhau của cơ thể thực vật (củ, lá, đỉnh sinh trưởng …)
- Nuôi các tế bào trong môi trường nuôi cấy thích hợp để tạo cây con.
* Lưu ý : Tất cả các thao tác phải thực hiện trong điều kiện vô trùng.
 Cơ sở khoa học của việc nuôi cấy tế bào và mô thực vật là tính toàn năng của tế bào thực vật.
* Tính toàn năng là khả năng của tế bào đơn lẻ phát triển thành cây nguyên vẹn, ra hoa và kết hạt bình thường
Ý nghĩa của phương pháp nuôi cấy tế bào và mô thực vật :
- Đảm bảo được tính trạng di truyền mong muốn.
- Giá trị kinh tế cao (nhân giống nhanh với số lượng lớn, có thể sản xuất những cây sạch bệnh, phục chế giống cây quý, hạ giá thành sản phẩm…
4. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người
a. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật
- Giúp cho sự tồn tại và phát triển của loài.
b. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống con người
- Có vai trò đặc biệt quan trọng trong nông nghiệp.
 Nêu những ưu điểm của sinh sản vô tính
- Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu
- Tạo ra số lượng con cháu lớn trong một thời gian ngắn.
- Tạo ra cá thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ về các đặc điểm di truyền
- Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định, ít biến động
 Những nhược điểm của sinh sản vô tính
- Tạo ra các thế hệ con cháu giống nhau về mặt di truyền , vì vậy khi điều kiện sống thay đổi có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết.
`
Bào tử (n)
Nguyên tản (n)
Túi bào tử (2n)
Cây trưởng thành (2n)
Trứng (n)
Tinh trùng (n)
Hợp tử (2n)
2
1
3
4
5
6
7
Trình bày tóm tắt quá trình sinh sản bằng bào tử của dương xỉ?
Sinh sản sinh dưỡng ở cây dâu tây
Khoai tây được nhân giống bằng nuôi cấy mô
Phòng nuôi cấy mô
Nhân giống hoa đồng tiền = nuôi cấy mô

Củng cố

I. Ngoài tự nhiên, cây tre sinh sản bằng:
A. lóng.
B. thân rễ.
C. đỉnh sinh trưởng.
D. rễ phụ.

II. Trong phương pháp nhân giống sinh dưỡng bằng ghép cành, mục đích quan trọng nhất của việc buộc chặt cành ghép vào gốc ghép là để:
A. dòng mạch gỗ dễ dàng di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép.
B. cành ghép không bị rơi.
C. nước di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép không bị chảy ra ngoài
D. cả A, B,C.

III. Hãy ghép các loại cây sau vào phương pháp sinh sản phù hợp
A. Cây lá bỏng 1. Thân rễ
B. Khoai lang 2. Bào tử
C. Dương xỉ 3. Cành
D. Cỏ tranh 4. Lá
E. Cây bưởi 5. Hạt
6. Thân củ

H. Trong các kiểu sinh sản trên, kiểu nào là sinh sản vô tính? kiểu nào là sinh sản hữu tính?




Về nhà
1. Học bài cũ
2. Chuẩn bị bài sau: HS chuẩn bị mẫu vật thật
+ Tổ 1: Hoa bưởi.
+ Tổ 2: Hoa bầu, bí.
+ Tổ 3: Hạt lúa.
+ Tổ 4: Hạt đỗ.