Bài 41. Sinh sản vô tính ở thực vật

Giáo viên giảng dạy: Vũ Thị Thu Hà
Trường THPT Hàn Thuyên
Chương IV. Sinh sản
A. SINH SẢN Ở THỰC VẬT
Ví dụ 1. Cua đứt càng  mọc càng mới.
Ví dụ 2. Thằn lằn đứt đuôi  mọc đuôi mới.
Ví dụ 3. Hạt đậu  nảy mầm mọc thành cây đậu.
Ví dụ 4. Đoạn mía vùi xuống đất  phát triển thành cây mía.
Sinh sản là quá trình hình thành cơ thể mới, đảm bảo quá trình phát
triển liên tục của loài.
Có hai hình thức sinh sản:
Hữu tính
Vô tính
Tiết 44. Sinh sản vô tính ở thực vật
I. Khái niệm
- Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái. Con sinh ra giống nhau và giống cây mẹ.
Cây thuốc bỏng được sinh ra từ bộ phận nào của cây mẹ? Đặc điểm của cây con so với cây mẹ? Tại sao?
Thế nào là sinh sản vô tính?
Sinh
sản
sinh
dưỡng
Sinh
sản
bào
tử
Có mấy hình thức sinh sản vô tính?
II. Các hình thức sinh sản vô tính
1. Sinh sản bào tử
Sinh sản bào tử có ở những đối tượng nào?
- Là hình thức sinh sản có ở thực vật bào tử: Rêu, dương xỉ…
- Thời kì trưởng trưởng thành (giai đoạn sinh sản vô tính): túi bào tử vỡ ra các bàotử (n)  nguyên phân  cơ thể đơn bội.
Thực chất ở dương xỉ có mấy hình thức sinh sản?
Nguyên tản
Sinh sản bào tử là gì?
Giai đoạn nào là sinh sản vô tính?
II. Các hình thức sinh sản vô tính
2. Sinh sản sinh dưỡng
Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản mà cây con được hình thành từ một phần của cơ quan sinh dưỡng ( rễ, thân, lá…) của cây mẹ.
Sinh sản sinh dưỡng là gì?
Dâu tây
II. Các hình thức sinh sản vô tính
Phương thức sinh sản vô tính có đặc điểm gì?
KL: Sinh sản vô tính có đặc điểm
Chỉ có một cá thể tham gia.
Cơ cấu di truyền không thay đổi qua thế hệ vì không có sự tổ hợp lại hệ gen.
- Dựa trên sự phân bào nguyên nhiễm.
Cho biết ưu, nhược điểm của sinh sản vô tính?
* Ưu điểm: - Cá thể sống độc lập vẫn có thể tạo ra con cháu. Có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp.
Tạo các cá thể mới giống nhau và giống mẹ về các đặc điểm di truyền  sống cùng điều kiện như cây mẹ  sẽ tồn tại và sinh sản tốt.
- Tạo ra số lượng lớn con cháu trong thời gian ngắn.
* Nhược điểm: Không có tính đa dạng  điều kiện sống thay đổi có nguy cơ tuyệt chủng.
1. Sinh sản bào tử
2. Sinh sản sinh dưỡng
* Ưu điểm:
1
2
3
4
1
2
3
III. Phương pháp nhân giống vô tính
1. Giâm
2. Chiết
3. Ghép
4. Nuôi cấy mô
Nêu các phương
pháp nhân giống
vô tính?
THẢO LUẬN
Nhóm 1. - Thế nào là giâm ( cành, lá, rễ )? Nêu ví dụ và trình bày cách giâm cành, lá, rễ ở cây?
Để tạo rễ nhanh phải làm thế nào?
Nhóm 2. - Tại sao cây ăn quả lâu năm người ta thường dùng phương pháp chiết cành?
Cách tiến hành?
Nhóm 3. - Ghép cành được tiến hành như thế nào?
- Ghép cành khác với chiết cành ở những điểm nào?
Nhóm 4. – Mô tả quá trình nuôi cấy mô?
- Vì sao mô thực vật lại có thể nuôi cấy để hình thành cây mới? Ý nghĩa?
Chiết
Ghép
1
2
3
III. Phương pháp nhân giống vô tính
- Giâm là hình thức sinh sản tạo cây mới từ 1 đoạn thân, cành, lá, rễ.
- Cách tiến hành: + Cắt 1 đoạn cơ quan sinh dưỡng ( thân, cành, rễ, lá ) vùi xuống đất ẩmra rễ  phát triển thành cây mới.
+ Để tạo rễ nhanh  dùng chất kích thích.
1. Giâm
Quan sát hình 43.1 và hình bên, cho biết thế nào là giâm ( cành, lá, rễ )? Nêu ví dụ và trình bày cách giâm cành, lá, rễ ở cây?
Để tạo rễ nhanh phải làm thế nào?
III. Phương pháp nhân giống vô tính
- Áp dụng với cây ăn quả lâu năm  rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch và biết đặc tính quả.
Cách tiến hành: Chọn cây, cành khỏe không sâu bệnh, gọt lớp vỏ  bọc đất mùn quanh lớp vỏ bóc hoặc ghim giữ phần vỏ bóc xuống lớp đất mặt ra rễ  cắt đem trồng.
2. Chiết
Tại sao cây ăn quả lâu năm người ta thường dùng phương pháp chiết cành? Cách tiến hành?

1
2
III. Phương pháp nhân giống vô tính
3. Ghép
Ghép cành được tiến hành như thế nào?
Cách tiến hành:
+ Dùng 1 đoạn thân, cành, chồi của cây này ( cành ghép) ghép lên thân hay gốc của 1 cây khác ( gốc ghép).
+ Các mô tương đồng của cành ghép và gốc ghép ăn khớp với nhau.
III. Phương pháp nhân giống vô tính
3. Ghép
Ghép cành khác với chiết cành ở những điểm nào?
Có bao nhiêu kiểu ghép?
- Ghép cành giúp tận dụng được đặc tính tốt của cả cành ghép và gốc ghép.
III. Phương pháp nhân giống vô tính
4. Nuôi cấy mô
Mô tả quá trình nuôi cấy mô?
- Cách tiến hành: Lấy các tế bào từ các phần khác nhau của cơ thể thực vật  nuôi trong môi trường dinh dưỡng thích hợp  cây con.
Vì sao mô thực vật lại có thể nuôi cấy để tạo thành cây mới? Ý nghĩa?
- Cơ sở khoa học: Mỗi tế bào của một cơ thể thực vật đều mang 1 lượng thông tin di truyền đủ để mã hóa cho sự hình thành 1 cơ thể mới.
- Ý nghĩa: Tạo nhanh giống mới sạch bệnh, hiệu quả kinh tế cao.
Nhân giống lan Hồ điệp bằng nuôi cấy mô
Khoai tây được nhân giống nhờ nuôi cấy mô
CỦNG CỐ
Câu 1. Sinh sản vô tính được đặc trưng bởi:
Không có quá trình kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái.
Tạo ra nhiều con cháu trong một thế hệ.
Có quá trình giảm phân.
Con cháu đa dạng.
A
B
C
D
CỦNG CỐ
Câu 2. Sự tạo cơ thể mới từ rễ, thân, lá được gọi chính xác là:
Sinh sản bào tử.
Sinh sản vô tính.
Sinh sản sinh dưỡng
Sinh sản hữu tính.
A
B
C
D
CỦNG CỐ
Câu 3. Sai khác cơ bản của ghép cành so với giâm và chiết là:
Không tạo thêm cá thể mới.
Có thể tạo được giống mang đặc tính của hai cơ thể khác nhau.
Cành ghép nhanh cho thu hoạch.
Tất cả đều đúng
A
B
C
D
CỦNG CỐ
Câu 4. Phương pháp nhân giống vô tính cho hiệu suất cao nhất là:
Giâm cành.
Chiết cành.
Ghép cành.
Nuôi cấy mô.
D
C
B
A
Bài tập về nhà
Học bài theo câu hỏi sách giáo khoa.
- Đọc trước bài: Sinh sản hữu tính ở thực vật
Đúng rồi!
1
2
3
4
Sai rồi!
1
2
3
4