Bài 41. Sinh sản vô tính ở thực vật

A. SINH SAÛN ÔÛ THÖÏC VAÄT
Chương IV
SINH SẢN
I/ KHÁI NIỆM CHUNG VỀ SINH SẢN
Sinh sản là quá trình hình thành cơ thể mới đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.
Có mấy hình thức sinh sản?
2 hình thöùc:
Sinh sản vô tính
Sinh sản hữu tính
Bài 41
SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT
- Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống câymẹ
1/ Sinh sản vô tính là gì?
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật
Sinh sản bào tử
Sinh sản sinh dưỡng
a. Sinh sản bào tử







Thể giao tử (n)
Túi tinh (n)
Tinh trùng (n)
Túi trứng (n)
Trứng (n)
Hợp tử (2n)
Thể bào tử (2n)
Túi bào tử (2n)
Bào tử (n)
Thụ tinh
NP
PT
G. Phân
Túi bào tử cây dương xỉ
a. Sinh sản bằng bào tử : (Rêu, dương xỉ)
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật

Cá thể con được hình thành từ bào tử
- Bào tử được hình thành trong túi bào tử của cây trưởng thành (thể bào tử)
Ý nghĩa :
- Tạo được nhiều cá thể của 1 thế hệ
- Bào tử được phát tán ? đảm bảo mở rộng vùng phân bố của loài
b. Sinh sản sinh dưỡng
Phân biệt sinh sản bào tử và sinh sản sinh dưỡng
Nhiều
Phát triển từ bào tử
Phát triển từ 1 phần cơ thể mẹ
Ít
Có
Không
Phát tán nhờ gió, nước, động vật ? rộng
Ít phát tán
Có 2 hình thức sinh sản sinh dưỡng :
b. Sinh sản sinh dưỡng
+ Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên : thân củ, thân rễ, lá
vd : lá thuốc bỏng, rau má, khoai tây, ..
+ Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo (nhân giống vô tính)
T? m?t ph?n co quan sinh du?ng c?a co th? m?
n?y ch?i
co th? m?i
Thân rễ
Rễ củ
Khoai lang
3. Phương pháp nhân giống vô tính
Ghép chồi và ghép cành
Chiết cành và giâm cành
Nuôi cấy tế bào và mô thực vật
Giâm một đoạn sắn
H. Taïi sao ôû caây aên quaû laâu naêm, ngöôøi ta thöôøng chieát caønh ?



- Rút ngắn thời gian sinh trưởng.
- Sớm thu hoạch.
- Biết trước đặc tính của quả.
c. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật
Từ các phần khác nhau của cơ thể (củ, lá, đỉnh sinh trưởng, bao phấn,.) Cây con
Nuôi cấy trên môi trường thích hợp
- Cơ sở khoa học : Tính toàn năng của tế bào thực vật

Cây nuôi cấy mô trong ống nghiệm
Phòng nuôi cấy mô

Vườn ươm cây nuôi cấy mô
4. Vai troø của sinh sản voâ tính ñối với ñời sống thực vật vaø con người
a. Với ñời sống thực vật
Giuùp loaøi tồn tại vaø phaùt triển
b. Với ñời sống con người
Duy trì caùc tính traïng toát coù lôïi cho con ngöôøi
Đem lại hiệu quả kinh tế cao:
+ Nhaân giống nhanh, số lượng lớn
+ Thời gian thu hoạch sản phẩm ngắn
+ Phục chế giống caây quí…
Thu hải đường
Một giống mới được lai tạo từ giống lan có nguồn gốc Việt Nam (rất thơm).
Nhân giống hoa đồng tiền = nuôi cấy mô
Haõy cho bieát cô sôû khoa hoïc cuûa nuoâi caáy moâ?
Vì tế bào có tính toàn năng: trong bất cứ tế bào hoặc mô nào của các cơ quan như rễ, thân, lá đều chứa hệ gen quy định kiểu gen của loài đó và chúng có khả năng tạo thành cơ thể mới bằng con đường sinh sản vô tính

- Cách làm:
+ Lấy các tế bào từ các phần khác nhau của cơ thể thực vật
+ Nuôi các tế bào trên trong môi trường dinh dưỡng thích hợp để tạo cây con
- Ý nghĩa:
+ Đảm bảo tính trạng di truyền mong muốn
+ Có giá trị kinh tế cao
+ Sản xuất những giống cây sạch bệnh
- Öu ñieåm:
+ Taïo nhanh gioáng môùi
+ Coù hieäu quaû kinh teá cao
+ Saïch beänh

Hiệu quả khoa học, KT-XH:

- Tiềm lực khoa học- công nghệ phục vụ cho nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ nuôi cấy mô thực vật trong tỉnh được tăng cường, đáp ứng được yêu cầu nhân các loại cây trồng, lưu giữ các nguồn gen cây trồng quý hiếm ở địa phương.
- Nhân giống bằng công nghệ nuôi cấy mô sẽ tạo  số lượng lớn cây trồng, sản phẩm đồng đều, phục vụ tốt cho chế biến công nghiệp.
Một số loại cây được áp dụng thành tựu nuôi cấy mô
Củ hành tây
Thân hành củ
Rễ phụ

Củng cố

I. Ngoài tự nhiên, cây tre sinh sản bằng:
A. lóng.
B. thân rễ.
C. đỉnh sinh trưởng.
D. rễ phụ.

II. Trong phương pháp nhân giống sinh dưỡng bằng ghép cành, mục đích quan trọng nhất của việc buộc chặt cành ghép vào gốc ghép là để:
A. dòng mạch gỗ dễ dàng di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép.
B. cành ghép không bị rơi.
C. nước di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép không bị chảy ra ngoài
D. cả A, B,C.

III. Hãy ghép các loại cây sau vào phương pháp sinh sản phù hợp
A. Cây lá bỏng 1. Thân rễ
B. Khoai lang 2. Bào tử
C. Dương xỉ 3. Cành
D. Cỏ tranh 4. Lá
E. Cây bưởi 5. Hạt
6. Thân củ





II. Các hình thức sinh sản vô tính
Sinh sản bào tử
- Có ở thực vật bào tử.
- Vd: Cây dương xỉ
Cơ chế:
Vào thời kì trưởng thành (ở giai đoạn sinh sản vô tính), túi bào tử vỡ tung, giải phóng các bào tử ra ngoài.
Sau đó khi gặp đất ẩm, các bào tử này nguyên phân nhiều lần liên tiếp cho cơ thể đơn bội
Về sau túi bào tử này phát triển thành một cây con độc lập.
Đây là quá trình hình thành thể bào tử mới
Đặc điểm của hình thức sinh sản này là gì?
-Đặc điểm: + Cây con phát triển từ bào tử
+ Có sự xen kẽ 2 thế hệ GTT và BTT
+ Số lượng cá thể con nhiều
+ Phát tán rộng nhờ gió, nước, động vật
Ưu điểm vs Nhược điểm của sinh sản bằng bào tử
- Cây có tên này vì dược dân gian làm thuốc chữa bỏng.
- Nó còn được gọi là sống đời, lạc địa sinh căn, trường sinh.
Vì sao nhỉ???
- Vì khi một chiếc lá rụng xuống có thể mọc thành nhiều cây mới.
Lá (cây thuốc bỏng)
CÂY THUỐC BỎNG

H. Theá naøo laø giaâm (caønh, laù reã)?



III. Phương pháp nhân giống vô tính
Giaâm caønh:
Giaâm (caønh, laù, reã) laø hình thöùc sinh saûn sinh döôõng taïo caây môùi töø moät ñoaïn :
thaân, caønh
reã
maûnh laù

H. Theá naøo laø gheùp caønh?
c. Ghép cành:
Ghép cành là ghép một đoạn thân cành , chồi (cành ghép) của một cây này ghép lên thân hay gốc của cây khác (gốc ghép).

Sao cho.!?
- Phần vỏ các mô tương đồng tiếp xúc và ăn khớp với nhau.
Sau đó:
- Chỗ ghép liền lại + chất dinh dưỡng của gốc ghép sẽ nuôi cành ghép.

Sửa soạn mắt cây
Đặt mắt cây vào trong đất trồng
Tưới ẩm và đậy khay giống như hình dưới đây
Ngoài ra còn một số kiểu ghép:
- Ghép áp.
- Ghép nêm.
- Ghép dưới vỏ.
- Ghép mắt.
- Ghép cửa sổ.
- Ghép chữ T.
Phương pháp ghép chồi, cành
BAÛNG SO SAÙNH 3 PP: