Bài 41. Sinh sản vô tính ở thực vật

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LẠNG SƠN
D
G
----------
SINH HỌC 11 – CƠ BẢN
TỔ: HÓA – SINH
Thực hiện: Nguyễn Thị Nhàn
Lạng Sơn, tháng 3, năm 2010
H1.Các hình ảnh trên phản ánh
những hiện tượng gì?
H2. Sinh sản là gì? hãy phân biệt
các hình thức sinh sản trong ảnh?
Sinh sản là quá trình tạo ra
những cá thể mới đảm bảo
sự phát triển liên tục của loài
Sinh sản
Sinh sản vô tính
Sinh sản hữu tính
Thực vật
Động vật
SINH SẢN
A. SINH SẢN Ở THỰC VẬT
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
Chương IV
H3.Quan sát tranh về sinh sản vô tính ở thực vật và cho biết SINH SẢN VÔ TÍNH là gì?
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
Là hình thức sinh sản
Không có sự kết hợp giữa giao
tử đực và giao tử cái, con sinh ra
Giống nhau và giống với cây mẹ.
H4. hãy cho biết các kiểu sinh sản của những cây trong hình?
H5. Em hãy cho biết có những hình thức sinh sản vô tính nào? Cho ví dụ.

thân bò
Lá
 Rễ củ
 Thân củ
 Bào tử
 Bào tử
- Rau má ?
- Lá bỏng ?
- Khoai lang ?
- Khoai tây ?
- Cây rêu ?
- Dương xỉ ?
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
H5. N/C SGK, hãy cho biết có những hình thức sinh sản vô tính nào? Cho ví dụ.
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
Cây dương xỉ
SS bằng bào tử
SSVT
SS sinh dưỡng
( Rêu, dương xỉ )
( Lá bỏng, khoai lang, khoai tây, rau má )

Túi bào tử ở
mặt dưới lá
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
H6. Nêu khái niệm về sinh sản bằng bằng bào tử ?
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
Cây dương xỉ
- Có ở thực vật bào tử ( Là những cơ thể luôn biểu hiện rõ sự xen kẽ của 2 thế hệ): Cây rêu, Cây dương xỉ
- Cơ thể mẹ  túi bào tử  bào tử  cơ thể mới.

Túi bào tử ở
mặt dưới lá
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
H8.Quan sát tranh, tóm tắt các bước của quá trình sinh sản của cây rêu ?
Thể giao tử trưởng thành (n)
Túi bào tử
Bào tử (n)
Thể giao tử non (n)
Giai đoạn sinh sản hữu tính
Hợp tử
Nguyên phân
Nguyên phân
a. Sinh sản
ở cây rêu

Giai đoạn sinh sản hữu tính
Giai đoạn sinh sản vô tính
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
Sinh sản
ở cây rêu
b. Sinh sản ở
cây dương xỉ
Bào tử (n)
Nguyên tản(n)
Túi bào tử (2n )
Cây trưởng thành (2n)
Trứng (n)
Tinh trùng (n)
Hợp tử (2n)
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
Sinh sản
ở cây rêu
b. Sinh sản ở
cây dương xỉ
Sinh sản vô tính
Sinh sản hữu tính
H8A.Quan sát tranh, tóm tắt các bước của quá trình sinh sản của cây dương xỉ ?
Cây trưởng thành (2n)
Túi bào tử(2n)
Bào tử (n)
Trứng (n) x Tinh trùng (n)
Thể bào tử mới (2n)
Giai đoạn sinh sản hữu tính
Thụ tinh
Hợp tử (2n)
Giai đoạn sinh sản vô tính
Nguyên phân
NP
Sơ đồ
GP
NP
H9. Cho biết Hiệu suất sinh sản và con đường phát tán của bào tử?

- Hiệu suất sinh sản cao, từ 1 cơ thể mẹ có thể tạo ra rất nhiều cơ thể mới.
- Bào tử phát tán nhờ gió, nước, côn trùng,…

3
4
2
1
5
6
7
Bào tử (n NST)
Nguyên tản(n NST)
Túi bào tử (2n))
Cây trưởng thành (2n))
Trứng(n)
Tinh trùng (n)
Hợp tử (2n)
Cây dương xỉ
Ổ bào tử dương xỉ nhìn qua kính hiển vi
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
H11.Quan sát các hình thức sinh sản sinh dưỡng. Hãy nêu các kiểu sinh sản sinh dưỡng mà em biết ?
Thân bò(dâu tây,rau má)
Thân rễ(Cỏgấu,cỏgianh)
Thân củ (Khoai tây)
Thân hành ( Cây hành)
Lá (Thuốc bỏng)
Rễ củ (Khoai lang)
H10. Phát biểu khái niệm về sinh sản sinh dưỡng ?

*Khái niệm: Là khả năng tạo cơ thể mới từ các cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá) của thực vật bậccaotrongtựnhiên.
S. Sản sinh dưỡng tự nhiên
S. sản sinh dưỡng nhân tạo:
Nhân giống vô tính
( Nhân giống sinh dưỡng )
+ Giâm cành: sắn, mía dâm bụt …
+ Chiết cành: Cam, chanh, bưởi…
+ Ghép: Mận, đào…
+ Nuôi cấy mô tế bào.
*Có 2 hình thức sinh sản sinh dưỡng:

Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
Các nhóm thảo luận:
- Nhóm 1: Ghép cành là gì? Vì sao khi ghép cành người ta thường cắt bỏ hết lá ở cành ghép ?
- Nhóm 2: Hãy nêu phương pháp chiết cành. Tại sao ở những cây ăn quả lâu năm người ta thường chiết cành?
- Nhóm 3: Thế nào là giâm cành (hoặc lá, rễ)? Cho VD. Những ưu điểm của cành giâm và cành chiết so với cây trồng mọc từ hạt?
- Nhóm 4: Tìm hiểu phần nuôi cấy mô: Khái niệm, cơ sở khoa học.
Nhóm 5: Quy trình công nghệ nuôi cấy mô, ý nghĩa, thành tựu của nuôi cấy mô.
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
H12. Quan sát hình 43 ( SGK) và cho biết Các phương pháp nhân giống vô tính: Có hoặc không có trên hình 43?
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
- Có:Ghép chồi và ghép cành
- Không có: Chiết cành và giâm cành
1, Ghép chồi và
ghép cành
* KN: Dùng cành, chồi của cây này (cành ghép) ghép lên thân hoặc gốc của cây khác (gốc ghép).
* Lưu ý: Cành ghép và gốc ghép có thể cùng loài, cùng giống hoặc có quan hệ họ hàng thì khả năng sống mới cao.
- Thường chọn cành ghép của cây cho năng suất cao và gốc ghép là cây có khả năng chống chịu tốt.
* Các kiểu ghép cành: Có nhiều kiểu ghép như: ghép áp, ghép nêm…
H13.Quan sát hình và cho biết thế nào là ghép cành? Khi thực hiện ghép cành cần lưu ý những gì?Cáckiểughép?
Ghép cây
H14. Khi ghép cành người ta thường cắt bỏ hết lá ở cành ghép . Vì sao?
- Để giảm mất nước qua con đường thoát hơi nước nhằm tập trung nước để nuôi các tế bào cành ghép

Nhóm 1
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
1, Ghép chồi và
ghép cành
2, Ghiết cành và
giâm cành
H15. Hãy nêu phương pháp chiết cành ?
Cành đã
chiết xong
Bóc 1 đoạn vỏ
Bao bầu đất
Cành chiết ra rễ
Cắt trồng xuống đất

a. Ghiết cành
Nhóm 2
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
1, Ghép chồi và
ghép cành
2, Ghiết cành và
giâm cành
Cành đã
chiết xong
Để rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch và biết trước đặc tính của quả.
H15. Tại sao ở những cây ăn quả lâu năm người ta thường chiết cành?

a. Ghiết cành
Nhóm 2
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
1, Ghép chồi và
ghép cành
2, Ghiết cành và
giâm cành
H16. Thế nào là giâm cành (hoặc lá, rễ)? Cho VD?

a. Ghiết cành
b. Giâm cành
- Tạo cây mới từ một đoạn thân cành (mía, sắn…) hoặc một đoạn rễ (rau diếp …) hoặc một mảnh lá (thuốc bỏng, thu hải đường…)
- Có thể dùng chất kích thích giúp nhanh chóng ra rễ
H16 A. Những ưu điểm của cành giâm so với cây trồng mọc từ hạt?
-Giữ nguyên được tính trạng tốt mà ta mong muốn
- Thời gian thu hoạch sản phẩm ngắn
Nhóm 3
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
1, Ghép chồi và
ghép cành
2, Ghiết cành và
giâm cành
a. Ghiết cành
b. Giâm cành
Ghép cây
Giâm cây
Chiết cây
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
1, Ghép chồi và
ghép cành
2, Ghiết cành và
giâm cành
a. Ghiết cành
b. Giâm cành
3, Nuôi cấy mô
tế bào
H17. Quan sát sơ đồ và nêu KN về nuôi cấy mô tế bào là gì?
a. Khái niệm:Tách riêng mô tế bào khỏi cơ thể, nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng thích hợp để phát triển thành cây mới.

Nhóm 4
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
1, Ghép chồi và
ghép cành
2, Ghiết cành và
giâm cành
a. Ghiết cành
b. Giâm cành
3, Nuôi cấy mô
tế bào
H18.Vì sao mô thực vật có thể nuôi cấy để tạo thành cây mới – CSKH?
b. Cơ sở khoa học: Tế bào là đơn vị cơ sở tạo nên mô, cơ quan và cơ thể. Mỗi tế bào đều chứa hệ gen quy định kiểu gen của loài đó  tế bào có khả năng tạo thành cơ thể mới nếu được nuôi cấy trong môi trường thích hợp.

Nhóm 4
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
H19.Quan sát cách nuôi cấy mô ở cà rốt (1) và khoai tây trong ống nghiệm (2), nêu quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào?
Nhóm 5
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
1, Ghép chồi và
ghép cành
2, Ghiết cành và
giâm cành
a. Ghiết cành
b. Giâm cành
3, Nuôi cấy mô
tế bào
C.Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào.
Chọn vật liệu nuôi cấy
Khử trùng
Tạo chồi
Tạo rễ
Cấy cây vào môi trường thích ứng
Trồng cây trong vườn ươm

H20. ý nghĩa, thành tựu của nuôi cấy mô ?
- Vừa bảo đảm được tính trạng di truyền mong muốn như các phương pháp nhân giống sinh dưỡng khác
- Vừa có giá trị kinh tế cao như nhân nhanh với số lượng lớn cây giống nông lâm, lâm nghiệp
- Sản xuất giống cây sạch bệnh, phục chế giống cây quý, hạ giá thành cây con nhờ giảm mặt bằng sản xuất
Nhóm 5
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
1, Sinh sản bằng
bào tử
I.KHÁI NIỆM
VỀ SINH SẢN VÔ TÍNH
2, Sinh sản sinh
dưỡng
III. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNGVÔTÍNH
1, Ghép chồi và
ghép cành
2, Ghiết cành và
giâm cành
3, Nuôi cấy mô
tế bào

4, Vai trò của sinh
sản vô tính
H20. Vai trò của sinh sản vô tính đối với thực vật và đời sống con người?
* Đối với thực vật: Giúp cho sự tồn tại và phát triển
của loài
* Đối với đời sống con người: (Vai trò đối với SXNN)
- Duy trì được các tính trạng tốt , có lợi cho
con người
- Nhân nhanh giống cây cần thiết trong thời gian ngắn
- Tạo được các giống cây trồng sạch bệnh
- Phụcchế được các giống cây trồng quý đang
bị thoái hóa nhờ nuôi cấy mô tế baog thực vật, giá
thành thấp, hiệu quả kinh tế cao
Ví dụ:
Hình ảnh về nuôi cấy mô
Ví dụ:
Khoai tây được nhân giống bằng nuôi cấy mô
Ví dụ:
Nhân giống chuối = nuôi cấy mô
Ví dụ:
Phòng nuôi cấy mô
:
Nhân giống keo = nuôi cấy mô
Nhân giống Lan Hồ Điệp = nuôi cấy mô
Ví dụ:
Nhân giống hoa đồng tiền = nuôi cấy mô
Ví dụ:
Nhân giống lan hồ điệp bằng nuôi cấy mô
Ví dụ:
:
Nhân giống cỏ vetiver bằng nuôi cấy mô
Ví dụ:
Củng cố
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật
Sinh sản
Sinh sản hữu tính
Các hình thức sinh sản
Khái niệm
Sinh sản vô tính
Sinh sản bằng bào tử
Sinh sản sinh dưỡng
Tự nhiên
SS ở cây rêu
SS ở dương xỉ
Nhân tạo
- Thân bò (dâu tây, rau má)
- Thân rễ (cỏ gấu)
- Thân củ (khoai tây)
- Lá (thuốc bỏng)
- Rễ củ (khoai lang)
-Ghép chồi – Ghép cành
- Chiết cành
- Giâm cành
- Nuôi cấy mô
tế bào
KN về SS
Các hình thức sinh sản
I. Hãy hoàn thành bảng sau
- Cắt một đoạn thân, cành (hoặc rễ, lá…) cắm hoặc vùi vào đất  đâm rễ phụ và mọc thành cây mới.
- Lấy đất bọc xung quanh 1 đoạn thân hay cành đã bóc bỏ lớp vỏ. Khi chỗ đó mọc rễ sẽ cắt rời cành đem trồng  cây mới.
- Lấy 1 đoạn thân, cành hay chồi của cây này ghép lên thân hay gốc của cây khác sao cho ăn khớp nhau, buộc chặt.Chỗ ghép sẽ liền lại và chất dinh dưỡng của gốc ghép sẽ nuôi cành (chồi) ghép.
Mía, sắn, dâu tây…
Cam, chanh, bưởi…
Đào, chanh, táo, xương rồng…
Củng cố
Củng cố
II. Chọn câu trả lời đúng
1, Ngoài tự nhiên cây tre sinh sản bằng:
A. Lóng B. thân rễ
C. Đỉnh sinh trưởng D. rễ phụ
2. Trong ghép cành, mục đích quan trọng nhất của việc buộc chặt cành ghép với gốc ghép là để
Dòng mạch gỗ dễ dàng di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép
cành ghép không bị rơi
nước di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép không bị chảy ra ngoài
cả A, B và C
Củng cố
III. Hãy ghép các loại cây sau vào phương pháp sinh sản phù hợp

A. Cây lá bỏng 1. Thân rễ

B. Khoai lang 2. Bào tử

C. Dương xỉ 3. Cành

D. Cỏ tranh 4. Lá

E. Cây bưởi 5. Rễ củ

F. Khoai tây 6. Thân củ

G. Mận 7. Hạt

1. Học bài cũ
2. Chuẩn bị bài sau: HS chuẩn bị mẫu vật thật
+ Tổ 1: Hoa bưởi.
+ Tổ 2: Hoa bầu, bí.
+ Tổ 3: Hạt lúa.
+ Tổ 4: Hạt đỗ.
Về nhà
CHÀO TẠM BIỆT!
Chúc các em học tập tốt!