Bài 41. Sinh sản vô tính ở thực vật

Nhóm 1:
Đào Vũ Bảo Nghi
Nguyễn Thị Thùy Trang
Kha Mỹ Ngọc
Dư Tịnh Văn
GVHD: Thầy Hoàng Văn Tới
Gà mái đẻ trứng
Gà con
Sinh sản
CHƯƠNG IV: SINH SẢN
A- SINH SẢN Ở THỰC VẬT

BÀI 41: SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT
I. Khái niệm chung về sinh sản
Sinh sản là gì? Có mấy kiểu sinh sản?
Khái niệm:
- Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới bảo đảm sự phát triển liên tục của loài.
Các kiểu sinh sản:
- Sinh sản hữu tính.
- Sinh sản vô tính.
II. Sinh sản vô tính ở thực vật:
Khái niệm:
Sinh sản vô tính là gì?
- Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống cây mẹ.
Cơ sở của sinh sản vô tính là gì?
- Cơ sở của sinh sản vô tính là quá trình nguyên phân.
Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật:
Có mấy hình thức sinh sản vô tính ở thực vật?
- Sinh sản bào tử.
- Sinh sản sinh trưởng.
Sinh sản bào tử
Ví dụ: rêu, dương xỉ
Nguồn gốc của cây con: Phát triển từ bào tử
Số lượng cá thể con được tạo ra nhiều
Biểu hiện: Có sự xen kẽ giữa thể giao tử (n) và thể bào tử (2n)
Phát tán rộng nhờ côn trùng
Sinh sản sinh dưỡng
Ví dụ:Khoai tây, khoai lang, cỏ tranh, thuốc bỏng,...
Nguồn gốc của cây con: Phát triển từ 1 phần của cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ (từ lá, từ thân, từ rễ)
Số lượng cá thể con được tạo ra ít
Biểu hiện: Không có sự xen kẽ giữa thể giao tử (n) và thể bào tử (2n)
Phát tán không rộng
Quan sát hình 41.2 và nêu các hình thức sinh sản sinh dưỡng của thực vật
Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên :
+ Sinh sản bằng thân rễ. Ví dụ: cỏ gấu
+ Sinh sản bằng thân củ. Ví dụ: khoai tây, khoai lang
+ Sinh sản bằng lá. Ví dụ: lá cây thuốc bỏng
+ Sinh sản bằng thân bò. Ví dụ: rau má, dâu tây
3. Phương pháp nhân giống vô tính (nhân giống sinh dưỡng):
Ưu điểm:
Giữ nguyên các đặc tính di truyền của cây mẹ nhờ cơ chế nguyên phân.
Rút ngắn được thời gian phát triển của cây, sớm cho thu hoạch.
Nhược điểm:
Tạo ra thế hệ con cháu giống nhau về mặt di truyền vì vậy khi điều kiện sống thay đổi, có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết.
Các phương pháp nhân giống vô tính:
Ghép chồi và ghép cành
Chiết cành và giâm cành
Nuôi cấy tế bào và mô thực vật
Hãy cho biết ưu điểm và nhược điểm của phương pháp nhân giống vô tính? Có mấy phương pháp nhân giống?
a) Ghép chồi và ghép cành:
Quan sát hình bên và trả lời các câu hỏi sau:
- Nêu các phương pháp nhân giống vô tính (nhân giống sinh dưỡng) có và không có ở trên hình.
+ Các phương pháp nhân giống vô tính có ở trên hình là: ghép chồi (ghép mắt), ghép cành.
+ Các phương pháp nhân giống vô tính không có ở trên hình là: chiết cành, giâm cành, nuôi cấy tế bào và mô thực vật.
- Vì sao phải cắt bỏ hết lá ở cành ghép?
+ Phải cắt bỏ hết lá ở cành ghép vì để giảm mất nước qua con đường thoát hơi nước, nhằm tập trung nước nuôi các tế bào ghép, nhất là các tế bào mô phân sinh được đảm bảo.


- Cách tiến hành: Lấy một đoạn thân, cành hay chồi của cây này ghép lên thân hay gốc của cây khác sao cho ăn khớp với nhau.
- Ưu điểm: Phối hợp các đặc tính tốt của các cây khác nhau.
- Ví dụ: ghép mắt táo, ghép cành hoa hồng Pháp với gốc thân cây tầm xuân,...
- Chú ý:
+ Khi ghép cành, cành ghép phải được buộc chặt vào gốc ghép giúp liên kết tốt.
+ Khi ghép chồi không buộc đè lên chồi ghép.
b) Chiết cành và giâm cành:
Chiết cành:
- Cách tiến hành: Lấy đất bọc xung quanh một đoạn thân hay cành đã bóc bỏ lớp vỏ. Khi chỗ đó mọc rễ sẽ cắt rời cành đem đi trồng.
- Ưu điểm: duy trì các đặc tính tốt của cây, rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch.
- Ví dụ:bưởi, cam, chanh...
Dựa vào hình dưới đây hãy cho biết cách tiến hành và ưu diểm của chiết cành.
Giâm cành:
- Cách tiến hành: Cắt một đoạn thân hoặc cành cắm hoặc vùi vào đất cho nó ra rễ phụ và mọc thành cây mới.
- Ưu điểm: tạo cây con dễ dàng, nhanh chóng.
- Ví dụ: xương rồng, hoa hồng, rau muống, rau ngót, mía,...
Nêu những ưu điểm của cành chiết và cành giâm so với cây trồng mọc từ hạt.
+ Tạo cây con dễ dàng, nhanh chóng
+ Giữ nguyên được tính trạng tốt như mong muốn
Giâm cành lan
c) Nuôi cấy tế bào và mô thực vật:
- Cách tiến hành: nuôi, cấy mô thực vật trên môi trường dinh dưỡng thích hợp trong các dụng cụ thủy tinh để tạo ra cây con, sau đó cây con được chuyển ra trồng ở đất.
Lưu ý: Tất cả các thao tác phải được thực hiện ở điều kiện vô trùng.
- Ví dụ: chuối, cà rốt,...
- Cơ sở khoa học: Dựa vào tính toàn năng của tế bào, mô thực vật.
- Ý nghĩa:
+ Vừa đảm bảo được các tính trạng di truyền mong muốn vừa đưa lại hiệu quả kinh tế cao như nhân nhanh với số lượng lớn cây giống nông lâm nghiệp quý.
+ Tạo giống cây sạch bệnh.
+ Phục chế giống cây quý.
4. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người:
a) Đối với đời sống thực vật:
- Sinh sản vô tính giúp cho sự tồn tại và phát triển của loài.
b) Đối với đời sống con người:
- Duy trì được các tính trạng tốt có lợi cho con người.
- Nhân nhanh giống cây cần thiết trong thời gian nhanh.
- Tạo giống cây sạch bệnh.
- Phục chế được các giống cây trồng quý đang bị thoái hóa.
- Giá thành thấp, hiệu quả kinh tế cao.
CỦNG CỐ
1. Ngoài tự nhiên, cây tre sinh sản bằng:
A. Lóng
B. Thân rễ
C. Đỉnh sinh trưởng
D. Rễ phụ
2. Trong phương pháp nhân giống sinh dưỡng bằng ghép cành, mục đích quan trọng nhất của việc buộc chặt cành ghép với gốc ghép là để:
A. Dòng mạch gỗ dễ dàng di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép
B. Cành ghép không bị rơi
C. Nước di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép không bị chảy ra ngoài.
D. Cả A, B, C đều đúng
3. Sinh sản bào tử có ở những ngành thực vật nào?
A. Rêu, hạt trần
B. Rêu, quyết
C. Quyết, hạt kín
D. Tất cả đều sai
4. Đa số cây ăn quả được trồng trọt mở rộng bằng phương pháp:
A. Gieo từ hạt
B. Ghép cành
C. Giâm cành
D. Chiết cành