Bài 41. Quá trình hình thành loài

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Xim
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: Có những dạng cách ly, vai trò của các cơ chế cách ly?
Trả lời:
Có 2 dạng cách ly: + Cách ly địa lý
+ Cách ly sinh thái
- Vai trò: ngăn cản sự giao phối tự do, do đó củng cố và tăng cường sự phân hoá thành phần kiểu gen trong quần thể gốc
Bài 41 Quá trình hình thành loài
* Thực chất của hình thành loài:
Hệ gen
ban đầu
Hệ gen
mới (thích
nghi)
Cải biến
Cách ly sinh sản
* Mối quan hệ giữa hình thành loài và hình thành đặc điểm thích nghi
Loài mới
I. Hình thành loài bằng con đường địa lý
1. Ví dụ
2. Giải thích
- Điều kiện địa lý làm cho các quần thể trong loài bị cách ly nhau và định hướng cho chọn lọc tự nhiên
- Cách ly địa lý tăng cường sự phân hoá vốn gen ở từng quần thể
- Trong những khu vực sống khác nhau, CLTN đã tích luỹ các biến dị di truyền theo những hướng khác nhau, là nguyên nhân trực tiếp gây biến đổi trên cơ thể sinh vật
- Trong con đường địa lý, nếu có sự tham gia của nhân tố biến động di truyền thì loài mới được hình thành nhanh hơn
Quần thể
ban đầu
Nòi địa
lý
Loài mới
CLTN và
các NTTH khác
Cách ly địa lý
Cách ly sinh sản
II. Hình thành loài bằng con đường sinh thái
1. Ví dụ(SGK)
2. Giải thích
- Phương thức này thường xảy ra ở thực vật và động vật ít di động xa
Quần thể
ban đầu
Nòi sinh
thái
Loài mới
CLTN và
các NTTH khác
Cách ly sinh thái
Cách ly sinh sản
HOẠT ĐỘNG NHÓM
Nhóm 1

Quan sát sơ đồ hình thành loài lúa mì lục bội (hình 41.3 ) và trả lời các câu hỏi sau:
1. Phép lai giữa lúa mì và cỏ dại được gọi là phép lai gì?
2. Tại sao con lai giữa 2 loài này lại bất thụ?
3. Cách khắc phục hiện tượng bất thụ của con lai xa?
4. Con lai xa hữu thụ có cách ly sinh sản với các loài cha mẹ ban đầu không? Giải thích?
5. Hình thành loài bằng con đường này xảy ra ở nhóm sinh vật nào?
Nhóm 2

Căn cứ vào những kiến thức đã học hãy trả lời các câu hỏi sau.

1.Có những cách nào hình thành lúa mạch đen tứ bội 4n=28 từ lúa mạch đen lưỡng bội 2n=14? Vẽ sơ đồ minh họa?

2. Hình thành loài bằng con đường này xảy ra ở nhóm sinh vật nào?
III. Hình thành loài bằng các đột biến lớn
Nhóm 1
Lúa mì đen 2n
Lúa mì đen 4n
Nhóm 2
III. Hình thành loài bằng các đột biến lớn
1. Đa bội khác nguồn
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hoá thường gặp ở thực vật, ít gặp ở động vật
2. Đa bội hoá cùng nguồn
a. Ví dụ
- Sự hình thành lúa mạch đen tứ bội từ lúa mạch đen lưỡng bội
b. Nhận xét
Hình thành loài bằng
cơ chế này thường
gặp ở thực vật
3. Cấu trúc lại bộ nhiễm sắc thể
b. Nhận xét
-Loài mới được hình thành dựa trên nguồn nguyên liệu là các đột biến đảo đoạn và chuyển đoạn
a. Ví dụ
Quần thể
ban đầu
Quần thể
có vốn
gen mới
Loài mới
Đột biến lớn

Chọn lọc tự nhiên
Cách ly sinh sản
* KẾT LUẬN
Các con đường
hình thành loài
Khác khu
Cùng khu
Hình thành loài
bằng đột biến
lớn
Con đường
sinh thái
Con đường
địa lý
-Diễn ra trong thời gian dài
Chọn lọc tự nhiên tích luỹ các đột biến nhỏ
-Diễn ra trong thời gian ngắn
Chọn lọc tự nhiên tích luỹ các đột biến lớn
Bài tập về nhà
1.Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa
2.Phân biệt 3 con đường hình thành loài ?
3.Đọc trước bài 42 ở nhà

Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh lớp 12A6
Kính chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ và hạnh phúc!
Chúc các em học sinh học giỏi và thành đạt !
Câu I: Hãy hoàn thành bảng sau bằng cách ghép đôi
1. a,b
2d
3c
4e
Câu 1. Hình thành loài bằng con đường địa lí thường gặp ở:
A. động vật không gặp ở thực vật
B. thực vật và động vật di động
C. thực vật và động vật
D. thực vật không gặp ở động vật
Câu II. Chọn đáp án đúng nhất cho những câu hỏi trắc nghiệm sau:
Câu 2. Nhận định nào sau đây là sai khi phát biểu về quá trình hình thành loài mới bằng con đường địa lí:
A. Gặp ở thực vật và động vật
B. Điều kiện địa lí là nguyên nhân trực tiếp gây ra những biến đổi tương ứng trên có thể sinh vật
C. Các quần thể trong loài bị cách li bởi các chướng ngại địa lí
D. Chọn lọc tự nhiên tích lũy các đột biến và biến dị tổ hợp theo các hướng khác nhau ? hình thành nòi địa lí rồi tới các loài mới
Câu 3. Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa thường gặp ở:

A. Thực vật

B. Động vật

C. Thực vật và động vật

D. Động vật kí sinh
Câu 4. Thể song nhị bội là cơ thể có tế bào chứa:
A. Hai bộ NST đơn bội của hai loài bố mẹ khác nhau.
B. Hai bộ NST lưỡng bội của hai loài bố mẹ khác nhau
C. Bộ NST đơn bội của bố và bộ NST lưỡng bội của mẹ
D. Bộ NST đơn bội của mẹ và bộ NST lưỡng bội của bố
Câu 5. Trong tự nhiên con đường hình thành loài nhanh nhất là con đường:

A. Lai xa và đa bội hóa
B. Sinh thái
C. Địa lí
D. Địa lí - Sinh thái
Phân bố của 3 nòi chính trong loài chim sẻ ngô
Nòi Châu Âu
Nòi Ấn Độ
Nòi Trung Quốc
Câu hỏi
Vai trò của
1. Điều kiện
địa lý
2.Cách ly
địa lý
3.Chọn lọc
tựnhiên
trong quá
trình hình
thành
loài mới?
VÍ DỤ - SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI
SÔNG VÔN GA
QUẦN THỂ CỎ BĂNG TRONG BỜ SÔNG
CỎ BĂNG BÃI BỒI
Ra hoa kết quả đúng mùa lũ
Ra hoa kết hạt trước mùa lũ
Nòi sinh thái trong đê cách ly sinh sản với nòi sinh thái bãi bồi