Bài 41. Hiện tượng tự cảm

TRƯỜNG THPT TRẦN VĂN THÀNH
TỔ: LÝ- KTCN

GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ LỚP 11
BÀI 25: TỰ CẢM
TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN
HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM
SUẤT ĐIỆN ĐỘNG TỰ CẢM
ỨNG DỤNG
TỰ CẢM
TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN:
 Dòng điện i chạy trong mạch kín (C) gây ra một từ trường, từ trường gây ra từ thông Φ qua mạch kín (C) được gọi là từ thông riêng của mạch.
Trong đó: - L: độ tự cảm, đơn vị henry (H), chỉ phụ thuộc vào cấu tạo và kích thước của mạch kín
- Φ: từ thông riêng của mạch kín. Đơn vi là vebe (Wb)
TỰ CẢM
I.TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN:
Xét ống dây có chiều dài l, tiết diện S , N vòng dây
Ta có: - cảm ứng từ trong lòng ống dây:
Chú ý: Độ tự cảm của ống dây có lõi sắt được tính theo công thức:
 Ống dây có độ tự cảm L đáng kể, được gọi là ống dây tự cảm hay cuộn cảm
TỰ CẢM
TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN:
HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM:
1. Định nghĩa:
Hiện tượng tự cảm là hiện tượng cảm ứng điện từ xảy ra trong một mạch có dòng điện mà sự biến thiên từ thông qua mach kín được gây bởi sự biến thiên của cường độ dòng điện trong mạch.
? Trong dòng điện một chiều hiện tượng tự cảm xảy ra khi nào?
Trong mạch điện xoay chiều có xảy ra hiện tượng tự cảm không? Tại sao?


Nếu cường độ i trong mạch kín biến thiên thì
trong mạch xảy ra hiện tượng gì?
TỰ CẢM
TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN:
HiỆN TƯỢNG TỰ CẢM:
1. Định nghĩa:
2. Một số ví dụ về hiện tượng tự cảm:

THÍ NGHIỆM:
E
r
K
MỞ K
ĐÓNG K
E
r
K
Hình 1
Hình 2
Hình 1 và hình 2 có gì khác nhau?
Giải thích:
E
r
K
MỞ K
ĐÓNG K
- Khi K đóng, dòng điện chạy qua L tăng.
Xuất hiện dòng điện cảm ứng IC có chiều chống lại sự tăng của dòng điện chính trong mạch. Kết quả là dòng điện I qua đèn tăng chậm.
tăng
tăng
THÍ NGHIỆM:
E
r
K
MỞ K
ĐÓNG K
E
r
K
Hình 1
Hình 2
Hãy quan sát sự khác nhau của đèn Đ ở hai hình khi mở khoá K?
- Khi mở khoá K, đèn Đ ở hình 1 tắt ngay, đèn Đ ở hình 2 sáng loé lên rồi tắt dần.
Giải thích:
- Khi K m?, dịng di?n ch?y qua L gi?m nhanh.
Ống dây cũng sinh ra dòng điện cảm ứng chống lại sự giảm của dòng điện chính. Vì từ thông xuyên qua cuộn dây giảm mạnh nên dòng điện cảm ứng IC lớn, chạy qua đèn làm đèn loé sáng lên.
Giảm
Giảm
E
r
K
ĐÓNG K
MỞ K
TỰ CẢM
TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN:
HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM:
1. Định nghĩa:
2. Một số ví dụ về hiện tượng tự cảm:
III. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG TỰ CẢM:
1. Khi có hiện tượng tự cảm xảy ra trong mạch thì suất điện động cảm ứng xuất hiện trong mạch được gọi là suất điện động tự cảm

Suất điện động tự cảm có độ lớn tỉ lệ với tốc độ biến thiên của cường độ dòng điện trong mạch.
TỰ CẢM
TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN:
HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM:
1. Định nghĩa:
2. Một số ví dụ về hiện tượng tự cảm:
III. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG TỰ CẢM:
1. Suất điện động tự cảm:
2. Năng lượng từ trường của ống dây tự cảm:
Là năng lượng đã được tích lũy trong ống dây tự cảm khi có dòng điện chạy qua:

Trả lời câu C2
TỰ CẢM
TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN:
HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM:
1. Định nghĩa:
2. Một số ví dụ về hiện tượng tự cảm:
SUẤT ĐiỆN ĐỘNG CẢM ỨNG:
ỨNG DỤNG:
Có nhiều ứng dụng trong các mạch điện xoay chiều.
Câu 1: phát biểu nào là sai?
Suất điện động tự cảm có giá trị lớn khi:
Dòng điện tăng nhanh.
Dòng điện giảm nhanh.
Dòng điện có giá trị lớn.
Dòng điện biến thiên nhanh
CỦNG CỐ
Chọn đáp số đúng của bài toán sau:
Trong mạch điện có độ tự cảm L có dòng điện giảm từ I xuống � I trong thời gian 2 giây thì suất điện động tự cảm có giá trị là:
a) I L
b) � I L
c) � I L
d) 1/8 I L
ĐÚNG
SAI
SAI
SAI
CỦNG CỐ