Bài 41. Diễn thế sinh thái

Tiết 44
DIỄN THẾ SINH THÁI
Nội dung bài
I. Khái niệm về diễn thế sinh thái
II. Các loại diễn thế sinh thái
III.Nguyên nhân của diễn thế sinh thái
IV. Tầm quan trọng của việc nghiên cứu diễn thế sinh thái
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
Em có nhận xét gì về sự hình thành rừng cây gỗ lớn?
Ví dụ 1: Quá trình diễn thế ở rừng cây.
I. Khái niệm diễn thế sinh thái
VD2:Em hãy nhận xét quá trình diễn thế ở đầm nước mới xây dựng?
Đầm nước mới xây dựng
Chưa có TV, ĐV
Nước sâu, ít bùn đáy
Rong, bèo, tảo, tôm, cá…
Nước bớt sâu: Mùn đáy nhiều hơn
Sen, súng, trang, tôm, cá, ếch, cò…
Nước nông: mùn đáy dày
Cỏ, lau, cây bụi, lưỡng cư, chim…
Mùn đáy lấp đầy đầm
TV sống ở cạn và ĐV sống ở cạn…
Qua 2 ví dụ, em hãy rút ra khái niệm diễn thế sinh thái là gì?
Khái niệm: Diễn thế sinh thái là sự biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, tương ứng với sự biến đổi của môi trường.
II. Các kiểu diễn thế sinh thái
Quần xã chưa có hoặc ít sinh vật.
Quần xã tương đối ổn định.
Các QXSV biến đổi tuần tự, thay thế lẫn nhau.
Các QXSV biến đổi tuần tự, thay thế lẫn nhau.
Hình thành quần xã tương đối ổn định.
Quần xã bị suy thoái hoặc hình thành quần xã tương đối ổn định.
Quan sát hình+ ví dụ và kết hợp với nghiên cứu thông tin SGK thảo luận nhóm trong 10 phút hoàn thiện phiếu học tập.
Là diễn thế khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật.
Là diễn thế xuất hiện ở môi trường đã có một quần xã sinh vật từng sống.
Nêu sự khác biệt chủ yếu giữa diễn thế nguyên sinh và diễn thế thứ sinh?
4 nhóm đã chuẩn bị ở nhà cử đại diện lên
thuyết trình
Nhóm 1:

Thuyết trình về nguyên nhân bên ngoài của diễn thế sinh thái.
Nhóm 2:

Thuyết trình về nguyên nhân bên trong của diễn thế sinh thái
Nhóm 3:

Thuyết trình về hoạt động khai thác tài nguyên của con người
Nhóm 4:

Để khắc phục những biến đổi bất lợi của môi trường chúng ta cần phải làm gì? Hãy liên hệ ở địa phương em?
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Nguyên nhân bên ngoài:
Cháy rừng
Cháy rừng
VD: Sự gia tăng quá nhanh của quần thể bò rừng Bison đã làm cạn kiệt nguồn cỏ của quần xã và không thể phục hồi kịp do vậy chính quần thể bò đang chiếm ưu thế lại bị tiêu diệt. Các nhóm loài khác lại có cơ hội phát triển.
2. Nguyên nhân bên trong
Các hoạt động khai thác tài nguyên của con người:
Làm thủy điện
Chặt rừng ngập mặn nuôi tôm
Phá rừng làm nương dãy
Khai thác lâm sản
Lấy Gà voi
Khai thác khoáng sản
III – NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Nguyên nhân bên ngoài:
2. Nguyên nhân bên trong :
NN
+ Sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã.
+ Hoạt động mạnh mẽ của loài ưu thế.
Tác động mạnh mẽ của ngoại cảnhlên quần xã:
sự thay đổi khí hậu, mưa bão, lũ lụt, hạn hán, núi lửa…
3. Các hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên của con người.
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU DIỄN THẾ SINH THÁI
Việc nghiên cứu diễn thế sinh thái có vai trò gì?
Nghiên cứu diễn thế
Quy luật phát triển của quần xã
Dự đoán quần xã đã tồn tại trước đó
và quần xã có thể sẽ xuất hiện trong tương lai
Khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên
Bảo vệ môi trường
Quy hoạch sản xuất
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU DIỄN THẾ SINH THÁI.
Quy hoạch sản xuất
Bảo vệ rừng
Bảo vệ các loài động vật hoang dã
Trồng rừng
Câu 1. Diễn thế sinh thái có thể hiểu là:
A. Sự biến đổi cấu trúc quần thể.
B. Thay quần xã này bằng quần xã khác.
C. Mở rộng vùng phân bố.
D. Thu hẹp vùng phân bố.
CỦNG CỐ
Câu 2. Đặc điểm cơ bản để phân biệt diễn thế nguyên sinh với diễn thế thứ sinh là:
A. Môi trường khởi đầu.
B. Môi trường cuối cùng.
C. Diễn biến diễn thế.
D. Điều kiện môi trường.
Câu 3. Diễn thế sinh thái diễn ra một cách mạnh mẽ là do tác động của:
Sinh vật.
B. Con người.
C. Nhân tố vô sinh.
D. Thiên tai.
Quan sát quá trình diễn thế sinh thái này, hãy xác định đó là loại diễn thế sinh thái nào?
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Học thuộc bài.
- Trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài.
- Đọc bài mới trước khi tới lớp.
Hoạt động khai thác tài nguyên không hợp lí của con người có thể coi là hành động “tự đào huyệt chôn mình” của diễn thế sinh thái được không? Tại sao?
Nghiên cứu diễn thế
Biết được quy luật phát triển của quần xã.
Dự đoán quần xã tồn tại trước đó và quần xã trong tương lai.
Khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên.
Bảo vệ môi môi trường.
Chủ động điều khiển quần xã theo hướng có lợi.
Để khắc phục những biến đổi bất lợi của môi trường chúng ta cần phải làm gì? Hãy liên hệ ở địa phương em?