Bài 40. Thực hành: Xem phim về sinh trưởng và phát triển ở động vật

Ôn tập :
Sinh trưởng và phát triển ở động vật
Vũ đức quý
Sinh trưởng là gì ?
Là sự gia tăng kích thước cũng như khối lượng của cơ thể ở các cấp theo thời gian
Phát triển là gì ?
bao gồm ba quá trình có liên quan mật thiết với nhau:
sinh trưởng
phân hoá TB
phát sinh hình thái cơ quan

Khái niệm sinh trưởng và phát triển
Vậy sinh trưởng và phát triển có mối quan hệ gì
Hai quá trình này
luôn liên quan mật thiết với nhau
đan xen nhau
luôn liên quan tới môi trường sống
Sinh trưởng tạo tiền đề cho phát triển
VD: nhộng lớn tới một mức nào đó mới có thể lột xác thành bướm
Có nhận xét
gì về hình dáng
của bướm trong vòng đời?
Theo bạn tốc độ sinh trưởng ở các loài có diễn ra đồng đều không ?
Tốc độ sinh trưởng diễn ra không đồng đều ở các giai đoạn phát triển
Đôi khi sinh trưởng nhanh nhưng phát triển lại chậm hay ngược lại ,cũng có khi cả hai quá trình này diễn ra cùng nhanh hay cùng chậm
Tốc độ sinh trưởng phát triển còn tuỳ thuộc vào các loại mô cơ quan khác nhau
Sinh trưỏng còn phụ thuộc vào các loài khác nhau
ở người sinh trưởng mạnh nhất khi thai nhi 4 tháng tuổi và khi dậy thì
ở cá rô phi tăng trông nhanh nhất vào hai năm đầu nuôi
Tốc độ sinh trưởng phát triển
khác nhau giữa các giai đoạn
Tốc độ sinh trưởng phát triển phụ
thuộc vào các mô cơ quan khác nhau
Mô thần kinh ở người phát triển từ tuần thứ 4 của thai nhi cho đến khi hai tuổi thì ngừng phát triển.
Trong khi đó xuơng phát triển từ những tháng đầu tới 18 tuổi (ở nam)
Sinh trưởng có giới han phụ thuộc vào loài
Giun có chiều dài lớn nhất là 40cm
Rắn có thể dài tới hơn 2 m
Trăn có thể dài tới 8 m
KL:
Mỗi loài có một giới hạn sinh trưởng phát triển nhất định dù có chăm sóc tốt cũng không vượt quá được giới hạn này
Tìm hiểu các giai đoạn phát triển ở động vật
Phát triển ở động vật gồm
những giai đoạn nào
Giai đoạn phôi
Giai đoạn hậu phôi
Giai đoạn phôi
Giai đoạn phôi gồm
những giai đoạn nào ?
Xét VD loài gà dưới đây
Giai đoạn phân cắt trứng

giai đoạn phôi vị

giai đoạn phôi nang

giai đoạn mầm cơ quan
Giai đoạn phôi
Giai đoạn phân cắt trứng : ở giai đoạn này hợp tư phân chia gồm nhiều TB giống nhau
Giai đoạn phôi nang : gồm lớp TB khác nhau bao lấy xoang trung tâm
Giai đoạn phôi vị : phôi gồm 2- 3 lá phôi có nhiều TB khác nhau
Giai đoạn mầm cơ quan : phôi gồm nhiều TB biệt hoá khác nhau ? các mô khác nhau là lá mầm các cơ quan
Giai đoạn phôi ở các loài là giống nhau
Phát triển ở các loài ĐV chỉ khác nhau tại giai đoạn hậu phôi
Có những hình
thức phát triển hậu phôi
nào ?
Phát triển không qua biến thái
Phát triển qua biến thái
+biến thái hoàn toàn
+biến thái không hoàn toàn
phát triển
hậu phôi
Phát triển không qua biến thái
Phát triển qua biến thái
Cơ thể con non mới sinh ra có cấu tạo giống con trưởng thành nhưng lớn lên bằng cách lột xác
Châu chấu , chuồn chuồn
Biến thái không hoàn toàn
Cơ thể ấu trùng có hình thái hoàn toàn khác so với con trưởng thành
Sau nhiều lần lột xác cơ thể mới phát triển hoàn chỉnh
Bướm , tằm , ếch , muỗi,..
Biến thái hoàn toàn
Phát triển qua biến thái
Cơ thể con non mới sinh
ra có cấu tạo giống con trưởng thành
Chó , mèo , lợn gà , người ,..
Phát triển không qua biến thái
Các đặc điểm
VD
Phát triển không qua biến thái
Đặc điểm : cấu tạo con non sinh ra giống với cấu tạo con trưởng thành

Ta hãy xét VD sau về sự phát triển của gà
NX: Có thể thấy rõ cấu tạo cơ thể của gà con không khác so với gà trưởng thành
Kết luận : gà là loài ĐV phát triển không qua biến thái
Các lá mầm cơ quan tiếp tục phân chia tạo thành các bộ phận trong cơ thể và phôi tiếp tụ phát triển nhờ có nguồn dinh dưỡng có trongtrứng (lòng đỏ )
Ta thường gặp phát
triển không qua
biến thái ở những
loài động vật nào ?
A. Đa số độngvật có xương sống và một số động vật không xương sống
B. Thân mềm
C. Chân khớp
D.Cả 3 phuơng án trên
VD : người , chó , mèo , lơn , gà ,.
Phát triển qua biến thái
Phát triển qua biến thái
không hoàn toàn
Phát triển qua biến thái
hoàn toàn
để phát triển thành cơ thể trưởng thành cơ thể ấu trùng phải trải qua nhiều lần lột xác
Giống nhau
Khác nhau
Cấu tạo con non tương tự con trưởng thành
Cấu tạo con non hoàn toàn khác con trưởng thành
Có nhận xét
gì về hình dáng
của bướm trong vòng đời?
Có thể thấy sau 4 pha sinh trưởng cơ thể bướm khác hoàn toàn so với ấu trùng
Bướm là loài phát triển biến thái hoàn toàn
Phát triển qua biến thái
Phát triển qua biến thái
không hoàn toàn
Phát triển qua biến thái
hoàn toàn
để phát triển thành cơ thể trưởng thành cơ thể ấu trùng phải trải qua nhiều lần lột xác
Giống nhau
Khác nhau
Cấu tạo con non tương tự con trưởng thành
Cấu tạo con non hoàn toàn khác con trưởng thành
NX :- Nhìn chung ngay từ giai đoạn ấu trùng cơ thể châu chấu đã có hình dáng giống với con trưởng thành


Cơ thể ấu trùng phát triển chưa hoàn thiện còn khuyết một số bộ phận như cánh, các chi răng còn như mềm , yếu
- Để trở thành cơ thể trưởng thành châu chấu phải trải qua nhiều lần lột xác
điều gì dẫn tới sự
khác nhau giữa
biến thái hoàn
toàn và không hoàn toàn ?
điều gì dẫn tới sự lớn
lên của cơ thể ĐV ?
Tại sao ở biến thái
hoàn toàn vừa có sự
lột xác vừa thay
đổi hinh dáng ?
điều gì dẫ tới thay đổi bên
trong cơ thể khi phát triển
Các câu hỏi trên sẽ được
hai tổ làm nhân tố trình bày !
Các nhân tố ảnh hưởng đến sụ sinh trưởng và phát triển
Giới tính :
Trong cùng một loài , thông thường con cái có
tốc độ lớn nhanh hơn
sống lâu hơn
thường lớn con đực cùng loài
( do cơ thể mang thêm bộ máy sinh sản và phải nuôi con trong kì mang thai hay chứa trứng)
II) Các hoocmon sinh trưởng và phát triển
a) Hoocmon sinh trưởng : xét hai hoocmon sinh trưởng ở người : tiroxin, hoocmon sinh trưởng GH
Thảo luận điền vào bảng sau
Với trẻ : GH có tác dụng làm xương dài ra

- Với người lớn : tăng tiết GH gây bệnh to đầu xương chi
Với trẻ em :
+thiếu tiroxin : làm xương , mô thần kinh phát triển không bình thường ?bệnh đần độn
+ thừa tiroxin : gây cường giáp
- Với người lớn không có tác dụng như vây
Tăng tốc độ chuyển hoá cơ bản? tăng cường sinh trưởng
Tăng cường quá trình tổng hợp prôtêin trong TB , mô , cơ quan ?tăng quá trình sinh trưởng trong cơ thể
Tác dụng với cơ thể
Tuyến giáp
Thuỳ trước tuyến yên
Nơi sản sinh
GH
Tiroxin
Một người mắc bệnh
lùn bẩm sinh do thiếu
GH thì giai đoạn nào
tiêm GH là thích hợp ?
Tuổi dậy thì
Trẻ em
Tuổi vị thành niên
Tuổi trung niên
b) Hoocmon điều hoà sự phát triển
Hoocmon điều hoà biến thái
+ biến thái ở ếch : chịu tác dụng của hoocmon tuyến giáp
+ biến thái của sâu bọ , côn trùng : thường chịu tác động của hai loại hoocmon écđison và juvenin
Hai hoocmon này quyết định kiểu biến thái ở sâu bọ là hoàn toàn hay không hoàn toàn
Hãy xét 2 VD sau về bướm và châu chấu từ đó rút ra nhận xét
So sánh Juvenin và Ecđison
Thúc đẩy sự biến đổi hình thái côn trùng
ức chế sự biến đổi hình thái côn trùng
Khác nhau
Sinh ra từ tuyến ngực
Cùng thúc đẩy sự lột xác ở côn trùng
Giống nhau
Ecđison
Juvenin
ảnh hưởng của hoocmon tới biến thái ở bướm
ở các côn trùng biến thái hoàn toàn lượng juvenin sẽ giảm dần qua mỗi lần lột xác. Khi juvenin giảm tới một mức nào đó sẽ dẫn tới sự thay đổi hình thái sau khi lột xác ( trong khi đó lượng ecđison hầu như không đổi )

ở các côn trùng biến thái không hoàn toàn thì lượng juvenin hầu như không đổi nên không có sự biến đổi quá nhiều về hình thái
Nhận xét về tác động của ecđison và juvenin ở ĐV biến thái
Theo bạn điều gì dẫn tới sự biến đổi hình thái của biến thái hoàn toàn ?
A. Do lượng hoocmon juvenin và ecdison
B . Do hoocmon tiroxin
C. Do hoocmon testoteron
D. Cả 3 phương án trên
Hoocmon điều hoà tính trạng sinh dục thứ cấp
VD về tính trạng sinh dục thứ cấp :
+hươu đực có sừng, công đực có đuôi màu sắc sặc sỡ , sư tử đực có bờm ,.
các tình trạng trên