Bài 40. Quần xã sinh vật và một số đặc trưng cơ bản của quần xã

QUẦN XÃ SINH VẬT
Chương II
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
? Hãy kể tên những sinh vật sống trong ao.
? Quần xã sinh vật là gì.
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
Tập hợp nhiều quần thể khác loài, cùng sô?ng trong một khoảng không gian và thời gian nhất định, nhờ các mối quan hệ sinh thái tương hỗ mà gắn bó với nhau như một thể thống nhất và do đó có cấu trúc tương đối ổn định
I. Khái niê?m
Quần
thể a
Quần
thể c
Quần
thể b
Tác động qua lại giữa các QT trong QX
Tác động qua lại giữa QT với các nhân tố sinh thái của môi trường
H.40.1. Sơ đồ thành phần cấu trúc của quần xã sinh vật
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
II. Một số đặc trưng cơ bản của quần xã
1. Đặc trưng về thành phần loài trong quần xã
- Loài ưu thế và loài đặc trưng:
- Sự đa dạng về số lượng loài, số lượng cá thể của mỗi loài biểu thị sự biến động, ổn định hay suy thoái cu?a QXSV.
Quần xã sa van
Rừng ngập mặn
Có nhận xét gì về số lượng cá thể của các QT cây bụi ở quần xã trên?
Các QT cây bụi có số lượng cá thể nhiều, có vai trò quan trọng đối với QX
Hãy nêu vai trò của quần thể đước ở rừng ngập mặn?
Quần thể đước có vai trò quan trọng (nơi ở, nguồn thức ăn cho nhiều loài sinh vật)
? Thế n�o l� loài ưu thế
+ Loài ưu thế đóng vai trò quan trọng trong quần xã do có số lượng cá thể nhiều, sinh khối lớn hoặc do hoạt động mạnh.
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
? Thế n�o l� loài đặc trưng.
X­¬ng rång khång lå Arizona.
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
II. Một số đặc trưng cơ bản của quần xã
- Loài ưu thế và loài đặc trưng:
- Sự đa dạng về số lượng loài, số lượng cá thể của mỗi loài biểu thị sự biến động, ổn định hay suy thoái cu?a QXSV.
+ Loài ưu thế đóng vai trò quan trọng trong quần xã do có số lượng cá thể nhiều, sinh khối lớn hoặc do hoạt động mạnh.
+ Loài đặc trưng: Loài ưu thế tiêu biểu nhất hoă?c loài chỉ có ở một quần xã nào đó.
1. Đặc trưng về thành phần loài trong quần xã
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
2. Đặc trưng về phân bố cá thể trong không gian
- Các kiểu phân bố: Chiều ngang; chiều thẳng đứng (chiê`u cao; độ sâu).
II. Một số đặc trưng cơ bản của quần xã
Quan sát sự phân bố ở đại dương và sự phân bố trên cạn cho biết cónhững kiểu phân bố nào ?
Tầng trên
Tầng giữa
Tầng đáy
? Hiểu biết về sự phân bè của quần xã ao hồ có ý nghĩa gì đối với việc nuôi cá.
- ý nghĩa: Giảm bớt sự cạnh tranh giữa các loài, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn sống.
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
III. Quan hệ giữa các loài trong quần xã
1. Các mối quan hê? sinh thái
Quan sát các hình sau và cho biết trong quần xã có những mói quan hệ nào
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
Quan hệ cạnh tranh giữa động vật ăn thịt và con mồi
Quan hệ ký sinh
Xạ khuẩn sinh kháng sinh ức chế vi khuẩn (ức chế cảm nhiểm)
Quan hệ hội sinh và quan hệ hợp tác
Quân hệ cộng sinh
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
III. Quan hệ giữa các loài trong quần xã
- Quan hệ hỗ trợ: Cộng sinh, hợp tác, hội sinh.
- Quan hệ cạnh tranh: Cạnh tranh, kí sinh, ức chế - cảm nhiễm, sinh vật này ăn sinh vật khác.
1. Ca?c mô?i quan hê? sinh tha?i
2. Hiê?n tươ?ng khống chế sinh ho?c
Phân tích mối quan hệ giữa số lượng linh miêu và thỏ ở đồ thị sau và cho biết thế nào là khống chế sinh học ?
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
? Có nhận xét gì về mối quan hệ số lượng cá thể giữa quần thể thỏ và quần thể linh miêu.
 Số lượng cá thể của quần thể thỏ bị kìm hãm bởi số lượng cá thể của quần thể linh miêu.
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
III. Quan hệ giữa các loài trong quần xã
- Quan hệ hỗ trợ: Cộng sinh, hợp tác, hội sinh.
- Quan hệ cạnh tranh: Cạnh tranh, kí sinh, ức chế - cảm nhiễm, sinh vật này ăn sinh vật khác.
1. Ca?c mô?i quan hê? sinh tha?i
2. Hiê?n tươ?ng khống chế sinh ho?c
Hiện tượng số lượng cá thể của một loài luôn dao động quanh một mức nhất định (không tăng quá cao, không giảm quá thấp) do tác đô?ng của các mối quan hệ hỗ trợ hoặc đối kháng giữa các loài trong quần xã.
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
- ý nghĩa: Sử dụng thiên địch phòng trừ các sinh vật gây hại trong sản xuất và đời sống
Hiện tượng khóng chế sinh học có ý nghĩa gì ?
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ
Củng cố