Bài 40. Dòng điện Fu-cô

Trường ĐH SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
Trường THPT Lương Văn Can

THIẾT KỀ BÀI DẠY

Bài 40: DÒNG ĐIỆN FU-CÔ

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Minh Quang
Giáo sinh thực tập: Lê Thị Trung Thu

Mục đích
Trả lời được câu hỏi: dòng điện Fu-cô gì? Khi nào thì phát sinh dòng Fu-cô?
Nêu lên được những cái lợi và cái hại của dòng Fu-cô.
Chuẩn bị
Giáo viên: Bộ thí nghiệm về dòng điện Fu- cô, phiếu học tập.
Học sinh: Học bài cũ: “Suất điện động cảm ứng trong một đoạn dây dẫn chuyển động” và ôn lại về máy biến thế đã học ở trung học cơ sở.
Tổ chức hoạt động học tập:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ: ( 5 phút)
Hoạt động của học sinh (HS)
Hoạt động của giáo viên (GV)



+ Trả lời câu hỏi:
Đặt bàn tay phải hứng các đường cảm ứng từ, ngón tay cái choãi ra 900 hướng theo chiều chuyển động của đoạn dây, khi đó đoạn dây đóng vai trò như một nguồn điện, chiều từ cổ tay đến bốn ngón tay chỉ chiều từ cực âm sang cực dương của nguồn điện đó.
|ec|= Bvlsin
với
là góc hợp bởi
và
.
Trong hình vẽ, theo quy tắc bàn tay phải
đi ra.
+ Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số, vệ sinh lớp…
+ Đặt câu hỏi: Nêu quy tắc bàn tay phải và công thức tính suất điện động cảm ứng trong đoạn dây dẫn chuyển động trong từ trường? Xác định cảm ứng từ cho trường hợp sau:







+ Nhận xét câu trả lời của học sinh và cho điểm.


Hoạt động 2: Thí nghiệm dòng điện Fu- cô: (10 phút)
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Nội dung bài ghi của học sinh

+ Nghe lời dẫn của giáo viên và viết đề bài vào vở.







+ Học sinh trả lời (nhìn vào sơ đồ TN trả lời): gồm một tấm kim loại liền khối K, thanh T, và nam cham.










+ Học sinh quan sát chuyển động của tấm kim loại và trả lời:





Khi dao động trong từ trường của nam châm thì tấm kim loại dừng nhanh hơn.
Tấm kim loại hơi ấm lên một chút.
Đặt vấn đề: Trong các bài học trước, chúng ta mới chỉ nói đến dòng điện cảm ứng được sinh ra trong các dây dẫn. Trong bài này ta sẽ nói về dòng điện cảm ứng được sinh ra trong vật dẫn dạng khối.
- Trình bày thí nghiệm 1(TN1) hình 40.1:
+ Gọi học sinh nêu các dụng cụ TN.



+ GV giới thiệu lại các dụng cụ dùng trong TN: tấm kim loại K bằng đồng hay nhôm liền khối,thanh T treo tấm kim loại, nam châm tạo từ trường có thể là nam châm điện hoặc nam châm vĩnh cửu. Ở đây chúng ta dung nam châm vĩnh cửu.
+ Biểu diễn TN đồng thời nêu ra các câu hỏi: (Trước khi làm thí nghiệm đó, GV nên cho tấm kim loại K dao động mà không có nam châm, sau đó cho K dao động nhiều lần liên tiếp, sờ tay vào còn có thể nhận thấy K hơi ấm lên một chút.)
Trong trường hợp nào tấm kim loại K dừng lại nhanh?

Nếu cho tấm kim loại dao động lâu trong từ trường thì khi sờ tay vào ta sẽ thấy tấm kim loại như thế nào?
Bài 40: DÒNG ĐIỆN FU – CÔ
1. Dòng điện Fu –cô:
a.Thí Nghiệm: Hình 40.1/194.sgk


Hoạt động 3: Giải thích thí nghiệm và nêu định nghĩa, tính chất: ( 13 phút)
Hoạt động của học sinh
Hoạt động của giáo viên
Nội dung bài ghi của học sinh

HS nghe câu hỏi, suy nghĩ.




HS nghe hướng dẫn của GV và trả lời câu hỏi:
Khi tấm kim loại dao động, nó cắt các đường sức từ của nam châm thì từ thông qua K biến đổi. Do đó, trong tấm kim loại K có dòng điện cảm ứng. Theo định luật Len-xơ thì dòng điện cảm ứng này có tác dụng chống lại sự chuyển động của tấm kim loại đó. Do đó K dừng lại nhanh hơn.









HS đưa ra khái niệm dòng điện Fu- cô và ghi khái niệm đó vào vở.
Hoạt động theo nhóm:
Tiến hành TN theo nhóm dưới sự hướng dẫn của GV và lắng nghe câu hỏi.